Badania
Borelioza

05 lutego 2020 - Przeczytasz w 4 min

Infekcje odkleszczowe

Spis treści:

Organizm kleszcza, poza bakteriami odpowiedzialnymi za rozwój boreliozy, może być siedliskiem wielu innych chorobotwórczych drobnoustrojów. Oznacza to, że w konsekwencji jednego ukąszenia kleszcza do organizmu człowieka mogą dostać się patogeny wywołujące objawy więcej niż jednej choroby odkleszczowej. Szacuje się, że tak zwane koinfekcje, czyli infekcje współtowarzyszące zakażeniu, występują nawet u połowy pacjentów ze zdiagnozowaną już boreliozą Jakie są pozostałe infekcje odkleszczowe? Co warto wiedzieć na ich temat? Zachęcamy do sprawdzenia poniższego artykułu.

Infekcje wywołane przez kleszcze – Borelioza

Boreliozę, znaną również pod nazwą choroby z Lyme, wywołują bytujące w przewodzie pokarmowym kleszcza bakterie – krętki z rodzaju Borrelia.  To najczęściej diagnozowana infekcja odkleszczowa, której ryzyko zarażenia wzrasta wraz z czasem żerowania kleszcza na organizmie człowieka. Oszacowano, że prawdopodobieństwo zakażenia krętkami Borrelia jest minimalne w przypadku czasu żerowania krótszego niż 24h, wynosi 12% dla 48h, 79% dla 72h i 94% dla 96h. Bezbolesne, często niezauważalne ukąszenie, wynika z obecności związków o charakterze znieczulającym w ślinie pajęczaka.

Odpowiednio wcześnie wykryta borelioza jest całkowicie uleczalna dzięki zastosowaniu antybiotykoterapii. Im później postawiona zostaje trafna diagnoza, tym większe jest zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Ze względu na brak szczepionki chroniącej przed zachorowaniem, profilaktycznie każdorazowo po powrocie z wyprawy na łono natury (do lasu, parku na łąkę, zadrzewiony teren miejski) należy bardzo dokładnie obejrzeć swoje ciało.

Najlepiej zacząć od sprawdzenia miejsc najpłycej ukrwionych (szyja, pachwiny, pachy, zgięcia kolan i łokci), a także skóry głowy.

W zależności od stadium zakażenia (1 – wczesna miejscowa, 2 – wczesna rozsiana, 3 – późna), borelioza może objąć różne narządy i układy oraz dawać objawy neurologiczne, stawowe, kardiologiczne i skórne.

Jakie badania pomogą wykryć infekcje odkleszczowe?

Aktualnie obowiązującymi zaleceniami dotyczącymi diagnostyki infekcji odkleszczowych, a zwłaszcza boreliozy są zalecenia PTEiLChZ z 2018 r. W klinicznie typowej postaci boreliozy przebiegającej z rumieniem wędrującym (koncentryczna zmiana skórna wokół miejsca ukąszenia), rozpoznanie opiera się wyłącznie na obrazie klinicznym. W innych przypadkach obraz kliniczny potwierdza się wynikami badań laboratoryjnych. W przypadku podejrzenia zakażenia w odstępie nie krótszym niż 3-4 tygodni od ukąszenia, pacjent powinien wykonać badania przeciwciał w surowicy Borelioza IgM (Kod:431) lub/i IgG (Kod:430) metodą ELISA/CLIA. Ujemny wynik badania uzyskany tymi metodami uznaje się za wiarygodny i nie należy weryfikować go z użyciem innej metody.  W przypadku wyniku pozytywnego lub nierozstrzygającego, konieczne jest zweryfikowanie go przez powtórzenie badania Borelioza IgM (Kod:433) lub/i IgG (Kod:432) metodą Westernblot. Przy podejrzeniu neuroboreliozy należy oznaczać Borelioza IgM (Kod:917) lub/i IgG (Kod:916) w płynie mózgowo – rdzeniowym.

Do możliwie najszybszej diagnostyki boreliozy (<3tyg. od ukąszenia) wykorzystuje się innowacyjny test LymeDetect (Kod:3742). Metodami diagnostyki molekularnej możliwe jest potwierdzenie obecności materiału genetycznego bakterii we krwi, płynie mózgowo – rdzeniowym i stawowym (Borellia burgdorferi DNA – Kod:434). Możliwe jest także badanie krążących kompleksów immunologicznych (KKI – Kod:3205) oraz ocena wydolności układu odpornościowego w późnej boreliozie, przez pomiar ekspresji antygenu CD57 na komórkach NK (Kod:3141).

Borelioza może współwystępować z innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze (np. borelioza i babeszjoza) oraz innymi, niemającymi związku z kleszczami (np. borelioza i chlamydioza) – poza podobieństwem objawów do tych, charakterystycznych dla boreliozy (np. zapalenie stawów). Najważniejszym postępowaniem w bezpośrednim okresie po ukąszeniu jest samoobserwacja pacjenta, polegająca na przyglądaniu się zmianom skórnym, pojawiającym się w miejscu ukąszenia oraz zwracanie uwagi na objawy ogólnoustrojowe, przypominające przeziębienie.

W większości przypadków, infekcje odkleszczowe cechuje podobieństwo niecharakterystycznych, grypopodobnych objawów, stąd właściwa jest pogłębiona diagnostyka laboratoryjna możliwego, wielopatogenowego zakażenia wykonana optymalnie 6 do 8 tygodni po ukąszeniu (Koinfekcje – Kod:3109).

Infekcje wywołane przez kleszcze – czas ma znaczenie

Ze względu na fakt, że nawet 30 % kleszczy jest nosicielami chorobotwórczych dla człowieka drobnoustrojów, niezwykle ważną dla naszego zdrowia informacją jest potwierdzenie lub wykluczenie nosicielstwa kleszcza. Istnieje badanie, którego celem jest wykrycie obecności materiału genetycznego drobnoustrojów w organizmie kleszcza metodami molekularnymi – PCR (B. burgdorferi – Kod:434; B. burgdorferi, TBEV, Anaplasma – Kod:3212), a czas oczekiwania na wynik nie jest dłuższy niż 7 dni.

Infekcje odkleszczowe – leczenie

Ujemny wynik badania pozwala uniknąć profilaktycznie wdrażanego, nieobojętnego dla naszego zdrowia leczenia (najczęściej antybiotykoterapia).

Ze względu na możliwe, a niezauważone mnogie ukąszenia, wynik ujemny nie zwalnia jednak pacjenta z obowiązku z obserwacji zmian skórnych, reagowania na niepokojące objawy oraz prowadzenia dalszej, zalecanej diagnostyki infekcji. Dla uzyskania wiarygodnego wyniku, ważna jest procedura postępowania z kleszczem wyciągniętym z miejsca wkłucia.

Kleszcz w całości lub fragmentach, powinien zostać umieszczony w czystym, niewielkim pojemniku, np. próbówce na mocz i dostarczony do laboratorium, optymalnie w ciągu 48 godz. Przed dostarczeniem do badania pojemnik powinien być przechowywany w lodówce (4oC) lub zamrażarce (-20oC).

Podobne artykuły

Powiązane pakiety
e-PAKIET Borelioza - Test LymeDetect
Dedykowany dla: Kobiet, Mężczyzn, Dzieci Wskazany: → już w drugim tygodniu od ukąszenia kleszcza, podejrzenia ukąszenia lub/i pojawienia się nieswoistych objawów (bóle głowy, mięśni i stawów, zmęczenie, gorączka i dreszcze) → w celu wykrycia wczesnego etapu boreliozy Pamiętaj przed pobraniem: *Pakiet realizowany jest tylko w określonych punktach. *Na badanie możesz zgłosić się już 7-8 dni po ukąszeniu kleszcza *Do punktu pobrań możesz zgłosić się o każdej porze dnia *Nie musisz być na czczo     Borelioza – groźna choroba odkleszczowa Borelioza to choroba wieloukładowa, przebiegająca z zajęciem skóry, układu nerwowego, układu ruchu, w szczególności stawów oraz serca. Jest najczęściej diagnozowaną w Polsce chorobą odkleszczową, a liczba zakażeń z roku na rok wzrasta. Typowym, wczesnym dla boreliozy (niestety nie zawsze występującym!!!) i bardzo istotnym dla postawienia diagnozy objawem jest rumień wędrujący, czyli koncentrycznie powiększająca się zmiana skórna pojawiająca się wokół miejsca ukąszenia. Ponieważ rumień wędrujący stanowi objaw patognomoniczny boreliozy, czyli charakterystyczny wyłącznie dla tej choroby, jego obecność zwalnia z konieczności dalszego diagnozowania i umożliwia pewne postawienie diagnozy. W innych przypadkach do stwierdzenia boreliozy niezbędne jest wykonanie badań laboratoryjnych, umożliwiających potwierdzenie diagnozy.     Jakie badania krwi po ukąszeniu kleszcza? e-PAKIET Borelioza - Test LymeDetect jest szczególnie przydatny w okresie 21 dni od ukąszenia kleszcza, podejrzenia ukąszenia lub/i wystąpienia objawów. Umożliwia wczesną diagnostykę boreliozy, ze względu na uwzględnienie badań oceniających równoczesną odpowiedź komórkową i humoralną organizmu na ukąszenie kleszcza: stężenie interferonu ɣ produkowanego przez limfocyty typu T, przeciwciała swoiste Borelioza IgM i Borelioza IgG. Test LymeDetect jest obecnie najnowocześniejszym badaniem prowadzącym do możliwie jak najszybszej diagnostyki boreliozy. W przeciwieństwie do innych testów serologicznych można go wykonać już w pierwszych trzech tygodniach od ukąszenia. Tak wczesna diagnostyka schorzenia umożliwia równie wczesną, a co za tym idzie skuteczniejszą farmakoterapię i zapobiegnięcie ewentualnym powikłaniom boreliozy.     Poznaj znaczenie uwzględnionych badań w e-pakiecie Borelioza - Test LymeDetect: Interferon ɣ produkowany przez limfocyty typu T i pomiar jego stężenia, ocenia wczesną odpowiedź komórkową organizmu na zakażenie krętkami Borrelia. Przeciwciała swoiste Borelioza IgM i Borelioza IgG umożliwiają ocenę odpowiedzi humoralnej, za którą odpowiedzialne są limfocyty B i powstające z nich komórki plazmatyczne. Ponieważ oznaczenie przeciwciał Borelioza IgM i Borelioza IgG stanowi przesiewową metodę diagnozowania boreliozy, test LymeDetect posiada wartość diagnostyczną nawet po upływie trzech tygodni od ukąszenia przez kleszcza, podejrzenia ukąszenia lub/i pojawienia się nieswoistych objawów (bóle głowy, mięśni i stawów, zmęczenie, gorączka i dreszcze). Wyniki uzyskanych badań należy skonsultować z lekarzem.     Co może mieć wpływ na wynik: * Od osób suplementujących biotynę w dawce >5mg/dobę, materiał do badania należy pobierać najwcześniej po 8 godz. od ostatniego zażycia biotyny.     Jak się pobiera materiał do badania? Do wykonania wymienionych badań laboratoryjnych niezbędna jest próbka krwi.     Ile czeka się na wyniki?  Od 2 do 5 dni. *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią.
Sprawdź
Badanie kleszcza - Borrelia burgdorferi DNA met. real time PCR
W ramach badania oceniana jest obecność DNA bakterii wywołujących boreliozę w kleszczu, usuniętym z miejsca wkłucia, pobranym do specjalnego zestawu transportowego. Badanie wykonywane jest techniką Real Time PCR i wykrywa obecność DNA krętków z gatunków Borrelia, wywołujących boreliozę, takich jak: B. burgdorferi sensu stricto, B. andersoni, B.bissetti, B. garini, B. afzeli, B. valaisiana, B. lusitaniae, B. japonica, B. tanukii, B. turdi, B. sinica. Badanie jest rekomendowane przede wszystkim dla: osób ukąszonych przez kleszcza, szczególnie jeśli był on wczepiony w skórę przez co najmniej 24h, osób, chcących wykluczyć ryzyko zakażenia boreliozą.   Materiał do badania (kleszcza usuniętego w całości lub we fragmentach z miejsca ukąszenia) należy wysłać do laboratorium w jałowym, zamkniętym pojemniku znajdującym się w przesłanym zestawie transportowym. Usuniętego kleszcza nie należy nabijać na igłę, przyklejać plastrem, owijać w papier, ani umieszczać w pojemnikach po kremach, lekarstwach lub szklanych słoikach. Do czasu otrzymania zestawu transportowego usuniętego kleszcza należy przechowywać w lodówce (w temp. 2-8 °C). Istnieje możliwość zbadania więcej niż 1 kleszcza (do 3 kleszczy w ramach jednego badania, bez dodatkowej dopłaty). Kleszcze poddawane są wtedy analizie łącznie- jako jeden materiał. W przypadku wyniku pozytywnego nie ma możliwości rozróżnienia, który kleszcz był zarażony, a który nie. Jeżeli pacjent chciałby wiedzieć, który kleszcz był zakażony i dla każdego z nich uzyskać osobny wynik, powinien umieścić kleszcze w dwóch, osobnych pojemnikach oraz opłacić dwa, niezależne badania. Więcej informacji o zakupie badań wysyłkowych jest dostępnych tutaj.
Sprawdź
Powiązane badania
Borelioza IgG
Borelioza IgG. Diagnostyka serologiczna boreliozy. Oznaczenie w surowicy krwi przeciwciał IgG swoistych dla antygenów krętków rodzaju Borrelia, stosowane w serologicznej diagnostyce boreliozy.
Sprawdź
Borelioza IgM
Borelioza IgM. Diagnostyka serologiczna boreliozy. Oznaczenie w surowicy krwi przeciwciał IgG swoistych dla antygenów krętków rodzaju Borrelia, stosowane we wczesnej serologicznej diagnostyce boreliozy.
Sprawdź
Tagi
Badania
borelioza
kleszcz

Podobne artykuły