Co pyli w grudniu? Poznaj najczęstsze alergeny

Choć zima kojarzy się z ulgą dla osób cierpiących na alergie sezonowe, grudzień potrafi zaskoczyć obecnością niektórych pyłków i alergenów. Pomimo spadku temperatur i zakończenia okresu pylenia większości roślin, niektóre czynniki środowiskowe mogą nadal wywoływać objawy alergiczne. W szczególności osoby wrażliwe na alergeny roślinne, a także alergeny wewnątrzdomowe, takie jak roztocza kurzu domowego, pleśnie i sierść zwierząt, mogą odczuwać dolegliwości typowe dla alergii. W artykule przedstawiamy, co może pylić w grudniu oraz jakie czynniki należy brać pod uwagę, aby zrozumieć i skutecznie kontrolować alergie zimowe.

Co pyli w grudniu?

Alergia to przewlekła dolegliwość, która charakteryzuje się nadmierną reakcją organizmu na substancje zwane alergenami. Można ją opisać jako specyficzną nadwrażliwość organizmu na kontakt z obcą substancją, która wywołuje nieprawidłową reakcję układu odpornościowego. Jednym z typów alergenów są alergeny wziewne, które dostają się do organizmu wraz z wdychanym powietrzem.

Nasilenie objawów alergii może być okresowe i zależy głównie od stężenia alergenu w otoczeniu. Czynniki takie jak okres pylenia roślin oraz warunki atmosferyczne mają na to duży wpływ. Objawy mogą być na tyle uciążliwe, że utrudniają, a czasem nawet uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych alergenów wziewnych należą pyłki roślin, roztocza oraz zarodniki grzybów pleśniowych.

Alergia może objawiać się na różne sposoby, w zależności od rodzaju alergenu i indywidualnej reakcji organizmu. Typowe objawy to:

• kichanie, 
• swędzenie nosa, 
• kaszel, duszności,
• także zaczerwienienie 
• łzawienie oczu. 

Grzyby Cladosporium i Alternaria

W niektórych przypadkach mogą wystąpić objawy skórne, takie jak pokrzywka czy egzema. 

W grudniu w powietrzu unoszą się mikroskopijne grzyby Cladosporium i Alternaria. Te grzyby nie tworzą dużych grzybni, lecz jedynie niepozorny nalot, znany jako pleśń. Choć trudno go dostrzec, zwłaszcza wśród opadłych liści, jego obecność można wyraźnie odczuć.

Zarodniki grzybów pleśniowych są znacznie lżejsze i mniejsze od pyłków roślin, co pozwala im łatwo przenikać głęboko do układu oddechowego. U osób wrażliwych mogą wywoływać różnorodne objawy alergii – od kataru po poważne zaostrzenie astmy. Ważne jest, aby osoby cierpiące na alergie unikały kontaktu z alergenami i stosowały odpowiednie leczenie, które może obejmować leki przeciwhistaminowe, kortykosteroidy lub immunoterapię.

Cladosporium i Alternaria, najczęściej spotykane grzyby pleśniowe, rozsiewają swoje zarodniki przez cały rok, z wyjątkiem okresów mrozów. Dla alergików marzenie o białych świętach nabiera nowego znaczenia. Dla nich ważniejsze od pięknej zimowej scenerii jest zdrowie, które w dużej mierze zależy od warunków pogodowych.

Prawdziwa zima, z mrozem i opadami śniegu, mogłaby przynieść ulgę alergikom, ograniczając zarodnikowanie pleśni. Jednak warto pamiętać, że grzyby pleśniowe, które wywołują alergie, występują nie tylko na zewnątrz, ale także wewnątrz naszych domów. Zarodniki mikroskopijnych grzybów dostają się do mieszkań wraz z ruchem powietrza. Dodatkowo, nasi czworonożni przyjaciele – psy i koty – mogą przenosić je na swojej sierści.

Ponadto grzyby Cladosporium i Alternaria mogą pojawiać się na zepsutej żywności, zwłaszcza owocach i warzywach. Ponadto, inne rodzaje pleśni mogą tworzyć nalot na framugach okien czy ścianach w źle wentylowanych pomieszczeniach. Dlatego ważne jest, aby dbać o odpowiednią wentylację pomieszczeń i unikać kontaktu z pleśnią, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz domu. Regularne sprzątanie i utrzymanie czystości w domu również może pomóc w ograniczeniu ekspozycji na alergeny.

Grudniowe alergeny pod lupą

Choć w grudniu rośliny nie pylą, wciąż istnieje ryzyko związane z roztoczami kurzu domowego oraz zarodnikami grzybów pleśniowych. Warunki panujące w naszych mieszkaniach zimą są wręcz sprzyjające ich rozwojowi.

• Roztocza kurzu domowego

Często używa się określenia „uczulenie na kurz”, jednak tak naprawdę odnosi się ono do alergii na alergeny obecne w kurzu, głównie na roztocza.

Roztocza kurzu domowego to mikroskopijne pajęczaki, które doskonale odnajdują się w otoczeniu naszych domów. Najbardziej alergenne gatunki to Dermatophagoides pteronyssinus i Dermatophagoides farinae. Żywią się one głównie złuszczonym naskórkiem ludzkim, który gromadzi się w pościeli, materacach, dywanach oraz na pluszowych zabawkach.

Aby roztocza mogły się rozwijać, potrzebują konkretnych warunków: temperatury między 20 a 25°C oraz względnej wilgotności powietrza w zakresie 60-80%. Takie warunki sprzyjają ich rozmnażaniu. Warto zauważyć, że podwyższanie temperatury w pomieszczeniach zimą, w połączeniu z rzadkim wietrzeniem, stwarza idealne warunki do ich rozwoju.

• Grzyby pleśniowe

Alergia na grzyby pleśniowe może być spowodowana obecnością zarodników wewnątrz domów, szczególnie grzybów z rodzajów Aspergillus i Penicillium, które często występują w zamkniętych pomieszczeniach.

Objawy alergii na pleśń mogą występować przez cały rok, ale szczególnie nasilają się w okresie jesienno-zimowym. W tym czasie mieszkania rzadziej są wietrzone, co prowadzi do wzrostu wilgotności powietrza, sprzyjając rozwojowi grzybów. Preferują one słabo wentylowane, ciepłe, wilgotne i ciemne miejsca, takie jak łazienki, piwnice, strychy i poddasza. Mogą również gromadzić się w systemach wentylacyjnych, klimatyzacji, odpływach, koszach na śmieci, a także w ziemi doniczkowej oraz w źle przechowywanej żywności, takiej jak warzywa, owoce, mięso i nabiał. Co więcej, zarodniki grzybów często występują również w kurzu domowym.

Warto również zauważyć, że zarówno Aspergillus, jak i Penicillium nie tylko wywołują alergie, ale także produkują mykotoksyny. Te substancje wykazują działanie immunotoksyczne, teratogenne, mutagenne oraz rakotwórcze. Mykotoksyny mogą prowadzić do zatruć oraz schorzeń układu oddechowego, co dodatkowo zwiększa ryzyko zdrowotne związane z ich obecnością w domowym środowisku.

Co jeszcze uczula w grudniu – nieoczywiste oczywistości

Grudzień to czas magicznych chwil spędzanych z rodziną w zaciszu naszych domów. Zagłębiając się w temat naszych domów, warto zwrócić uwagę na inne potencjalne źródła alergii zimowych. Jakie substancje mogą nas niepokoić w grudniu i pokrzyżować nasze plany? Oprócz pleśni, które często kojarzymy z wilgocią, w domu istnieje wiele innych alergenów.

Roztocza kurzu domowego

Objawy alergii, takie jak katar, łzawienie, swędzenie skóry czy kaszel, mogą być spowodowane obecnością roztoczy kurzu domowego. W sezonie jesienno-zimowym, zwłaszcza w czasie grzewczym, ich liczba może znacznie wzrosnąć, zwłaszcza podczas intensywnych porządków przedświątecznych. Kurz gromadzący się w kącikach unosi się w powietrzu, gdy przystępujemy do sprzątania. Dlatego zaleca się korzystanie z mokrych ścierek i regularne wietrzenie pomieszczeń. Utrzymanie dobrej jakości powietrza w domu jest kluczowe przez cały rok, co ma szczególne znaczenie dla osób cierpiących na alergie, zarówno na roztocza, jak i pleśnie.

Choinki

Ciekawym aspektem, o którym warto pamiętać, jest to, że choinki mogą również stanowić źródło alergenów. Przy wyborze bożonarodzeniowego drzewka warto zastanowić się nad jego rodzajem. Naturalne choinki mogą być nośnikiem pleśni, a ich zapach może wywoływać reakcje alergiczne u niektórych osób. Z kolei sztuczne choinki, po długim okresie przechowywania w piwnicy, często są mocno zakurzone. Co zatem zrobić? Czy musimy rezygnować z tego ważnego elementu świątecznej dekoracji? Niekoniecznie!

Istnieją sposoby, aby cieszyć się choinką bez narażania się na alergeny. Na przykład, przed wystawieniem sztucznej choinki warto ją dokładnie wyczyścić, a naturalne drzewko można spryskać wodą, aby zminimalizować pylenie. Ponadto, warto również rozważyć stosowanie olejków eterycznych, które mogą złagodzić objawy alergiczne, jednocześnie wprowadzając świąteczny klimat. Zachowując ostrożność i podejmując odpowiednie środki, możemy cieszyć się świątecznym czasem, nie rezygnując z radości, jakie niesie ze sobą choinka.

Dodatkowo, zastosowanie oczyszczacza powietrza może być bardzo korzystne. Urządzenie to wyłapuje alergeny pochodzące z choinki na swoich filtrach, co pozwala na utrzymanie lepszej jakości powietrza w pomieszczeniu, a tym samym zmniejsza ryzyko wystąpienia reakcji alergicznych.

Cytrusy

Nie możemy zapomnieć o jeszcze jednym potencjalnym źródle alergii, które pojawia się w grudniu — cytrusach. Pomarańcze i mandarynki, które często goszczą na naszych stołach w czasie świąt, mogą prowadzić nie tylko do alergii pokarmowych, ale także do reakcji kontaktowych i wziewnych. Substancje chemiczne takie jak cytral i limonen, odpowiedzialne za świeży zapach cytrusów, mogą wywołać kaszel, duszność, pokrzywkę, a nawet poważny wstrząs anafilaktyczny.

Szczególnie narażone są osoby uczulone na pyłki traw, ponieważ mogą występować alergiczne reakcje krzyżowe. Dodatkowo, ryzyko wystąpienia alergii na cytrusy może być związane z alergią na orzechy, dlatego warto być ostrożnym w przypadku tych owoców, nawet jeśli dotychczas nie powodowały one żadnych dolegliwości.

Podsumowując, grudzień, który z pozoru wydaje się być miesiącem wytchnienia dla alergików, może okazać się równie problematyczny jak każdy inny okres w roku. Potencjalnymi alergenami mogą być nawet tak niepozorne elementy, jak choinka, dlatego warto zachować czujność. Regularnie sprawdzajmy kalendarze i prognozy dla alergików, dbajmy o odpowiedni mikroklimat w naszych domach oraz o nasze zdrowie. W ten sposób możemy cieszyć się świąteczną atmosferą, minimalizując ryzyko wystąpienia alergii.

Podsumowanie – FAQ

1. Czy jakiekolwiek rośliny pylą w grudniu, czy dominującymi alergenami stają się inne czynniki, takie jak pleśń, kurz i roztocza?

W grudniu rośliny nie pylą, więc dominującymi alergenami stają się pleśń, kurz i roztocza.

2. Jakie inne czynniki zewnętrzne mogą nasilać objawy alergii w grudniu, nawet jeśli pylenie roślin jest znikome?

Inne czynniki zewnętrzne, które mogą nasilać objawy alergii w grudniu, to zanieczyszczenie powietrza, zimowe ogrzewanie (podnoszące wilgotność) oraz obecność alergenów w zamkniętych pomieszczeniach, takich jak kurz i pleśń.

3. Jakie środki zapobiegawcze, mogą pomóc w zmniejszeniu alergenów wewnątrz pomieszczeń w okresie zimowym?

Środki zapobiegawcze, które mogą pomóc w zmniejszeniu alergenów w pomieszczeniach w okresie zimowym, to regularne wietrzenie, stosowanie oczyszczaczy powietrza, częste sprzątanie (zwłaszcza z użyciem mokrych ścierek) oraz utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza.

Mgr Agnieszka Nowak