Covid u małych dzieci – czy najmłodsi przenoszą koronawirusa SARS-CoV-2?

Na początku pandemii SARS-CoV-2, gdy nie były nam jeszcze dokładnie znane mechanizmy przenoszenia się wirusa, powstał szkodliwy mit o tym, że dzieci nie zakażają się SARS-CoV-2, ani nie chorują na COVID-19. Czy dzieci chorują na COVID-19? Owszem, choć zdecydowanie rzadziej niż dorośli. Nie ulega jednak wątpliwości, że najmłodsi mogą przenosić koronawirusa i jest to o tyle groźne, że bezobjawowy przebieg choroby wyklucza skuteczną możliwość odizolowania zarażonego dziecka.

Koronawirus SARS-CoV-2 u małych dzieci – diagnostyka

Dzieci są testowane podobnie jak dorośli – materiał genetyczny wirusa SARS-COV-2 jest wykrywany w wymazie pobieranym z nosogardła, do dziesiątej doby od momentu wystąpienia objawów. Niewielkie ryzyko ciężkiego przebiegu choroby sprawia, że lekarze zalecają w pierwszej kolejności odizolowanie dziecka od rówieśników i pozostawienie go w domu wraz z rodzicami lub opiekunami. Dalsze leczenie zależy bezpośrednio od decyzji lekarza POZ.

Dzieci leczone na ciężkie choroby towarzyszące, pozostające pod opieką specjalistów, nie powinny przerywać leczenia – należy jednak uwzględnić niezbędne środki ochrony, które zapobiegną roznoszeniu wirusa.

Koronawirus SARS-CoV-2 u dzieci – objawy

Czy dzieci chorują na COVID-19? Tak. Objawy COVID-19 u dzieci mogą się różnić od tych, które są najczęściej obserwowane u dorosłych. Są bardzo podobne do symptomów przeziębienia czy grypy – właśnie dlatego COVID-19 u małych dzieci może zostać zbagatelizowany.

Objawy COVID u małych dzieci to między innymi:

• gorączka lub stan podgorączkowy;,
• kaszel,;
• uczucie zmęczenia i osłabienie, złe samopoczucie;
• dreszcze;
• zablokowany nos lub lejący katar;
• zaburzenia węchu oraz smaku, spadek apetytu, niechęć do jedzenia;
• duszność lub trudności z oddychaniem;
• biegunka;
• nudności lub wymioty;
• ból brzucha, gardła, głowy lub mięśni;
• wysypka skórna.

Najczęstsze objawy obserwowane u dzieci są związane bezpośrednio z przewodem pokarmowym. Najbardziej zagrożone na ciężki przebieg choroby są niemowlaki poniżej 12. miesiąca życia oraz dzieci z chorobami towarzyszącymi takimi jak:

• astma,
• choroby płuc,
• cukrzyca (niewyrównana),
• wrodzone wady serca,
• schorzenia neurologiczne lub metaboliczne,
• niedobory odporności.

Obserwowanie samopoczucia dziecka jest szczególnie istotne w trakcie roku szkolnego, gdy dziecko nieświadomie może zarówno zarazić się w szkole, jak i samo zakażać rówieśników. Nie należy ignorować żadnych objawów, szczególnie w okresie jesienno-zimowym!

COVID u małych dzieci może być groźny!

Chociaż według oficjalnych rządowych danych śmiertelność w grupie wiekowej 0–18 lat jest bliska zeru (odnotowano jedynie pojedyncze przypadki), to należy pamiętać, że infekcja często wiąże się z PIMS (ang. pediatric inflammatory multisystem syndrome temporally associated with SARS-CoV-2)  czyli  wieloukładowym zespołem zapalnym po COVID-19. Może on zakończyć się nawet powikłaniami neurologicznymi czy kardiologicznymi, a w skrajnych przypadkach prowadzić do śmierci.

Szybka diagnoza i prawidłowe leczenie zazwyczaj pozwalają wrócić pacjentowi do zdrowia w ciągu kilku, kilkunastu dni. Amerykańskie dane statystyczne wskazują, że PIMS stwierdzono u około 0,1% dzieci zakażonych wirusem SARS-CoV-2.

Odporność po zachorowaniu dziecka na COVID-19

Przechorowanie COVID-19 daje tylko czasową odporność – wyniki badań opublikowanych w czasopiśmie „Acta Paediatrica” jednoznacznie wskazują, że już po 4 miesiącach od zachorowania drastycznie spada stężenie przeciwciał.

Dzieci w wieku od 12 do 17 lat mogą być zaszczepione szczepionkami Comirnaty (producent Pfizer/BioNTech) oraz COVID-19 Vaccine Moderna (producent Moderna). Do tej pory żadna szczepionka nie została dopuszczona do szczepienia młodszych dzieci.

Wiek dziecka a roznoszenie koronawirusa

Jeśli nadal nie jesteś pewien, czy dzieci przenoszą SARS-CoV-2, to badania wykazują, że jak najbardziej jest to możliwe. Badania przeprowadzone w Kanadzie, opublikowane w czasopiśmie „JAMA Pediatrics”, wykazują korelację między wiekiem dziecka a zwiększoną transmisją wirusa. Statystycznie to dzieci w wieku od 0 do 8 lat miały największą szansę na zakażenie innych osób – w przypadku młodzieży w wieku od 14 do 17 lat ta szansa była zdecydowanie niższa. U dzieci w wieku od 0 do 3 lat odnotowano największą zakaźność.

Choć pierwsze wyniki badań przeprowadzanych w czasie pandemii wskazywały, że dzieci mają mniejszą szansę na zakażenie się wirusem, to prawdopodobnie wynikało to – przynajmniej częściowo – z mniejszej ich ekspozycji na wirusa (zamknięcie szkół). Obecne statystyki wskazują, że zapadalność na COVID-19 jest co najmniej porównywalna, a niekiedy nawet wyższa niż wśród dorosłych.

Dzieci są zdecydowanie mniej narażone na ciężki przebieg choroby niż dorośli. Niestety bezobjawowe przechodzenie choroby sprawia, że najmłodsi pacjenci mogą nieświadomie transmitować wirusa na dorosłych przebywających w ich otoczeniu. To sprawia, że w nadchodzącym okresie jesienno-zimowym zachowanie podstawowych zasad higieny i reżimu sanitarnego będzie kluczowe. COVID-19 u dzieci jest równie groźny, jak w przypadku dorosłych pacjentów.

Bibliografia:

1. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/apa.16031
2. https://diag.pl/pacjent/artykuly/objawy-koronawirusa-u-dzieci-co-powinno-cie-zaniepokoic/
3. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/zaszczep-swoje-dziecko
4. https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/dziecko-i-koronawirus
5. Postępowanie z dzieckiem z COVID-19 – Zalecenia dla pediatrów oraz lekarzy rodzinnych w Podstawowej Opiece Zdrowotnej oraz dla leczących dzieci zakażone SARS-CoV-2 w warunkach szpitalnych, M. Marczyńska, M. Figlerowicz, B. Kalicki, E. Kuchar, E. Majda-Stanisławska, M. Pawłowska, M. Pokorska-Śpiewak, A. Sulik, A. Sybilski, L. Szenborn, J. Wysocki, T. Jackowska.
6. https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/coronavirus-outbreak-and-kids.