Czy witamina D chroni przed rakiem?

Choroby nowotworowe są grupą chorób, w których cechą wspólną jest niekontrolowany rozrost zmienionych genetycznie komórek.

Zmiany materiału genetycznego wywołane są mutacjami, spowodowanymi m.in. promieniowaniem UV w przypadku czerniaka, obecnymi w dymie papierosowym substancjami smolistymi w przypadku raku płuc, czy też zakażeniem wirusowym lub jego następstwami w przypadku, kolejno, raka szyjki macicy i nowotworów wątroby. Dzięki mutacji komórka nabywa nowych cech, dzięki którym staje się „nieśmiertelna”. Traci wrażliwość, na działanie mechanizmów regulujących podziały, a zyskuje zdolność do penetracji sąsiadujących tkanek oraz do wnikania do naczyń krwionośnych, wędrówki z krwi, osadzania się w nowej lokalizacji i tworzenia przerzutów nowotworowych.

Witamina D a nowotwory – czy witamina D chroni przed rakiem? 

Rolą witaminy D w zapobieganiu chorobom nowotworowym, zaczęto interesować się wówczas, gdy badania laboratoryjne badania hodowli komórkowych in vitro wykazały hamujący wpływ witaminy na niekontrolowany wzrost komórek w naczyniach hodowlanych. Obecnie dowiedziono, że witamina D wpływa na zmniejszenie zachorowalności na raka piersi, jelita grubego i prostaty.

Wpływ witaminy D na komórki raka piersi

Rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem u kobiet. Jego obecność, poza wyczuwalnym guzem, może sugerować zmarszczona na piersi skóra, owrzodzenie w obrębie piersi, wyciek z brodawki, ale także powiększenie węzłów chłonnych pachowych. Wśród przyczyn zachorowania wymienia się m.in. uwarunkowania genetyczne i rodzinne oraz wiek powyżej 50 rż.

Pierwsze wnioski dotyczące wpływu witaminy D na komórki raka piersi wyciągnęli badacze obserwujący hodowle komórek raka piersi. Zauważyli, że zablokowanie w tych komórkach miejsca wiążącego witaminę D, skutkowało szybkim wzrostem guza i zwiększoną możliwością rozwoju przerzutów.

W innych badaniach, przeprowadzonych już na grupie pacjentek, potwierdzono związek niedoboru witaminy D ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka piersi,  zwiększonym ryzykiem postępu choroby i umieralnością. Wykazano także, że suplementacja witaminy D i wapnia w okresie pomenopauzalnym zmniejsza ryzyko pojawienia się guzów gruczołu sutkowego oraz poprawia rokowanie w okresie po operacji usunięcia guzów.

Ochronne działanie witaminy D na nabłonek jelita grubego 

Rak jelita grubego to nowotwór diagnozowany zdecydowanie częściej u mężczyzn. Do momentu wystąpienia objawów w postaci uciążliwych zaparć, krwi w stolcu czy też bolesności jamy brzusznej jego obecność w jelicie jest przez chorego zupełnie niezauważalna. Wśród przyczyn zachorowania wymienia się m.in. nieprawidłową, bogatą w tłuszcze dietę, palenie papierosów, przewlekłe zmiany zapalne w jelitach czy też otyłość.

W niektórych badaniach nad związkiem witaminy D w rozwoju raka jelita grubego zaobserwowano, że witamina D wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia lub nawrotu raka. Działa ochronnie na nabłonek jelita grubego, zabezpieczając go przed zmianami nowotworowymi, poprawia różnicowanie komórek nabłonka, oraz działa antyproliferacyjnie (hamuje podziały nowotworowo zmienionych komórek).

Wpływ witaminy D na prewencję zachorowania na raka prostaty 

Rak prostaty inaczej rak gruczołu krokowego jest drugim, po raku płuca, najczęściej rozpoznawanym nowotworem u mężczyzn. Jego obecność może sugerować częstsze niż dotychczas oddawanie moczu, nagląca potrzeba oddania moczu, czy też potrzeba oddawania moczu w nocy. Charakterystycznym objawem jest także uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego. W badaniach nad wpływem witaminy D na rozwój raka prostaty wyciągnięto podobne wnioski jak w przypadku powyżej przedstawionych nowotworów – piersi i jelita grubego. Udowodniono, że prawidłowe stężenie witaminy D jest istotnym czynnikiem w prewencji zachorowania na raka prostaty, a  ryzyko zachorowania u chorych z prawidłowym stężeniem witaminy D we krwi zmniejsza się nawet o 50%.

Przez wiele lat rolę witaminy D wiązano jedynie z dobroczynnym wpływem na układ kostno – szkieletowy. Po wielu badaniach pokazujących jej istotny wpływ na szereg innych układów organizmu ludzkiego, zaczęto dociekać jej roli w rozwoju i zapobieganiu chorób nowotworowych. Powyżej przedstawione dowody i argumenty powinny stanowić podstawę do dbania o prawidłowy poziom witaminy D w organizmie, zachęcić do stosowania diety bogatej w witaminę D, rozsądnego korzystania z kąpieli słonecznych oraz suplementacji preparatami witaminowymi.

Sprawdź cenę badania witaminy D w swoim mieście

dr Beata Skowron

Źródła:

• https://www.mdpi.com/2072-6643/11/7/1460/html