Dieta ubogoresztkowa – na czym polega? Co jeść?

Dieta ubogoresztkowa – co to jest? Dieta ubogoresztkowa to specjalistyczna dieta lecznicza, charakteryzująca się niską zawartością błonnika pokarmowego. Jej głównym celem jest odciążenie układu pokarmowego i złagodzenie dolegliwości związanych z chorobami jelit. Ta dieta jest stosowana w określonych przypadkach medycznych i powinna być prowadzona pod ścisłą kontrolą lekarza lub dietetyka.

Główne zasady diety ubogoresztkowej

1. Ograniczenie spożycia błonnika: Dzienna podaż błonnika powinna wynosić maksymalnie 10-25 g. Jest to znacznie mniej niż w standardowej diecie, gdzie zaleca się spożywanie 25-40 g błonnika dziennie.

2. Częstotliwość posiłków: Zaleca się spożywanie 5-6 niewielkich objętościowo posiłków co 2-3 godziny. Taki rozkład posiłków pomaga w lepszym trawieniu i zapobiega przeciążeniu układu pokarmowego.

3. Kaloryczność diety: Należy dostosować kaloryczność do indywidualnego zapotrzebowania energetycznego. Średnio wynosi ona około 2500 kcal na dobę, ale może się różnić w zależności od płci, wieku, masy ciała i poziomu aktywności fizycznej.

4. Odpowiednia obróbka termiczna: Potrawy powinny być przygotowywane w sposób łatwo przyswajalny dla organizmu. Zaleca się gotowanie na parze, duszenie bez tłuszczu oraz pieczenie w rękawie lub folii.

📌 Sprawdź Ciągłe wzdęcia i gazy – co dzieje się w Twoich jelitach?

Dieta ubogoresztkowa – co jeść?

• Produkty zbożowe:
  • Białe pieczywo
  • Drobne kasze (manna, kuskus)
  • Biały ryż
  • Makaron z białej mąki

Produkty te są łatwostrawne i zawierają mniej błonnika niż ich pełnoziarniste odpowiedniki.

• Mięso i ryby:
  • Chude mięsa: drób (kurczak, indyk bez skóry), cielęcina
  • Chude ryby: dorsz, pstrąg, sandacz, szczupak

Należy wybierać chude mięsa i ryby, które są łatwiejsze do strawienia i nie obciążają układu pokarmowego.

• Jaja:
  • Jajka gotowane na miękko

Jajka są dobrym źródłem białka, ale należy je spożywać w formie gotowanej na miękko, co ułatwia trawienie.

• Nabiał:
  • Chude mleko (0,5-1,5% zawartości tłuszczu)
  • Jogurty naturalne (niskotłuszczowe)
  • Kefiry
  • Maślanka
  • Chudy i półtłusty twaróg

Produkty mleczne są dozwolone, ale należy wybierać te o niskiej zawartości tłuszczu.

• Warzywa:
  • Marchew
  • Dynia
  • Ziemniaki (najlepiej w formie purée)
  • Pomidory bez skórki
  • Szpinak

Warzywa te są łatwostrawne i nie powodują wzdęć. Należy je spożywać w formie gotowanej lub przetartej.

• Owoce:
  • Banany
  • Owoce jagodowe (w formie przecierów)

Owoce powinny być dojrzałe i podawane w formie przecierów lub musów.

• Tłuszcze:
  • Masło
  • Oliwa z oliwek

Tłuszcze należy spożywać w małych ilościach.

• Przyprawy:
  • Delikatne przyprawy, np. koperek

Należy unikać ostrych przypraw, które mogą podrażniać układ pokarmowy.

Produkty przeciwwskazane w diecie ubogoresztkowej

• Produkty pełnoziarniste i z dodatkiem nasion: Zawierają dużo błonnika, który może podrażniać jelita.
• Tłuste mięsa i wędliny: Są ciężkostrawne i mogą obciążać układ pokarmowy.
• Warzywa wzdymające: Kapusta, kalafior, cebula, czosnek – mogą powodować wzdęcia i dyskomfort.
• Rośliny strączkowe: Są bogate w błonnik i mogą powodować wzdęcia.
• Grzyby: Są ciężkostrawne i mogą powodować dolegliwości żołądkowe.
• Ostre przyprawy: Pieprz, chilli, musztarda – mogą podrażniać błonę śluzową żołądka i jelit.
• Słodycze: Szczególnie czekolada i ciasta – są ciężkostrawne i mogą powodować fermentację w jelitach.
• Alkohol, kawa, napoje gazowane: Mogą podrażniać układ pokarmowy i nasilać objawy chorób jelit.

Zalecenia dotyczące przygotowania posiłków

• Gotowanie w wodzie lub na parze: Te metody pozwalają zachować wartości odżywcze produktów, jednocześnie czyniąc je łatwiejszymi do strawienia.
• Duszenie bez dodatku tłuszczu: Pozwala zachować smak potraw bez dodawania zbędnego tłuszczu.
• Pieczenie w folii lub pergaminie: Chroni potrawy przed wysuszeniem i pozwala zachować ich soczystość bez dodawania tłuszczu.
• Unikanie smażenia: Smażone potrawy są ciężkostrawne i mogą podrażniać układ pokarmowy.
• Rozdrabnianie, przecieranie i miksowanie produktów: Ułatwia trawienie i zmniejsza obciążenie układu pokarmowego.

📌 Zobacz także: Okno żywieniowe – co to za dieta i jak wpływa na zdrowie?

Przykładowy jadłospis w diecie ubogoresztkowej

• Śniadanie:
  • Biała bułka z masłem i chudym twarogiem
  • Słaba herbata ziołowa
• II śniadanie:
  • Jogurt naturalny z przetartym bananem
• Obiad:
  • Zupa marchewkowa (zmiksowana)
  • Gotowany filet z kurczaka
  • Purée ziemniaczane
  • Gotowana marchewka
• Podwieczorek:
  • Kisiel owocowy
• Kolacja:
  • Ryż na mleku z musem jabłkowym

Dieta ubogoresztkowa jest specjalistyczną dietą leczniczą, która powinna być stosowana wyłącznie pod kontrolą lekarza i w określonych przypadkach medycznych. Nie jest to dieta odchudzająca i nie powinna być stosowana długotrwale przez osoby zdrowe, gdyż może prowadzić do niedoborów składników odżywczych.

Głównym celem tej diety jest złagodzenie dolegliwości ze strony układu pokarmowego poprzez ograniczenie spożycia błonnika i produktów ciężkostrawnych. Ważne jest, aby podczas stosowania tej diety zwracać uwagę na odpowiednią podaż składników odżywczych i regularnie konsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

Należy pamiętać, że dieta ubogoresztkowa jest dietą przejściową i po ustąpieniu ostrych objawów choroby należy stopniowo rozszerzać jadłospis, wprowadzając produkty bogate w błonnik i inne składniki odżywcze. Długotrwałe stosowanie diety ubogoresztkowej może prowadzić do zaparć, niedoborów witamin i składników mineralnych oraz zaburzeń mikroflory jelitowej.

W przypadku stosowania diety ubogoresztkowej ważne jest również odpowiednie nawodnienie organizmu. Zaleca się picie wody niegazowanej, słabych naparów ziołowych oraz rozcieńczonych soków owocowych.

Pamiętaj, że każdy organizm jest inny i może różnie reagować na poszczególne produkty. Dlatego ważne jest, aby podczas stosowania diety ubogoresztkowej obserwować swój organizm i w razie potrzeby konsultować się z lekarzem lub dietetykiem w celu dostosowania diety do indywidualnych potrzeb i tolerancji.

Dieta ubogoresztkowa – kawa

• Kawa jest produktem, którego należy unikać podczas stosowania diety ubogoresztkowej.
• Mocna kawa jest szczególnie niewskazana i powinna zostać wyeliminowana z jadłospisu.

Przyczyny wykluczenia kawy:

• Kawa może podrażniać błonę śluzową żołądka i jelit, co jest niepożądane w przypadku schorzeń, przy których stosuje się dietę ubogoresztkową.
• Kofeina zawarta w kawie może stymulować perystaltykę jelit, co może nasilać objawy chorób układu pokarmowego.

Alternatywy dla kawy

Zamiast kawy, osoby na diecie ubogoresztkowej mogą sięgać po:

• słabe herbaty ziołowe,
• qodę niegazowaną, przegotowaną lub filtrowaną,
• rozcieńczone soki owocowe.

Dieta ubogoresztkowa ma na celu odciążenie i uspokojenie układu pokarmowego. W związku z tym kawa, która może działać drażniąco na przewód pokarmowy, jest produktem niewskazanym. Osoby stosujące tę dietę powinny zastąpić kawę łagodniejszymi napojami, które nie będą negatywnie wpływać na stan jelit i żołądka.

Podsumowanie – FAQ

1. Czy nabiał w diecie ubogoresztkowej jest dozwolony?

W diecie ubogoresztkowej nabiał jest generalnie dozwolony, ale z pewnymi ograniczeniami. Oto najważniejsze informacje dotyczące spożywania nabiału w tej diecie:

• Dozwolone produkty mleczne:
  • Chude mleko (0,5-1,5% zawartości tłuszczu)
  • Jogurty naturalne (niskotłuszczowe)
  • Kefiry
  • Maślanka
  • Chudy i półtłusty twaróg

• Produkty mleczne do unikania
  • Tłuste sery (żółte, feta, parmezan, mozzarella)
  • Tłuste mleko (powyżej 2% zawartości tłuszczu)
  • Śmietana
  • Sery topione i pleśniowe

• Zalecenia dotyczące spożycia nabiału
  • Wybieraj produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu (0,5-1,5%).
  • Jeśli dobrze tolerujesz mleko i przetwory mleczne, możesz je włączyć do diety.
  • Unikaj produktów wysokotłuszczowych, które mogą obciążać układ pokarmowy.

Podsumowując, nabiał w diecie ubogoresztkowej jest dozwolony, ale należy wybierać produkty niskotłuszczowe i lekkostrawne. Ważne jest, aby obserwować swoją reakcję na nabiał i w razie jakichkolwiek dolegliwości skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem.

2. Dieta ubogoresztkowa – co można jeść, żywiąc się w ten sposób?

Dieta ubogoresztkowa zakłada ograniczenie spożycia błonnika pokarmowego w celu odciążenia układu pokarmowego. Oto najważniejsze informacje dotyczące dozwolonych produktów w tej diecie:

• Oczyszczone produkty zbożowe: białe pieczywo, drobne kasze (manna, kuskus), biały ryż, makaron z białej mąki
• Chude mięsa: drób (kurczak, indyk bez skóry), cielęcina 
• Chude ryby: dorsz, pstrąg, sandacz, szczupak
• Jajka gotowane na miękko
• Chude mleko (0,5-1,5% tłuszczu) i jego przetwory: jogurty naturalne, kefiry, maślanka, chudy twaróg
• Wybrane warzywa: marchew, dynia, ziemniaki (najlepiej w formie purée), pomidory bez skórki, szpinak
• Dojrzałe owoce: banany, owoce jagodowe (w formie przecierów)
• Delikatne przyprawy, np. koperek
• Masło, oliwa z oliwek w małych ilościach

3. Jedzenie ubogoresztkowe, czyli jakie?

Jedzenie ubogoresztkowe powinno być gotowane, duszone lub pieczone bez dodatku tłuszczu. Warzywa i owoce należy obierać ze skórek i podawać w formie gotowanej lub przetartej. Mięso i ryby powinny być chude i dobrze ugotowane. Zaleca się spożywanie 5-6 niewielkich objętościowo posiłków dziennie.

Dr n.med. Justyna Chlebowska-Tuz