Krew z ucha – jakie mogą być przyczyny?

Krew z ucha to objaw, którego nie wolno lekceważyć. Wypływająca w niewielkiej ilości zwykle świadczy o drobnym urazie błony bębenkowej, bywa również objawem infekcji ucha środkowego. Jeśli pojawia się po urazie głowy, może być efektem poważnego obrażenia. Jak postępować w przypadku wycieku krwi z małżowiny usznej?

Krew z ucha – przyczyny związane z urazami

Jednym z niepokojących objawów ze strony narządu słuchu jest wyciek krwi z ucha – przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być różne.

Jeśli krew w uchu pojawiła się w trakcie lub po zakończeniu jego oczyszczania, to prawdopodobnie doszło do uszkodzenia błony bębenkowej lub skóry przewodu słuchowego przez patyczek, który został włożony zbyt głęboko w jego wnętrze. Wówczas z małżowiny wydobywa się niewielka ilość krwi, pojawia się ból w uchu. Podobne objawy mogą wystąpić w sytuacji, gdy w uchu znajduje się ciało obce.

Krwawienie z ucha bywa również skutkiem urazu błony bębenkowej spowodowanego uderzeniem w okolicę ucha ekstremalnym ciśnieniem (huk, eksplozja, ciśnienie podczas skoku do wody czy nurkowania). Tego rodzaju objaw może również pojawić się w wyniku urazu termicznego struktur przewodu słuchowego lub dostania się do wnętrza ucha substancji żrącej.

Znacznie poważniejsze konsekwencje niosą urazy, w trakcie których dochodzi np. do złamania podstawy czaszki – wówczas może dojść nawet do całkowitego rozerwania przewodu słuchowego i błony bębenkowej. Jeśli z ucha wydobywa się duża ilość wodnisto-krwistej wydzieliny, w niektórych przypadkach świadczy to o wycieku płynu rdzeniowo-mózgowego na skutek rozerwania opon mózgowo-rdzeniowych. W takiej sytuacji chory zwykle skarży się na zaburzenia równowagi, wymioty, silny ból głowy; może dojść również do utraty przytomności.

Krew z ucha jako objaw choroby

Następstwem toczącego w uchu środkowym stanu zapalnego nierzadko jest rozerwanie błony bębenkowej i wyciek ropno-krwistej wydzieliny. Taki objaw może być również sygnałem, że doszło do pęknięcia czyraka przewodu słuchowego (ropnego guzka wywołanego zakażeniem bakteryjnym). W obu przypadkach wydostanie się wydzieliny poprzedza silny ból ucha, który zmniejsza się po ustaniu wycieku.

Wydzielina z ucha często również świadczy o chorobie nowotworowej narządu słuchu (nowotwór przewodu słuchowego zewnętrznego, błony bębenkowej, ucha środkowego czy wewnętrznego).

Kolejną przyczyną krwistej wydzieliny wydobywającej się z ucha bywa niekontrolowane nadciśnienie tętnicze – na skutek pęknięcia drobnych naczyń krwionośnych może dojść do niewielkiego wypływu krwi.

Krew z ucha u dziecka

Najczęstszą przyczyną pojawienia krwi w uchu u dziecka są drobne skaleczenia, zapalenie ucha środkowego oraz ciało obce, które dostało się do wnętrza przewodu słuchowego.

U małych dzieci, z uwagi na niedojrzały układ odpornościowy oraz krótką i szeroką trąbkę słuchową łączącą gardło z uszami, często dochodzi do przedostania się chorobotwórczych drobnoustrojów do przewodu słuchowego ze środowiska zewnętrznego lub przez gardło. To dlatego są one bardziej (w porównaniu ze starszymi dziećmi czy dorosłymi) narażone na zapalenie ucha środkowego. W takiej sytuacji, z przewodu słuchowego może wypływać ropno-krwista wydzielina, pojawia się ból i gorączka. Dziecko bywa niespokojne, rozdrażnione i wykazuje niechęć do jedzenia czy picia – połykanie zwykle wzmaga u niego dolegliwości bólowe.

W przypadku pojawienia się powyższych objawów, należy udać się na wizytę do pediatry lub laryngologa. Niestety, zapalenie ucha u dzieci (zwłaszcza u tych najmłodszych, które nie ukończyły drugiego roku życia) ma tendencję do nawracania, dlatego maluch powinien być pod stałą opieką lekarską, aby chronić go przed potencjalnymi powikłaniami.

Krew z uszu – co robić?

Krwawienie z ucha jest zawsze niepokojącym sygnałem i wymaga wizyty u lekarza, nawet jeśli zachodzi podejrzenie jedynie drobnego urazu czy niewielkiej infekcji. W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza rodzinnego lub bezpośrednio do laryngologa, który po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem dokonuje oceny wziernikowej ucha, sprawdza czy doszło do uszkodzenia słuchu i ocenia czynność nerwu twarzowego. Dzięki badaniu specjalista jest w stanie ustalić przyczynę i miejsce krwawienia oraz zaproponować odpowiednią terapię (zachowawczą lub operacyjną). W przypadku podejrzenia nowotworu, lekarz zleci badania obrazowe oraz pobranie wycinka do diagnostyki histopatologicznej.

Jeśli źródłem pojawienia się wydzieliny w uchu jest infekcja, specjalista prawdopodobnie zleci antybiotykoterapię (doustną lub w postaci kropli do uszu). Jeśli objawy nie ustępują, konieczne może być pobranie wymazu z ucha w celu ustalenia, jakiego rodzaju patogen spowodował stan zapalny – taka informacja jest podstawą do dobrania odpowiedniego antybiotyku.

Gdy u pacjenta pojawił się czyrak, czasami konieczne jest chirurgiczne usunięcie ropnego zbiornika, zastosowanie antybiotyku, leków odkażających oraz antyzapalnych.

W przypadku ropnego zapalenia ucha środkowego, lekarz może zaproponować pacjentowi założenie drenu wentylacyjnego – nacięcie na błonie bębenkowej umożliwia wypływ ropnej wydzieliny z wnętrza ucha na zewnątrz.

Niewielkie skaleczenia skóry ucha czy błony bębenkowej zwykle nie wymagają wdrożenia specjalistycznego leczenia, ale o tym zawsze decyduje lekarz. Gdy przyczyną problemu jest ciało obce w przewodzie słuchowym, niezbędne jest jego jak najszybsze usunięcie. Jeśli doszło do urazu głowy i w związku z tym w uchu pojawiła się krwisto-ropna wydzielina, należy jak najszybciej wezwać pogotowie. W takiej sytuacji niezbędne będzie wykonanie tomografii komputerowej w celu wykluczenia złamania podstawy czaszki.

Krew z ucha – o tym należy pamiętać

Krwawienia z ucha nigdy nie wolno lekceważyć. Nieleczone urazy, stany zapalne czy choroby nowotworowe przewodu słuchowego mogą prowadzić do poważnych konsekwencji, takich jak np.:

• problemy ze słuchem (nawet całkowita głuchota),
• nawracające zapalenie ucha środkowego,
• przewlekłe zapalenie przewodu słuchowego,
• niedowład lub porażenie nerwu twarzowego,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• śmierć (np. w przypadku nieleczonego nowotworu złośliwego ucha czy poważniejszych urazów).

Jak dbać o higienę uszu?

Jedną z najczęstszych przyczyn krwawienia z uszu jest ich nieprawidłowa higiena. Wkładanie patyczków kosmetycznych do przewodu słuchowego może spowodować uszkodzenia skóry oraz błony bębenkowej. Pamiętajmy, że patyczki należy używać wyłącznie do delikatnego oczyszczania małżowiny usznej – do usuwania woskowiny znajdującej się wewnątrz ucha służą specjalne preparaty. Ich wybór oraz sposób użycia najlepiej skonsultować z lekarzem.

Źródła:

1. Hassmann-Poznańska Elżbieta, Krew z ucha: przyczyny i leczenie, online: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/74772,krwawienie-z-ucha, dostęp: 10.09.2023.
2. Bartoszewicz Robert (i in.), Urazy ucha środkowego, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny tom 1, nr 4, październik-grudzień 2012, 304-308.
3. Kuczkowski Jerzy, Aktualne problemy w rozpoznawaniu i leczeniu ostrego i wysiękowego zapalenia ucha środkowego, Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 4, 287–294.