27 października 2022 - Przeczytasz w 4 min

Łuszczyca skóry głowy – jak się objawia? Badania i leczenie łuszczycy skóry głowy

Szacuje się, że łuszczyca skóry głowy występuje u 45–56% pacjentów z łuszczycą, a w pewnym okresie życia u nawet 90% chorych. Ta przewlekła choroba w znaczący sposób obniża jakość życia pacjentów. Główne objawy to łuszczenie się skóry i nasilone wypadanie włosów.

Łuszczyca jest jedną z najczęściej rozpoznawanych chorób w praktyce dermatologicznej. Zmiany skórne umiejscowione są przeważnie na łokciach, kolanach oraz na owłosionej skórze głowy. Sprawdź, w jaki sposób objawia się łuszczyca skóry głowy. Dowiedz się, jak lekarz stawia rozpoznanie i na czym polega leczenie tej przypadłości.

łuszczyca skóry głowy

Łuszczyca skóry głowy – co to za choroba? Przyczyny łuszczycy głowy

Łuszczyca skóry głowy to przewlekła, niezakaźna choroba skóry o nawrotowym przebiegu, z występującymi na przemian okresami zaostrzeń i remisji. Charakteryzuje się ona znacznym skróceniem czasu złuszczania naskórka – z miesiąca do kilku dni. Mimo wieloletnich badań nie poznano do końca podłoża powstania łuszczycy skóry głowy. Badacze uważają ją za zaburzenie autoimmunologiczne, w którym organizm uważa własne komórki za obce lub szkodliwe i atakuje je – w tym przypadku są to komórki skóry. Zwraca się również uwagę na czynniki genetyczne i tendencję do dziedziczenia łuszczycy skóry głowy. Ryzyko zachorowania na łuszczycę u dzieci zdrowych rodziców wynosi 1–2%, gdy jedno z rodziców choruje – 10–20%, gdy obydwoje – 50%.

Pojawienie się objawów choroby może być związane z obecnością tzw. czynników wyzwalających. Zalicza się do nich m.in.:

  • infekcje bakteryjne lub wirusowe,
  • przewlekłe stany zapalne,
  • narażenie na stres i silne emocje,
  • choroby przewlekłe (np. trądzik, łojotokowe zapalenie skóry),
  • zmiany hormonalne (np. towarzyszące ciąży, menopauzie, dojrzewaniu),
  • stosowanie niektórych leków (np. litu, beta-blokerów),
  • uszkodzenia mechaniczne naskórka (np. otarcia, rany).

Jak wygląda łuszczyca na głowie? Objawy choroby

Pierwsze objawy wskazujące na łuszczycę na skórze głowy to rumieniowe wykwity, zmiany skórne w postaci grudek i srebrzystobiałych, łuszczących się łusek. Skóra pod łuskami się błyszczy. To tzw. objaw świecy stearynowej. Objęta chorobą skóra staje się mocno przesuszona. W efekcie dochodzi do jej pękania, uszkodzenia naczyń brodawek skórnych i niewielkiego krwawienia. Pacjenci nierzadko zwracają uwagę na pieczenie, bolesność oraz świąd o dużym nasileniu. Drapanie przeniesie ulgę jedynie na krótką chwilę, a w dalszej perspektywie nasila świąd i przyczynia się do pogorszenia stanu skóry.

Typowy dla łuszczycy, ale i bielactwa, liszaja płaskiego i brodawek płaskich, jest objaw Köbnera, w którego przypadku nawet niewielki miejscowy uraz naskórka po upływie średnio 8–14 dni powoduje powstanie w danym miejscu zmian łuszczycowych. Do wystąpienia objawu Köbnera dochodzi przykładowo w wyniku zranienia podczas drapania skóry czy w czasie rutynowej pielęgnacji włosów. W łuszczycy skóry głowy obserwuje się również objaw Nikolskiego, w którym naskórek schodzi podczas pocierania.

Próby usuwania łuski łuszczycowej doprowadzić mogą do nadmiernego wypadania włosów, a nawet w ciężkich przypadkach do wtórnego okresowego łysienia. Co więcej, niektóre środki farmakologiczne przeznaczone do łagodzenia objawów łuszczycy głowy zawierają kwas salicylowy, który uszkadza mieszki włosowe, a tym samym powoduje wypadanie włosów.

Rozpoznanie łuszczycy skóry głowy

Z podejrzeniem łuszczycy skóry głowy należy zgłosić się do dermatologa. To specjalista zajmujący się profilaktyką, rozpoznawaniem i leczeniem chorób skóry. Rozpoznanie łuszczycy skóry głowy opiera się w pierwszej kolejności na dokładnie przeprowadzonym wywiadzie i badaniu przedmiotowym. Chorobę tą można ocenić według skali Psoriasis Scalp Severity Index (PSSI), w której określa się stopień nasilenia rumienia, nacieku i łuski. Lekarz wykonuje trichoskopię. Urządzeniem przypominającym z wyglądu długopis ogląda skórę i włosy. Znajdująca się w nim kamera pozwala na ich ocenę w dużym powiększeniu oraz wykonanie w czasie badania zdjęć.

W tzw. dermoskopii owłosionej skóry głowy w przebiegu łuszczycy zaobserwować można następujące zmiany:

  • podczas badania w małym powiększeniu – czerwone kropki i globulki, białą łuskę, czerwone globulki ułożone w pierścienie i linie, rumieniowe tło;
  • podczas badania w dużym powiększeniu, (pięćdziesięciokrotnym lub większym) – naczynia kłębuszkowate o układzie linii lub pierścieni, grupy homogennych naczyń, wynaczynienia.

Dermatolog zlecić może dodatkowo badanie mikrobiologiczne, analizę histopatologiczną pobranego wycinka skóry, a przy nasilonym wypadaniu włosów również trichogram. Ostatnia metoda polega na laboratoryjnej ocenie próbek włosów z cebulkami. Z uwagi na nieco zbliżony obraz kliniczny w diagnostyce różnicowej należy wziąć pod uwagę zwłaszcza łojotokowe zapalenie owłosionej skóry głowy i grzybicę.

Łuszczyca głowy – jak leczyć?

Leczenie łuszczycy głowy bywa problematyczne, nie ma bowiem charakteru przyczynowego. W rzeczywistości skupia się na łagodzeniu objawów choroby, zapobieganiu ich rozprzestrzenieniu się i wydłużeniu okresu remisji. Leczenie jest zazwyczaj długotrwałe i wymaga od chorego systematyczności w stosowaniu się do zaleceń. Farmakoterapia opiera się w pierwszej kolejności na miejscowych środkach keratolitycznych. W ich składzie spotyka się głównie: kwas mlekowy, kwas salicylowy, mocznik. Ich zadaniem jest usunięcie łuszczących się warstw naskórka. Stosuje się również środki przeciwzapalne glikokortykosteroidowe, w tym zazwyczaj: betametazon (płyn, żel), mometazon (płyn, emulsję), hydrokortyzon (emulsję, płyn, lotion), klobetazol (płyn, piankę, szampon), triamcynolon (podanie doogniskowe). Poza łagodzeniem stanu zapalnego leki te zmniejszają rumień i świąd. W leczeniu łuszczycy skóry głowy używa się również retinoidów. Farmakoterapia ogólnoustrojowa wprowadzana jest tylko w przypadku braku efektów dotychczasowego leczenia i w łuszczycy ciężkiej. Stosowane są w niej m.in.: metotreksat, acytretyna, cyklosporyna.

Poza farmakoterapią korzysta się z takich metod, jak:

  • fototerapia (UVB 311 nm, grzebień UV), zabiegi 2–3 razy tygodniowo;
  • fotochemoterapia (PUVA);
  • terapia laserem ekscymerowym (ekscimerowym);
  • unikanie czynników zaostrzających przebieg choroby (np. alkoholu, określonych leków, terapii dodatkowych chorób, drażnienia i drapania skóry);
  • dbanie o higienę skóry – stosowanie specjalistycznych kosmetyków, mających w składzie m.in.: kwas mlekowy, PSSO, mocznik, dziegcie, glicerol;
  • przestrzeganie zdrowej diety – zaleca się spożywanie świeżych warzyw i owoców, które dostarczą witamin, zwłaszcza kwasu askorbinowego, karotenoidów, flawonoidów, białego mięsa i produktów bogatych w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3.

Autor: dr n. o zdr. Olga Dąbska

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

  1. M. Cyran, Łuszczyca skóry – współczesne możliwości terapii, „Kosmetologia Estetyczna” 2013, t. 4, nr 2, s. 254–256.
  2. M. Maj, L. Rudnicka, Łuszczyca skóry owłosionej głowy (Scalp psoriasis), „Aesthetica” 2016, nr 16, s. 60–64.
  3. K. Romańska-Gocka, Farmakoterapia łuszczycy, „Farmacja Polska” 2009, t. 65, nr 9, s. 647–654.
Powiązane pakiety

e-PAKIET DLA KOBIET
Dedykowany dla: Kobiet w każdym wieku, a zwłaszcza miesiączkujących, dla których istotny jest pomiar rezerwy jajnikowej (FSH) w celu oceny płodności lub oszacowania czasu do ewentualnie zbliżającej się menopauzy. Wskazany: → Profilaktycznie, do oceny stanu zdrowia kobiety     Pamiętaj przed pobraniem: *Na badania dla kobiet należy zgłosić się w godzinach porannych *Kobiety miesiączkujące powinny wykonać badania pomiędzy 1-3 dniem cyklu *Do punktu pobrań zgłoś się na czczo *Nie zapomnij o przyniesieniu porannej próbki moczu. Nie pobieraj moczu podczas krwawienia miesięcznego. Pojemniczek z moczem możesz donieść do punktu pobrań w okresie do 30 dni od pobrania krwi.     Badania profilaktyczne dla kobiet – znaczenie dla zdrowia Wykonywanie badań profilaktycznych dla kobiet jest niezwykle odpowiedzialnym zachowaniem, zapobiegającym rozwinięciu się w organizmie wielu chorób. Badania umożliwiają wychwycenie chorób jeszcze przed wystąpieniem doskwierających objawów klinicznych, czasem na niezauważalnym i trudnym do zaobserwowania etapie. Jest to element profilaktyki zdrowotnej, oraz skuteczne  narzędzie w zapobieganiu, zahamowaniu i zwiększeniu szans na wyleczenie szeregu dolegliwości.     Jakie wykonać badania profilaktyczne u kobiet? e-PAKIET DLA KOBIET uwzględnia badania, umożliwiające ocenę stanu zdrowia kobiety: morfologia krwi, fibrynogen, glukoza, lipidogram, ALT, GGTP, kreatynina, kwas moczowy, magnez, CRP, TSH, FSH, witamina D metabolit 25(OH), mocz – badanie ogólne. Kobiety są swojego rodzaju motorem napędowym rodziny. Dbają o terminowość w płaceniu rachunków, decydują o zakupie mebli, planują wakacje. Dane statystyczne pokazują, że profilaktyka zdrowotna jest również domeną kobiety. Kobiety posiadają dużą świadomość swojego zdrowia, dbają o wygląd, starają się ruszać oraz odpowiednio komponować dietę - zarówno swoją jak i swojej rodziny. Nie zapominają również o profilaktycznych laboratoryjnych badaniach krwi dla kobiet. Jest to optymistyczna informacja dającą nadzieję na coraz zdrowsze i świadome pokolenia córek, mam i babć.     Poznaj znaczenie badań krwi dla kobiet: Morfologia krwi jest badaniem, które pozwala ocenić ogólną kondycję organizmu kobiety oraz wnosi wiele istotnych informacji na temat niedoborów pierwiastków lub witamin będących przyczyną anemii oraz etiologii toczących się infekcji. Pozwala także na wykluczenie choroby nowotworowej układu krwiotwórczego lub zaburzeń odporności. Fibrynogen wykorzystuje się w diagnostyce zaburzeń funkcji wątroby, podejrzeniu zakrzepicy żylnej i zatorowości. Glukoza to badanie, na podstawie którego, wg kryteriów opracowanych przez Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, możliwe jest rozpoznanie stanu przedcukrzycowego lub zdiagnozowanie cukrzycy. Lipidogram (CHOL, HDL, nie-HDL, LDL, TG) to zestaw badań służący monitorowaniu gospodarki lipidowej organizmu i oszacowaniu ryzyka zachorowania na choroby sercowo – naczyniowe np. miażdżycę i nadciśnienie tętnicze. ALT, GGTP to badania umożliwiające ocenę funkcji wątroby i dróg żółciowych. Kreatynina wraz z wyliczanym na jej podstawie współczynnikiem eGFR, wykorzystywana jest w ocenie funkcji filtracyjnej nerek. Na podstawie uzyskanych wyników wnioskuje się o wydolności lub niewydolności narządu. Kwas moczowy pozwala na rozpoznanie choroby metabolicznej: dny moczanowej i jest pomocny w rozpoznawaniu zagrożenia kamicą nerkową.   Magnez bierze udział w przekazywaniu impulsów nerwowo – mięśniowych, wpływa również na poprawne funkcjonowanie przytarczyc, czyli gruczołów odpowiedzialnych za utrzymywanie prawidłowego poziomu wapnia w organizmie. Oznaczenie magnezu jest niezbędne w ustaleniu przyczyny nawracających skurczy mięśniowych, drżenia lub/i osłabienia mięśni oraz uczucia mrowienia, ale także zaburzeń rytmu serca. Szacuje się, że niedobór magnezu może dotyczyć nawet 10% populacji. CRP to niespecyficzny wskaźnik stanu zapalnego, którego stężenie wzrasta najczęściej w przebiegu infekcji bakteryjnej. Wzrasta ponadto po doznanych urazach, w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jak reumatoidalne zapalenie stawów i nieswoiste zapalne choroby jelit oraz w chorobach nowotworowych. TSH jest hormonem przysadkowym nadzorującym pracę tarczycy. Na podstawie zmian w stężeniu TSH wnioskuje się o nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Schorzenia te wiążą się z bezpośrednim wpływem na metabolizm (odpowiednio utrata lub przybieranie na wadze nieuzasadnione zmianami w diecie, sucha skóra lub nadpotliwość, zaparcia lub biegunki), płodność, a nawet równowagę emocjonalną. FSH to hormon, którego stężenie pozwala na ocenę czynność jajników. Wzrastające w czasie wartości FSH są interpretowane jako obniżenie rezerwy jajnikowej, zmniejszone szanse na zajście w ciążę, oraz zbliżanie się kobiety do okresu menopauzy. Witamina D metabolit 25(OH) to parametr coraz częściej oznaczany w diagnostyce zaburzeń odporności i schorzeń o podłożu zapalnym lub autoimmunizacyjnym. To również uznany wskaźnik gospodarki wapniowo – fosforanowej i obrotu kostnego, ważny element diagnostyki osteoporozy. Doniesienia naukowe potwierdzają również wpływ witaminy D na płodność. Jej prawidłowe stężenie warunkuje właściwy rozwój komórek jajowych, wpływa także na zagnieżdżenie i rozwój zarodka w macicy. Jest także istotnym czynnikiem w profilaktyce niektórych typów nowotworów, np. raka piersi i jelita grubego.   Poznaj znaczenie badania moczu u kobiet: Mocz – badanie ogólne - ze względu na diagnostyczną wartość wyników jest jednym z najczęściej zlecanych i wykonywanych badań laboratoryjnych. Służy określeniu fizyko – chemicznych właściwości moczu (badanie metodą paskową) i identyfikacji znajdujących się w nim elementów morfotycznych (badanie mikroskopowe). Jest również badaniem przesiewowym, czyli takim, które pozwala na wykrycie patologii układu moczowego jeszcze w okresie bezobjawowym. Wyniki badania ogólnego moczu dają podstawę do postawienia wstępnej diagnozy chorób nerek, zakażenia układu moczowego, chorób uwarunkowanych genetycznie (specyficzny zapach), chorób metabolicznych w tym także cukrzycy. Badanie, umożliwia również wskazanie zaburzeń przemiany materii związanych m.in. z dysfunkcją wątroby. Zestawienie wyników z pakietu badań dla kobiet, pozwala na ogólną ocenę zdrowia.  Ze względy na szereg wzajemnych zależności występujących między analizowanymi parametrami, uzyskane wyniki badań należy skonsultować z lekarzem.     Co może mieć wpływ na wynik: * W okresie 24 godzin przed badaniem krwi i oddaniem moczu, należy wstrzymać się od intensywnej aktywności fizycznej. * Pobranie próbki moczu w trakcie krwawienia miesięcznego znacząco zafałszuje wynik badania ogólnego moczu. *Miesiączka wpływa nieznacznie na wartości parametrów czerwonokrwinkowych oraz płytkowych (morfologia krwi), ostatecznie nie ma jednak wpływu na wartość diagnostyczną wyniku.     Jak się pobiera materiał do badania? Do wykonania pakietu badań dla kobiet niezbędna jest: próbka krwi; próbka moczu. Badanie ogólne moczu wykonuje się z porannej próbki moczu, z tzw. środkowego strumienia, co oznacza, że pierwsze krople moczu powinny trafić do toalety, kolejna - właściwa porcja do pojemnika, a ostatnia - do toalety.  Pojemnik na mocz do badania można kupić w aptece, niekiedy udostępniany jest bezpłatnie w punktach pobrań podległych laboratoriom.     Ile czeka się na wyniki? Od 1 do 2 dni.* *Czas prezentowany jest w dniach roboczych i może ulec zmianie ze względu na uwarunkowania laboratoryjne i nie stanowi zobowiązania do realizacji usługi w tym czasie. Informację o przewidywanym czasie wykonania wszystkich badań objętych pakietem, zależnie od wybranego punktu pobrań, można sprawdzić na podstronach poszczególnych badań, wybierając placówkę realizacji lub kontaktując się z infolinią.

e-PAKIET DLA KOBIET - PIĘKNE I ZDROWE WŁOSY
Problemy z kondycją włosów, szczególnie te objawiające się ich wypadaniem, a w końcu łysieniem mogą mieć wiele przyczyn. Należą do nich między innymi niedobory witamin i minerałów, które stosunkowo łatwo można wyrównać. Ten defekt kosmetyczny powinien też skłonić do diagnostyki w kierunku poważniejszych problemów, takich jak choroby tarczycy czy zaburzenia poziomu hormonów płciowych. Proponujemy pakiet badań, który pozwoli wykryć zarówno niedobory, jak i zaburzenia endokrynologiczne skutkujące problemami z włosami. Morfologia krwi, ferrytyna – badania w kierunku niedoboru żelaza i powodowanej tym niedoborem anemii. TSH – podstawowe badanie w kierunku chorób tarczycy. FSH, testosteron – badania w kierunku zaburzeń hormonów płciowych. Witamina B12, witamina D, cynk – oznaczenie stężenia składników niezbędnych do prawidłowego rozwoju włosa we krwi, pozwalające stwierdzić ich ewentualne niedobory.