Objaw Glanzmanna – objawy mononukleozy zakaźnej

Objaw Glanzmanna to jeden z symptomów mononukleozy zakaźnej – infekcji wirusowej, określanej również mianem „choroby pocałunków”. Wywołane przez wirusa Epsteina-Barr zakażenie dotyczy przede wszystkim młodzieży i młodych osób dorosłych. Jakie objawy mogą wskazywać na mononukleozę zakaźną? Na czym polega diagnostyka tego zakażenia? Czy mononukleoza jest groźna? Odpowiedzi na te pytania i wiele innych z   najdziesz poniżej.

Objaw Glanzmanna – co to jest?

Objaw Glanzmanna to charakterystyczny dla mononukleozy zakaźnej obrzęk twarzy, obserwowany najczęściej u dzieci. Obejmuje na ogół powieki, nasadę nosa i łuki brwiowe, co nadaje pacjentowi dość charakterystyczny wygląd. Za wystąpienie mononukleozy zakaźnej odpowiada wirus Epsteina-Barr (EBV). Do zakażenia dochodzi najczęściej w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą chorą lub z nosicielem. Z uwagi na fakt, że wirus znajduje się w ślinie i w wydzielinie z nosogardła, a transmisja patogenu ma często miejsce podczas wymiany pocałunków, mononukleoza zakaźna określana jest również „chorobą pocałunków”.

Jakie inne objawy występują przy mononukleozie?

Pierwsze objawy mononukleozy zakaźnej pojawiają się około 3–6 tygodni od momentu zakażenia wirusem Epsteina-Barr i obejmują:

• gorączkę;
• ból głowy;
• ból gardła, często określany jako najsilniejszy w życiu;
• powiększenie węzłów chłonnych w obrębie szyi, prowadzące do powiększenia jej obwodu;
• złe samopoczucie, osłabienie, bóle mięśni i stawów;
• obrzęk powiek, nasady nosa i łuków brwiowych;
• bóle brzucha;
• nudności, wymioty;
• niespecyficzną wysypkę;
• powiększenie wątroby (hepatomegalię) lub śledziony (splenomegalię) – wykrywane przez lekarza podczas badania fizykalnego.

Większość objawów utrzymuje się przez mniej więcej 10 dni. Osłabienie i powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia) bywają jednak obecne jeszcze przez dłuższy czas, nawet 3 miesiące. U około 15% pacjentów infekcja nie daje żadnych objawów i nie są oni świadomi zakażenia.

Jakie badania wykonać przy podejrzeniu mononukleozy?

Rozpoznanie mononukleozy zakaźnej bywa dość trudne. Objawy zakażenia wirusem Epsteina-Barr dość często są mylone z anginą paciorkowcową – chorobą bakteryjną, wywołaną przeważnie przez paciorkowiec β-hemolizujący grupy A Streptococcus pyogenes. Pomocne w procesie różnicowania okazują się badania dodatkowe, m.in. szybki test przesiewowy wykrywający charakterystyczne dla mononukleozy przeciwciała heterofilne – mononukleoza zakaźna, jakościowo – badanie. Wykazuje on wysoką czułość (około 85%) i niemal 100-procentową specyficzność [1]. Warto jednak pamiętać, że w pierwszych dniach od wystąpienia objawów szybki test przesiewowy może dawać wyniki fałszywie ujemne. Należy wówczas powtórzyć badanie po kilku dniach.

Na zakażenie wirusem Epsteina-Barr wskazuje również obecność atypowych limfocytów w rozmazie krwi. Dość często w morfologii krwi stwierdza się ponadto podwyższenie poziomu krwinek białych (leukocytozę), limfocytów (limfocytozę) oraz obniżenie liczby płytek krwi (trombocytopenię). W połączeniu z wywiadem typowych objawów i wynikami badania fizykalnego (m.in. objawem Glanzmanna i dość charakterystycznym powiększeniem śledziony) wyniki badań dodatkowych pozwalają zwykle postawić prawidłowe rozpoznanie.

Czy mononukleoza zakaźna jest niebezpieczna?

U większości osób z mononukleozą zakaźną rokowanie jest bardzo dobre – choroba ma charakter samoograniczający się, a okres rekonwalescencji trwa około 2-4 tygodni. U części pacjentów może jednak dojść do potencjalnie groźnych powikłań, wymagających leczenia w warunkach szpitalnych. Obejmują one m.in.: zapalenie płuc, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, pęknięcie śledziony, niedrożność dróg oddechowych (spowodowaną masywnym powiększeniem węzłów chłonnych) i niedokrwistość hemolityczną.

Fundamentalne znaczenie w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia pęknięcia śledziony ma ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich, w tym unikanie wysiłku fizycznego przez co najmniej 4–6 tygodni. W razie wystąpienia niepokojących objawów, np. silnego bólu brzucha czy trudności z oddychaniem, konieczna jest niezwłoczna konsultacja z lekarzem lub kontakt z pogotowiem ratunkowym pod numerem 999.

Czy nosiciel mononukleozy zaraża?

Tak. Po przechorowaniu mononukleozy zakaźnej wirus pozostaje w organizmie osoby zakażonej i jest wydalany ze śliną nawet przez kilkanaście miesięcy. Może być następnie okresowo wydalany w ślinie do końca życia.

Profilaktyka mononukleozy zakaźnej

Mimo trwających od wielu lat badań wciąż nie opracowano skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi Epsteina-Barr. Dotychczas testowane na ludziach trzy rodzaje szczepionki nie przyniosły oczekiwanej odpowiedzi układu odpornościowego i nie zostały dopuszczone do użycia. Podstawową metodą profilaktyki mononukleozy zakaźnej pozostaje więc przestrzeganie zasad higieny i unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami zakażonymi.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian