14 kwietnia 2020 - Przeczytasz w 4 min

Uczulenie na trawy – jak rozpoznać? Z poradnika alergika

Alergia na trawy to coraz bardziej rozpowszechniona choroba, której pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj wczesną wiosną i mogą trwać do późnej jesieni. Jak podaje Polskie Towarzystwo Alergologiczne, alergia na pyłki traw i roślin to jedna z najczęstszych postaci alergii w naszym kraju, cierpi na nią ponad 12% populacji w Europie Północnej i Wschodniej, w Europie Zachodniej – nawet 20%. Alergia na pyłki traw – jak sobie radzić?

Alergia na pyłki traw – objawy

Alergia na określone alergeny może rozwinąć się w każdym wieku i nie zawsze dawać jednoznaczne objawy. Zgodnie z najnowszymi badaniami, w ostatnich kilku latach liczba chorujących z powodu alergii wzrosła niemal dwukrotnie. Naukowcy informują, że przyczyną nie jest zwiększenie ilości alergenów naturalnych, w tym pyłków traw, lecz zwiększenie liczby uczulających substancji chemicznych. Cząsteczki pyłu, zawieszone w powietrzu, sklejają się z pyłkami roślin i potęgują alergię. Badania epidemiologiczne ECAP pokazują, że z tego powodu  o wiele więcej przypadków alergii obserwuje się w miastach, niż na terenach wiejskich.

Jak odróżnić katar alergiczny od zwykłego? Alergia na trawy i inne alergeny naturalne objawia się najczęściej wodnistym, przezroczystym katarem, któremu mogą towarzyszyć kichanie, kaszel, suchość gardła i podrażnienie dróg oddechowych, łzawienie, zaczerwienienie i swędzenie oczu, a także wysypka na skórze, zaczerwienienie skóry i uogólniony świąd skóry. W określonych sytuacjach chory może uskarżać się na problemy z oddychaniem, duszność, osłabienie lub pogorszenie widzenia.

Na to, jak odróżnić katar alergiczny od zwykłego, jest kilka sposobów. Większość pacjentów uważa, że ropna, gęsta wydzielina o zielonym lub żółtym kolorze z nosa oznacza infekcję bakteryjną, jednak alergia również może przyczyniać się do zmiany konsystencji i koloru kataru.

Katarowi alergicznemu niezwykle rzadko towarzyszy podwyższona temperatura ciała. Większość objawów zmniejsza się lub zupełnie znika, gdy przebywasz w mieszkaniu, a obserwując kalendarz występowania alergii unikasz w określonych tygodniach lub miesiącach częstego wietrzenia mieszkania, długich spacerów wśród łąk i w lesie, a po powrocie do domu z pracy lub treningu bierzesz prysznic. Dzięki temu usuwasz ze swojego ciała potencjalne alergeny. Pomocne jest także płukanie nosa z wykorzystaniem roztworu soli fizjologicznej. Objawy alergii mogą wpływać na przebieg leczenia grypy i przeziębienia, intensyfikować objawy astmy, POChP i innych przewlekłych chorób układu oddechowego.

Alergia na pyłki traw – jak sobie radzić?

Gdy podejrzewasz, że dokucza Ci alergia na pyłki traw, objawy są podobne, jak te wymienione powyżej, warto skonsultować swoje obawy ze specjalistą i wykonać odpowiednie badania. Najważniejszym zalecanym badaniem są testy alergiczne z krwi. Pozwalają one wykryć we krwi pacjenta specyficzne przeciwciała klasy IgE, których stwierdzenie w zestawieniu z objawami klinicznymi potwierdza obecność alergii. Badanie to można przeprowadzić w postaci tzw. panelu i jednocześnie uzyskać informację na temat uczuleń na inne alergeny wziewne, a także alergeny zwierzęce i pokarmowe.

Alergia na trawy – które trawy uczulają?

Na pojawienie się objawów związanych z alergią bezpośredni wpływ ma czas kwitnienia i pylenia poszczególnych roślin, który precyzuje kalendarz występowania alergii. W Polsce szczyt nasilenia objawów przypada na okres od czerwca do sierpnia. Pierwsze objawy kliniczne występują zazwyczaj u chorego po osiągnięciu stężenia ok. 20 ziaren pyłku traw w 1 m3 powietrza.

Trawy to rośliny zielne, znanych jest ok. 10 tys. gatunków. W różnych obszarach geograficznych Europy występują różnice w długości sezonu pylenia. Wśród zbóż w powietrzu obecny jest wyłącznie pyłek żyta (przez maksymalnie dwa tygodnie). Do najpopularniejszych traw należy pyłek tymotki łąkowej.

Poszczególne gatunki traw są tak mocno ze sobą spokrewnione, że ich alergeny mają niemal identyczną budowę, przez co badania obejmują zwykle całą grupę traw. W związku z tym nie ma dużego znaczenia, którą trawę wykorzystamy do obsadzenia trawnika, liczy się częste koszenie i regularna pielęgnacja, by zapobiec lub ograniczyć kwitnienie roślin.

Panele testów alergicznych uwzględniają zazwyczaj również badania pod kątem alergii na zboża, których pyłki zwykle nie unoszą się w powietrzu, takie jak owies lub kukurydza, a mimo to u pacjenta i tak uzyskuje się na nie silny odczyn dodatni. Jest to spowodowane obecnością zbliżonych alergenów u wszystkich gatunków traw.

Jak chronić się przed alergenami?

W przypadku występowania alergii wziewnej kluczowe jest rozpoznanie przyczyny choroby i unikanie alergenów. W okresie intensywnego pylenia warto ograniczyć spacery, często się kąpać i zmieniać ubranie po powrocie do domu. Powinniśmy unikać pocierania oczu i okolic twarzy oraz regularnie nawilżać śluzówkę nosa. Alergicy nie powinni samodzielnie kosić trawnika i mieć długiego kontaktu z sianem, nawet gdy jest ono zupełnie suche. Wykonanie odpowiednich tekstów alergicznych pomoże w walce z chorobą i pozwoli na komfortowe codzienne funkcjonowanie w okresie najintensywniejszego pylenia traw.

Bibliografia:

  1. Alergolog: rośnie liczba osób cierpiących na alergie, Nauka w Polsce, http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C409128%2Calergolog-rosnie-liczba-osob-cierpiacych-na-alergie.html
  2. Piotr Rapiejko, Alergia na pyłek traw, Medycyna Praktyczna – Portal dla Pacjenta, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/61715,alergia-na-pylek-traw
Powiązane pakiety

e-PAKIET ALERGICZNY ODDECHOWY
Kiedy warto wykonywać badania składające się na Pakiet oddechowy Pakiet składa się z trzech badań istotnych w diagnostyce laboratoryjnej alergii w ogóle uwzględnieniem specyfiki alergii na alergeny wziewne, wykonywanych w próbce krwi żylnej,  dobranych tak, by: wskazywały na predyspozycji badanego do atopii czyli alergii zależnej od IgE; potwierdzały alergiczne podłoże typowych objawów alergii wziewnej: sezonowej lub całorocznej; wskazywały alergeny wziewne powodujące uczulenie manifestujące się jako alergia oddechowa: umożliwiały rozpoznanie alergii oddechowej w przypadkach objawów nietypowych lub jak się może wydawać związanych z alergią na alergeny pokarmowe. Wskazaniami do wykonania Pakietu alergicznego oddechowego mogą być: Typowe objawy sezonowej alergii oddechowej (alergii na alergeny wziewne), pojedyncze lub współistniejące, obejmujące: ostry nieżyt, świąd i zaczerwienienie nosa i gardła; łzawienie i świąd oczu; kaszel, duszności i świszczący oddech, objawy typowe dla astmy nasilające się sezonowo; Całoroczne objawy alergii oddechowej, wykazujące na ogół mniejsze nasilenie z wahaniami zależnymi, przykładowo, od sezonu grzewczego, rodzaju podłogi w pomieszczeniu, kontaktu ze zwierzętami (wykładzina dywanowa, powierzchnie zmywalne etc.); Współistniejące z powyższymi objawy ze strony przewodu pokarmowego, jak: mdłości, wymioty, bóle brzucha, wzdęcia czy biegunka oraz objawy skórne: pokrzywka czy rumień; Objawy w postaci mrowienia i obrzęku w jamie ustnej, opuchlizny warg, języka, gardła lub krtani tuż po kontakcie z pokarmem świadczą o alergii określanej jako zespół oddechowo-pokarmowy; Objawy wstrząsu anafilaktycznego, uogólnionej reakcji powodującej spadek ciśnienia, utratę przytomności, zapaść w wyniku kontaktu z alergenami wziewnymi.   Jakie szczególne korzyści wiążą się z wykonaniem pakietu - Zlecenie i wykonanie pakietu nie wymagają uprzedniego kontaktu z placówką alergologiczną. - Realizacja badań z inicjatywy pacjenta jeszcze przed kontaktem z lekarzem, ułatwi specjaliście prowadzenie wywiadu z chorym, może nawet umożliwić trafne rozpoznanie źródła alergii na pierwszej wizycie. - W przeciwieństwie od ambulatoryjnych testów alergologicznych, (na przykład prowokacji czy też testu skórnego), wiążących się niekiedy z dyskomfortem pacjenta, jedyną uciążliwością podczas realizacji badania jest pobranie próbki krwi żylnej. - Pakiet można zrealizować w dowolnym punkcie pobrań Diagnostyki na teranie całego kraju.     Pamiętaj przed pobraniem; Badanie nie wymaga przygotowania, jednak, ze względu na morfologię krwi uwzględnioną w pakiecie, do badania należy przystąpić na czczo.     Pakiet dedykowany jest dla: Pakiet dedykowany jest dla osób dorosłych, a także dzieci dzieci, będących w trakcie diagnostyki alergii lub planujących jej rozpoczęcie: Bez względu na sezon, w przypadku alergii odpowiednich dla danego okresu (np. kwitnienia traw); Bez względu na wady skóry lub choroby; Bez względu na intensywność objawów alergicznych; Bez względu na przyjmowane leki przeciwzapalne, antyhistaminowe i steroidowe.   O zasadności wykonania testu u dzieci poniżej 1 roku życia powinien wypowiedzieć się lekarz. Na ogół laboratoryjna diagnostyka w kierunku alergii na alergeny wziewne wdrażana jest później niż diagnostyka alergii pokarmowej. Wykonywanie testu u dzieci trzyletnich jest dość powszechne.     Czym są choroby o podłożu alergicznym Alergia jest niepożądaną – „przestrzeloną”, odpowiedzią układu odpornościowego na alergeny, substancje obojętne dla osób o prawidłowym układzie odpornościowym. Potocznie za alergeny uważa się struktury czy twory wywołujące uczulenie, bez względu na złożoność ich budowy i charakter chemiczny. Alergenami określane są więc: pyłek brzozy, roztocza kurzu domowego, mleko, mąką czy aspiryna.   Ze względu pragmatycznych, tradycyjnie alergeny systematyzowano w zależności od drogi wnikania do organizmu i dzielone na alergeny pokarmowe i oddechowe (wziewne) oraz jady owadów i leki/związki chemiczne. Do alergenów oddechowych zalicza się : pyłki roślin wiatropylnych, zarodniki pleśni, sierść i naskórki zwierząt domowych (psów, kotów etc.) i zwierząt  przemysłowych (koni, krów, owiec etc.), roztocza i owady domowe (ich odchody i wydzieliny) oraz związki chemiczne i cząstki mechaniczne obecne w środowisku domowym i zawodowym. Substancje zaleczane do alergenów pokarmowych (mąka, otręby etc.) w warunkach przemysłowych zaliczane traktowane są jako alergeny wziewne lub przemysłowe jako źródło chorób zawodowych. Do alergenów pokarmowych zalicza się: alergeny pochodzenia roślinnego: owoce, warzywa, orzechy i nasiona (w tym zboża i ich przetwory) oraz pochodzenia zwierzęcego: mleko, jaja, mięso oraz owoce morza.   Alergeny pokarmowe i oddechowe należy niekiedy rozpatrywać łącznie ze względu na podobieństwa ich  składu, a także na możliwość wnikania tego samego alergenu do organizmu różnymi drogami, co powoduje zupełnie inne rodzaje objawów i konsekwencje uczulenia.   Alergia, czyli uczulenie objawiające się klinicznie (objawowe), poprzedzona jest fazą uczulenia bezobjawowego, polegającego na produkcji przez układ odpornościowy wyspecjalizowanych białek –  przeciwciał klasy IgE swoiście reagujących z uczulającym alergenem. Kolejne kontakty powstałych sIgE i macierzystego alergenu uruchamiają mechanizm doprowadzający do widocznych i odczuwalnych objawów uczulenia, czyli alergii.   Objawy manifestują się w krótkim, niekiedy bardzo krótkim (kilka minut) czasie od kontaktu z alergenem, stąd alergia zależna od IgE określana jest jako nadwrażliwość natychmiastowa. Reakcja alergiczna pojawia się, gdy poziom sIgE przekracza stężenie graniczne, a jej natężenie na ogół wzrasta wraz ze wzrostem stężenia sIgE. Zdolność do nadmiernej produkcji sIgE pod wpływem substancji obojętnych dla osób zdrowych nazywana jest atopią. Z osób atopowych rekrutują się osoby dotknięte alergią. Atopia jest skłonnością o charakterze dziedzicznym, stąd pytanie o przypadki alergii w rodzinie są stałym elementem wywiadu lekarskiego w kierunku chorób o podłoży alergicznym.     Jakie badania wchodzą w skład pakietu Pakiet składa się z trzech badań laboratoryjnych, z których: panel alergenów oddechowych identyfikujący antygenowo-specyficzne IgE (sIgE) ma charakter badania ściśle diagnostycznego, wskazując alergeny odpowiadające z uczulenie objawiające się klinicznie i bezobjawowe; morfologia krwi pełni rolę pomocniczą, wzmacniając rozpoznanie, natomiast pomiar IgE całkowitej dodatkowo pozwala na doprecyzowanie interpretacji klinicznej w przypadkach niskich lub bardzo wysokich stężeń IgE swoistych dla alergenów w panelu.   Morfologia krwi a alergia Morfologia wskazuje na ryzyko alergii, choć parametry sugerujące taki wniosek, nie są specyficzne dla alergii. O alergii (np. na pyłki) świadczyć może wzrost liczby eozynofilii czyli granulocytów kwasochłonnych - zwłaszcza, gdy równocześnie współistnieje spadek liczby neutrofili zwanych, granulocytami obojętnochłonnymi. Jednakże, trzeba pamiętać, że wzrost eozynofilii towarzyszy także chorobom pasożytniczym oraz łuszczycy. Przesłanką o alergii może być również obniżenie hemoglobiny (HGB), jak również obniżona liczba płytek krwi (PLT), określanych mianem trombocytów.   Stężenie całkowitej IgE (IgE całkowite) Stężenie IgE całkowitej (IgE total,) czyli wszystkich cząsteczek IgE bez względu na specyficzność, wskazuje na ryzyko atopii i jest parametrem pomocniczym dla oceny ryzyka alergii, które rośnie u osób ze stężeniem przekraczającym 100 U/ml, u których wykluczono choroby pasożytnicze. W ostatnich latach znaczenie znajomości stężenia całkowitej IgE uznawane jest za ważne dla prawidłowej interpretacji profilu IgE swoistych.  Stwierdzenie ekstremalnie wysokich lub niskich stężeń IgE całkowitej (wyrażających się, odpowiednio: w kU/ml lub  U/ml) u osób z objawami alergii  sugeruje zasadność wyliczania stosunku stężenia sIgE do stężenia IgE całkowitej (sIgE/IgE). Wykazano, że w takich sytuacjach wielkość liczbowa stosunku sIgE/IgE jest diagnostycznie silniejsza niż wartości stężenia sIgE analizowane w oderwaniu.   Panel oddechowy (20 alergenów). Panel oddechowy jest testem wskazującym przyczyny alergii przez identyfikację i pomiar stężenia IgE specyficznych dla zestawu wziewnych alergenów diagnostycznych w postaci tzw. ekstraktów źródeł alergenów. Panel wskazuje źródła uczulenia, pozwala na ustalenia profilaktyki i dostarcza  sugestii dotyczących zasadności wdrożenia diagnostyki opartej na alergenach molekularnych, w przypadku, gdy należy brać pod uwagę reaktywność krzyżową alergenów uczulających i innymi alergenami wziewnymi lub uczulającymi wziewnie. Jako dodatkowy element panel zawiera nieswoiste reszty węglowodanowe, CCD (ang. cross-reactive carbohydrate determinants). CCD są obecne  zarówno w alergenach glikoproteinowych jak i glikoproteinach niealergizujących, stąd nieme klinicznie  IgE wiążące CCD  fałszywie zawyżają pomiary istotnych klinicznie sIgE i fałszują wynik testów.  IgE anty-CCD są obecne obok specyficznych sIgE u osób cierpiących na alergię, zwłaszcza uczulonych na szereg alergenów roślinnych.     Uwaga! Jeżeli kupujesz badanie dla dziecka, zrealizuj je w punkcie przyjaznym dzieciom - sprawdź PUNKTY PRZYJAZNE DZIECIOM.