Wzdęcia – co je powoduje? Jak wygląda diagnostyka?

W jaki sposób można zdefiniować wzdęcia brzucha? Najczęściej opisuje się je jako powiększenie obwodu brzucha, a za przyczynę uznaje się kumulację zbyt dużej ilości gazów w jelicie. W rzeczywistości, ilość gazów jelitowych wcale nie musi być zwiększona, a wzdęcia są subiektywnym odczuciem związanym zwykle z zaburzeniem motoryki jelit i czucia trzewnego.

Niemniej jednak, nieprzyjemne uczucie wzdętego brzucha to dolegliwość, którą zna niemal każdy z nas. Jeśli występuje sporadycznie i szybko znika, można uznać, że nie stanowi objawu zaburzeń w funkcjonowaniu naszego układu pokarmowego. Jeśli jednak wzdęty brzuch to nasz codzienny problem, warto rozważyć zbadanie się, np. pod kątem celiakii, autoimmunologicznej choroby o podłożu genetycznym charakteryzującej się nietolerancją glutenu.

Co powoduje wzdęcia – przyczyny wzdęcia brzucha

Przyczyny wzdęcia brzucha mogą być różnorakie. Nieprzyjemne uczucie rozdęcia i wewnętrznego rozpierania mogą być skutkiem popełnionych przez nas błędów dietetycznych, ale także świadczyć o chorobach przewodu pokarmowego, takich jak nieswoiste zapalne choroby jelit, zespoły upośledzonego wchłaniania, zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego czy nawet nowotwór jelita grubego. Dolegliwości w postaci wzdęć występować mogą także u osób z dysfunkcją procesów trawiennych związanych z chorobami organów układu pokarmowego – trzustki, wątroby czy dróg żółciowych. Jedną z najczęstszych przyczyn wzdęć jest zespół jelita drażliwego.

U wielu osób, okresowo wzdęty brzuch, choć może być męczącą i uciążliwą dolegliwością, nie świadczy o żadnej patologii.

Co na wzdęty brzuch zalecają lekarze?

Jeśli dokucza Ci długotrwale wzdęty brzuch, warto udać się do lekarza, który na podstawie Twoich objawów i badania fizykalnego zdecyduje o dalszym postępowaniu. Być może zaleci przeprowadzenie podstawowych badań (np. laboratoryjnych czy endoskopowych) w celu wykluczenia organicznej przyczyny. Pamiętaj, że długotrwale wzdęty, twardy brzuch może być objawem choroby, więc jeśli takie uczucie towarzyszy Ci przez większość czasu i stale nawraca, nie ignoruj go.

Jeśli nieprzyjemne dolegliwości związane z układem pokarmowym nie mają podłoża chorobowego, pomóc powinien delikatny masaż brzucha, wykluczenie z diety pokarmów powodujących wzdęcia oraz napojów gazowanych, a czasem także przyjęcie preparatów ułatwiających usuwanie gazów jelitowych czy poprawiających motorykę jelit. Warto pamiętać także o prowadzeniu zdrowego i zrównoważonego trybu życiu, regularnej aktywności fizycznej i unikaniu stresu.

Diagnostyka celiakii

Wzdęty brzuch może być także jednym z objawów celiakii, chronicznej choroby autoimmunologicznej, w której dochodzi do uszkodzenia jelita cienkiego wskutek spożywania glutenu. Choroba ta potrafi przez wiele lat rozwijać się bezobjawowo bądź jej objawy mylone są z innymi chorobami. Badania dowodzą, że część chorych, u których zdiagnozowano tę chorobę w wieku dorosłym, w dzieciństwie cierpiało na jej łagodną postać, która nie została wówczas rozpoznana.  Diagnostyka celiakii jest stosunkowo trudna. Jeśli regularnie obserwujemy u siebie wzdęty brzuch, warto udać się do lekarza, który w razie podejrzenia celiakii, zaleci wykonanie odpowiednich badań.

Należy podkreślić, że u chorych na celiakię na skutek działania glutenu dochodzi do stopniowego uszkodzania błony jelita cienkiego, co w efekcie prowadzi do zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych i niedożywienia.

Jeśli wzdęty brzuch to problem, który nawraca – możesz wykonać zestaw specjalistycznych badań w renomowanym laboratorium posiadającym pracownię autoimmunologiczną, w której wykonuje się diagnostykę opartą na badaniach z wykorzystaniem  immunofluorescencji, testów ELISA i Immunoblotów. Lekarz prowadzący otrzymuje wyniki badań opatrzone komentarzami, co stanowi istotną pomoc w ukierunkowaniu diagnostyki celiakii. Diagnostykę celiakii w niektórych przypadkach warto także uzupełnić o badania genetyczne – najnowsze osiągnięcie w tej dziedzinie. W ostatnich latach udowodniono, że czynnik genetyczny jest zasadniczym elementem w patogenezie celiakii. Badanie genetyczne na obecność HLA DQ2 i/lub DQ8 pozwala na określenie predyspozycji do rozwoju celiakii bądź jej wykluczenie.

Jeśli dokucza Ci przewlekle wzdęty brzuch, przydatne może okazać się także badanie stolca na tzw. krew utajoną, badanie mikrobiologiczne kału, a także badania krwi, np. pozwalające na ocenę funkcji trzustki.

Celiakii – Genetyczna diagnostyka – pobierz ulotkę