Znamię Suttona – czym jest i czy konieczne jest wykonanie badania histopatologicznego?

Znamię Suttona to zazwyczaj łagodna zmiana melanocytarna otoczona odbarwioną otoczką. Spotyka się ją przede wszystkim u dzieci i młodzieży. Powstaje na skutek nadmiernego nagromadzenia się komórek barwnikowych w jednym miejscu. Znamiona Suttona zwykle ustępują samoistnie. Ich diagnostyki jednak nie należy lekceważyć. Z tych samych bowiem komórek rozwija się nowotwór złośliwy skóry o nazwie czerniak, który czasami przypomina znamię Suttona. Żadnych znamion skórnych nie należy też usuwać samodzielnie. Z tego artykułu dowiesz się, w jaki sposób powstaje znamię Suttona, czy istnieje konieczność jego leczenia oraz w jaki sposób można rozpoznać ten rodzaj znamienia barwnikowego.

Czym jest znamię Suttona?

Znamię Suttona jest zmianą barwnikową (inaczej melanocytową), spotykaną zazwyczaj u dzieci i młodzieży do 20 roku życia. Najczęściej obserwować ją można na skórze głowy, na tułowiu, rękach i nogach. Obserwuje się tendencję do rodzinnego występowania znamion Suttona. Spotykane są one w około 5% populacji dziecięcej z jednakową częstością u obu płci.

Jak wygląda znamię Suttona?

Znamię Suttona (określane jako znamię „halo”) to zazwyczaj kilkumilimetrowa zmiana skórna o regularnym obrysie brzegów oraz, co charakterystyczne, otoczona obszarem odbarwionej skóry. Wizualnie tworzy się jasny pierścień wokół jasno- lub ciemnobrązowego skupienia barwnikowego, który ulega stopniowemu rozszerzaniu się. Niektóre ze znamion Suttona są zupełnie odbarwione, jasnoróżowe lub w kolorze skóry. Z czasem te zmiany skórne ulegają zmniejszeniu lub całkowitemu zaniknięciu. Znamiona Suttona są z reguły łagodne i nie wymagają leczenia, jednak bez wątpienia należy je różnicować ze złośliwymi nowotworami skóry takimi jak czerniak.

Jakie są przyczyny powstawania znamion Suttona?

Przyczyny powstawania znamion Suttona nie zostały dotychczas jednoznacznie wyjaśnione. Część przypadków powstaje po ekspozycji na promieniowanie słoneczne, w szczególności oparzenia we wczesnym dzieciństwie. Znamiona barwnikowe są wynikiem łagodnej proliferacji komórek brwnikowych o nazwie melanocyty produkujących melaninę. Wokół znamienia gromadzą się komórki limfocytarne produkujące przeciwciała przeciwmelanocytowe. One z kolei niszczą melanocyty, stąd widzimy jasną otoczkę wokół znamienia.

Proces ustępowania znamienia Suttona przebiega w kilku etapach łącznie trwających od kilku tygodni do kilku lat:

• początkowo znamię zawiera centralnie położoną grudkę melanocytów otoczoną jasną obwódką,
• następnie znamię przybiera różowawy kolor,
• w kolejnym etapie melanocyty zaczynają produkować barwnik, czego skutkiem jest stopniowe zanikanie początkowo obserwowanej jasnej obwódki,
• w ostatnim etapie zanika całkowicie obwódka i samo znamię melanocytarne.

Na czym polega diagnostyka i leczenie znamion Suttona?

Diagnostyką zmian skórnych, w tym opisywanego znamienia Suttona, zajmują się lekarze dermatolodzy. Jeśli znamię ma typowy  wygląd jego diagnostyka opiera się tylko o analizę dermatoskopową wykonaną przez lekarza.

Dermatoskopia jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną pozwalającą na obserwację i ocenę komórek skóry na poziomie:

• naskórka,
• granicy skóry właściwej i naskórka,
• górnych warstw skóry właściwej.

Wymaga ona zastosowania mikroskopu o nazwie dermatoskop. Analiza struktur komórkowych pod dużym powiększeniem pozwala na odróżnienie zmiany złośliwej od łagodnej.

W przypadku znamion o nietypowym wyglądzie, budzącym podejrzenie czerniaka, wskazane jest ich profilaktyczne wycięcie oraz poddanie wycinków analizie histopatologicznej. Zabieg usunięcia takiej zmiany skórnej trwa kilkadziesiąt minut, przebiega w znieczuleniu miejscowym i nie wymaga hospitalizacji. Znamiona Suttona nie mają tendencji do transformacji w kierunku nowotworu złośliwego, dlatego też nie wymagają one interwencji chirurgicznej.

Niezmiernie ważny w przypadku diagnostyki znamion Suttona jest wywiad rodzinny. Jeśli w najbliższej rodzinie pacjenta stwierdzono występowanie przypadków czerniaka, należy zwiększyć czujność i udać się do dermatologa. Konieczne może okazać się usunięcie zmiany skórnej i jej ocena histopatologiczna.

Znamię Suttona a czerniak – jak je odróżnić?

Czerniak (łac. melanoma malignum) jest złośliwym nowotworem rozwijającym się z komórek melanocytarnych. Obecność dużej liczby znamion Suttona to jeden z czynników ryzyka rozwoju tego nowotworu skóry. Bywa, że odróżnienie czerniaka od znamienia barwnikowego może sprawiać trudności. Należy pamiętać o tym, że każde znamię na skórze i błonach śluzowych należy skonsultować z lekarzem dermatologiem, który na podstawie badania dermatoskopowego postawi rozpoznanie i zleci w razie konieczności dalsze badania.

Główne cechy charakterystczne dla  czerniaka to:

• nierównomierne zabarwienie i kształt zmiany skórnej,
• nieregularna powierzchnia znamienia,
• duża powierzchnia znamienia.

Występująca zmiana jest ponadto wyczuwalna pod palcem.

Znamię Suttona w przeciwieństwie do czerniaka ma:

• regularny obrys,
• jasną otoczkę,
• gładką i niewyczuwalną pod palcem powierzchnię,
• tendencję do samoistnego zanikania.

Do oceny transformacji znamion oraz różnicowania czerniaka z łagodnymi znamionami barwnikowymi stosuje się regułę ABCDE:

• A, czyli asymetria zmiany,
• B, czyli nieregularne brzegi,
• C, czyli nierównomierne zabarwienie,
• D, czyli duża średnica zmiany,
• E, czyli wzrost guzowaty wyczuwalny pod palcem.

Występowanie krwawienia, swędzenia, bólu i owrzodzenia w obrębie zmiany skórnej to czynniki, które również wskazywać mogą na nowotwór złośliwy. Czerniak też, jak powszechnie wiadomo, może dawać nawet odległe przerzuty. Jest to stan zagrażający życiu. Dlatego tak ważna jest diagnostyka i wczesne wykrycie tej choroby. Zwiększają onew znaczny sposób szanse pacjenta na wyleczenie.

Znamię Suttona a bielactwo nabyte

Wykazano, że u około 30% pacjentów, u których stwierdzono obecność zmian Suttona, rozwija się bielactwo. To choroba o podłożu autoimmunologicznym charakteryzująca się występowaniem odbarwionych plam na ciele chorego. Podłożem bielactwa jest przewlekła reakcja immunologiczna skutkująca niszczeniem melanocytów w skórze. Dzieci, które mają dużą licbę zmian Suttona, powinny więc pozostawać pod kontrolą dermatologa.

Bibliografia

1. B. Chabner i in., Harrison Onkologia, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2009, s. 387–396.
2. J. Bowling, Dermoskopia diagnostyczna. Przewodnik ilustrowany, Wydawnictwo Czelej, Lublin 2018, s. 54–68.