Badanie nasienia - seminogram Poznań

Coraz więcej par zmaga się z trudnościami w staraniach o dziecko, a jednym z kluczowych badań w diagnostyce męskiej płodności jest analiza nasienia, zwana również seminogramem. Badanie to pozwala ocenić podstawowe parametry nasienia, takie jak liczba, ruchliwość oraz budowa plemników. Jest to szczególnie ważne dla par planujących potomstwo oraz dla mężczyzn z różnorodnymi problemami zdrowotnymi dotyczącymi układu rozrodczego. Prawidłowe przygotowanie się do seminogramu jest nieodzowne, aby wyniki były miarodajne i wiarygodne.

Czym jest badanie nasienia (seminogram)?

Seminogram, zwany również badaniem jakości nasienia, to podstawowe badanie w diagnostyce płodności mężczyzn. Jego celem jest szczegółowa ocena parametrów, takich jak liczba, ruchliwość i budowa plemników, które mogą mieć kluczowy wpływ na zdolność do poczęcia. Dzięki temu badaniu możliwe jest zidentyfikowanie ewentualnych nieprawidłowości w nasieniu, co stanowi pierwszy krok w diagnostyce męskiej płodności i wskazuje na potrzebę dalszych kroków diagnostycznych lub terapeutycznych.

Parametry oceniane w badaniu nasienia

Badanie nasienia, czyli seminogram, dostarcza szczegółowych informacji o kondycji nasienia poprzez analizę kilku kluczowych parametrów, takich jak:

• Objętość ejakulatu (prawidłowa: co najmniej 1,4 ml)
• Łączna liczba plemników (standardowo: minimum 39 milionów)
• Stężenie plemników (norma: minimum 16 milionów/ml)
• Ruchliwość postępowa plemników (norma: co najmniej 30%)
• Całkowita ruchliwość plemników (wymagana: minimum 42%)
• Morfologia plemników (w normie: minimum 4% plemników o prawidłowej budowie)
• Żywotność plemników (norma: co najmniej 54%)
• pH ejakulatu (w zakresie 7,2-8,0)
• Czas upłynnienia nasienia (zwykle nie przekracza 60 minut)

Wartości referencyjne są zgodne z normami WHO z 2021 roku.

Dodatkowo, w ramach bardziej zaawansowanej diagnostyki, seminogram może obejmować posiew nasienia w celu wykrycia infekcji oraz analizę fragmentacji DNA plemników, która pozwala ocenić stan materiału genetycznego.

Kto i kiedy powinien rozważyć wykonanie badania nasienia?

Seminogram jest zalecany przede wszystkim mężczyznom, którzy mogą mieć problemy z płodnością, zwłaszcza po dłuższych, bezskutecznych próbach poczęcia. Zwykle, badanie nasienia rekomenduje się parom, które mimo roku regularnych starań, bez stosowania antykoncepcji, nie doczekały się upragnionej ciąży. Badanie to bywa również pomocne w sytuacjach, gdy pojawiają się problemy zdrowotne dotyczące układu rozrodczego, takie jak infekcje czy urazy.

Kiedy warto wykonać badanie nasienia:

• Przy problemach z poczęciem – jeśli para bezowocnie stara się o dziecko przez rok lub dłużej, seminogram może dostarczyć informacji o zdrowiu reprodukcyjnym mężczyzny.
• Po leczeniu onkologicznym – intensywne terapie, takie jak radioterapia czy chemioterapia, mogą wpływać na płodność. Badanie nasienia warto wykonać po zakończeniu leczenia, jeśli planowane jest powiększenie rodziny.
• Po operacjach układu rozrodczego – mężczyźni po zabiegach, takich jak operacja przepukliny pachwinowej, powinni rozważyć seminogram, aby ocenić wpływ zabiegu na jakość nasienia.
• Przed zabiegami wspomaganego rozrodu – analiza nasienia jest kluczowa przed przystąpieniem do procedur, takich jak inseminacja czy in vitro.
• W przypadku podejrzenia infekcji układu rozrodczego – długotrwałe lub nawracające infekcje mogą wpływać na jakość nasienia, dlatego w takich przypadkach zalecana jest diagnostyka za pomocą seminogramu.

Przygotowanie do badania nasienia – co warto wiedzieć?

Aby wyniki badania nasienia były jak najbardziej wiarygodne, warto przestrzegać kilku istotnych zaleceń. Jednym z najważniejszych jest zachowanie abstynencji seksualnej na okres od 2 do 7 dni – zbyt krótki czas może zmniejszyć liczbę plemników, natomiast zbyt długi może wpłynąć na ich ruchliwość.

Dodatkowo, przed oddaniem próbki zaleca się unikać alkoholu, wizyt w saunie, intensywnego wysiłku fizycznego oraz używek, takich jak papierosy czy marihuana, ponieważ mogą one niekorzystnie wpływać na jakość nasienia.

Próbka powinna być oddana do sterylnego pojemnika, najczęściej przez masturbację, przy czym nie należy używać prezerwatyw zawierających środki plemnikobójcze. Ważne jest, aby cały ejakulat trafił do pojemnika, ponieważ utrata pierwszej części nasienia może zafałszować wynik badania.

Badanie nasienia Poznań – jak właściwie się przygotować?

Prawidłowe przygotowanie się do badania nasienia jest kluczowe, by uzyskać dokładne i wiarygodne wyniki. Pacjent powinien zadbać o:

• Wstrzemięźliwość seksualną – powstrzymanie się od ejakulacji na 2-7 dni przed badaniem. Krótsza abstynencja może zmniejszyć liczbę plemników, a zbyt długa negatywnie wpłynąć na ich ruchliwość.
• Redukcję stresu i odpoczynek – nadmiar stresu, intensywny wysiłek fizyczny oraz brak snu mogą obniżyć jakość nasienia. Warto zadbać o spokojny dzień i unikać dużego wysiłku dzień wcześniej.
• Unikanie alkoholu i używek – wskazane jest odstawienie alkoholu, nikotyny, kofeiny oraz innych substancji psychoaktywnych na kilka dni przed badaniem, gdyż mogą one negatywnie wpływać na parametry nasienia.
• Higienę – przed pobraniem próbki należy dokładnie umyć okolice intymne, aby uniknąć zanieczyszczenia próbki bakteriami.
• Informowanie o lekach – należy poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre mogą wpływać na wyniki.

Próbkę nasienia należy oddać w sterylnym pojemniku, zazwyczaj w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu w placówce medycznej, które zapewnia komfortowe warunki do pobrania materiału.

Badanie nasienia a spożywanie alkoholu

Alkohol może wpłynąć negatywnie na takie parametry jak liczba, ruchliwość oraz morfologia plemników. Aby uzyskać wiarygodne rezultaty, zaleca się unikać alkoholu przez co najmniej kilka dni przed badaniem, a najlepiej przez 5 do 7 dni.

Warto mieć na uwadze, że pełna poprawa parametrów nasienia po regularnym spożywaniu alkoholu może potrwać nawet kilka tygodni, gdyż cykl produkcji plemników trwa około 72 dni. W przypadku mężczyzn, którzy często i w dużych ilościach spożywają alkohol, istotna może być zmiana stylu życia oraz ograniczenie lub całkowite odstawienie alkoholu na kilka miesięcy przed badaniem, co pozwoli osiągnąć lepsze wyniki.

Nawet jednorazowe spożycie alkoholu w dniu badania lub dzień przed nim może krótkotrwale zmniejszyć liczbę i ruchliwość plemników, zafałszowując wyniki. Dlatego, bez względu na częstotliwość spożycia, warto całkowicie unikać alkoholu w dniach poprzedzających badanie.

Ile kosztuje badanie nasienia w Poznaniu?

Koszt badania nasienia zależy zarówno od jego zakresu, jak i wybranej placówki medycznej. W Poznaniu, podstawowe badanie nasienia może kosztować od około 100 do 300 zł, w zależności od miejsca. Rozszerzone badanie nasienia, które zawiera szczegółową analizę komputerową (Computer Assisted Semen Analysis, CASA), jest droższe i może kosztować od 300 do 600 zł. Aby uzyskać dokładne informacje, warto bezpośrednio skontaktować się z wybraną placówką.

Jak wygląda procedura badania nasienia?

Nasienie do badania pobiera się do sterylnego pojemnika poprzez masturbację w specjalnym, przystosowanym pomieszczeniu kliniki. Ważne, aby cała próbka znalazła się w pojemniku, gdyż utrata części ejakulatu może spowodować zafałszowanie wyników.

W przypadku, gdy pacjent nie może oddać próbki na miejscu, istnieje możliwość pobrania jej w domu, pod warunkiem dostarczenia do laboratorium w ciągu 30-60 minut. Próbka powinna być transportowana w temperaturze ciała (około 37°C).

Jeśli oddanie próbki przez masturbację jest problematyczne, istnieje możliwość pobrania nasienia podczas współżycia przy użyciu specjalnej prezerwatywy bez substancji plemnikobójczych, a jej zawartość należy przenieść do sterylnego pojemnika.

Wyniki badania nasienia – czas oczekiwania

Wyniki podstawowego badania nasienia są zazwyczaj dostępne od 1 do 3 dni roboczych. Jeśli seminogram obejmuje dodatkowe testy, takie jak komputerowa analiza nasienia czy posiew nasienia, czas oczekiwania może wydłużyć się do 7 dni. Wiele laboratoriów umożliwia szybki dostęp do wyników online.

Jak interpretować wyniki badania nasienia?

Wyniki seminogramu są oceniane na podstawie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), a kluczowe parametry obejmują:

• Objętość ejakulatu – norma to minimum 1,4 ml. Zbyt niski poziom może wskazywać na problemy z gruczołami produkującymi płyn nasienny.
• Całkowita liczba plemników – minimalna norma to 39 milionów plemników w całym ejakulacie.
• Koncentracja plemników – norma wynosi co najmniej 16 milionów plemników na ml.
• Ruchliwość plemników – minimum 30% plemników powinno charakteryzować się ruchem postępowym.
• Morfologia plemników – przynajmniej 4% plemników powinno mieć prawidłową budowę.

Dodatkowe parametry obejmują czas upłynnienia (zwykle do 60 minut), pH ejakulatu oraz ocenę odsetka plemników z uszkodzeniami strukturalnymi, takimi jak wady witki czy główki.

Interpretacja wyników powinna być dokonana przez specjalistę, który uwzględni ogólny stan zdrowia pacjenta. Niekorzystny wynik nie zawsze oznacza bezpłodność, ponieważ pełny obraz diagnostyczny zależy od kompleksowej oceny klinicznej.

Niekorzystne wyniki badania nasienia – co robić dalej?

Nieprawidłowe wyniki seminogramu mogą budzić obawy, ale nie zawsze wskazują na bezpłodność. Obniżone parametry, takie jak liczba, ruchliwość czy morfologia plemników, często wynikają z różnych, niekiedy przejściowych czynników.

Przyczyny słabych wyników seminogramu mogą być różnorodne i obejmują zarówno aspekty zdrowotne, jak i styl życia:

• Zaburzenia hormonalne – problemy hormonalne, np. związane z tarczycą, przysadką mózgową lub chorobami metabolicznymi, mogą wpływać na liczbę i jakość plemników.
• Infekcje – infekcje układu rozrodczego, takie jak zapalenie prostaty, cewki moczowej czy jąder, mogą pogarszać jakość nasienia.
• Czynniki środowiskowe i styl życia – czynniki, takie jak stres, niezdrowa dieta, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu i stosowanie narkotyków, mogą negatywnie wpływać na produkcję plemników.
• Problemy anatomiczne – nieprawidłowa budowa układu rozrodczego może prowadzić do niekorzystnych wyników nasienia.
• Leki i suplementy – niektóre leki, w tym sterydy anaboliczne, antybiotyki czy leki przeciwzapalne, mogą niekorzystnie wpływać na parametry nasienia.

Po uzyskaniu niekorzystnych wyników pierwszym krokiem powinna być konsultacja z lekarzem specjalistą, takim jak urolog lub androlog. Lekarz dokładnie oceni wyniki seminogramu i zaproponuje odpowiednie kroki diagnostyczne lub leczenie.