Antyseptyka

Antyseptyka (z grec. anti – ‘przeciw’ oraz sepsis – ‘gnicie’) obejmuje różne działania, które mają na celu niszczenie drobnoustrojów na żywych tkankach. W tym przypadku czynności odnoszą się wyłącznie do odkażania skóry, błon śluzowych i ran. W odróżnieniu od dezynfekcji, antyseptyka nie obejmuje niszczenia drobnoustrojów znajdujących się na przedmiotach. Preparaty odkażające stanowią szeroką grupę związków chemicznych i są powszechnie używane przez pracowników ochrony zdrowia, a także przez pacjentów.

Antyseptyki to środki, które niszczą drobnoustroje lub hamują ich wzrost. Związki odkażające służą do miejscowego stosowania na skórę lub błony śluzowe, zwłaszcza na rany, oparzenia oraz przed zabiegami. W przypadku poważniejszych uszkodzeń tkanek po zaaplikowaniu antyseptyku warto założyć także specjalistyczny opatrunek z dodatkiem substancji antybakteryjnej. Należy również zachować czujność, gdy pojawiają się objawy, które mogą świadczyć o rozwoju ogólnego zakażenia (np. gorączka). Konieczna jest wówczas niezwłoczna konsultacja z lekarzem, który zaleci odpowiednie postępowanie, np. wdrożenie antybiotykoterapii.

Do grupy antyseptyków należą m.in.: pochodne oktenidyny, fenolu, chloraminy, jodofory, związki srebra (azotan srebra) oraz różne barwniki.

Środki antyseptyczne odgrywają szczególnie dużą rolę w pielęgnacji ran. Jednak zaleca się, aby (po konsultacji ze specjalistą) przerwać stosowanie preparatu odkażającego, gdy:

• ustąpią objawy zakażenia,
• rana zaczyna się goić,
• pacjent doświadcza działań niepożądanych ze strony preparatu, np. pojawiają się świąd czy zaczerwienienie skóry.