Dializa
Dializa to określenie pochodzące z języka greckiego, od słowa diálysis, czyli ‘rozpuszczanie, rozdzielanie’. Oznacza zabieg polegający na oczyszczaniu krwi ze szkodliwych produktów przemiany materii, nadmiaru wody czy innych niepotrzebnych lub toksycznych składników. Dializa kojarzy się przede wszystkim z nefrologią, czyli dziedziną medycyny zajmującą się leczeniem chorób nerek. Dializ wymagają osoby ze schyłkową niewydolnością nerek, które oczekują na zabieg przeszczepu nerki lub się do niego nie kwalifikują.
Dializoterapia ma jednak szersze zastosowanie. Wykorzystuje się ją w leczeniu niektórych zatruć (np. glikolem etylenowym). Inne wskazania do dializy stanowią m.in.:
- mocznicowa skaza krwotoczna,
- nadciśnienie tętnicze oporne (RH, ang. resistant hypertension),
- znaczna hiperkaliemia (wysoki poziom potasu we krwi),
- masywne obrzęki,
- świąd mocznicowy,
- osteodystrofia,
- neuropatia lub encefalopatia mocznicowa.
Aby dializa przyniosła oczekiwany rezultat, musi być systematycznie wykonywana. Częstotliwość zabiegów określa lekarz na podstawie indywidualnych potrzeb pacjenta.
Najczęściej stosowanymi metodami dializy są hemodializa, zwana też dializą pozaustrojową i dializą otrzewnową. Pierwsza z nich polega na wielokrotnym pozaustrojowym przepompowywaniu krwi (na zewnątrz ciała) przez sztuczną błonę półprzepuszczalną do dializatora, który działa jak sztuczna nerka. W dializie tej używa się przeważnie dwóch igieł – jedna odprowadza krew do dializatora, druga wprowadza oczyszczoną krew do organizmu.
W drugiej metodzie półprzepuszczalną błoną jest otrzewna. To błona wyścielająca jamę brzuszną. W dializie tego typu do jamy brzusznej wprowadza się płyn dializacyjny przez wytworzony stały dostęp w postaci specjalnego cewnika umieszczonego w powłokach jamy brzusznej. Ta metoda pozwala na wprowadzanie i wyprowadzanie płynu z otrzewnej.
Hemodializa jest wykonywana w ośrodku referencyjnym. Dializę otrzewnową można przeprowadzać w warunkach domowych po przeszkoleniu pacjenta lub jego opiekunów.
