Paracetamolum

Paracetamolum to łacińska nazwa paracetamolu. Jest to lek nieopioidowy, odkryty w 1878 r. Początkowo był składnikiem mieszanek terapeutycznych. W końcu jednak zaobserwowano, że podawany jako izolowana substancja ma działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Nie wykazuje natomiast właściwości przeciwzapalnych.

Paracetamolum należy do najczęściej stosowanych leków. Jednak mimo rosnącej od 1950 r. popularności nadal mechanizm jego działania nie został do końca poznany. Wiadomo jednak, że paracetamol oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, gdzie hamując aktywność cyklooksygenazy kwasu arachidonowego, zmniejsza ilość uwalnianych prostaglandyn – substancji odpowiadających m.in. za wystąpienie gorączki i bólu.

Paracetamolum wydalany jest z żółcią i moczem po przekształceniu w wątrobie w nieaktywny metabolit. Jednak 5% zostaje przekształcone do postaci toksycznego metabolitu, który następnie musi zostać zneutralizowany poprzez połączenie z glutationem. Dopiero w takiej postaci zostaje wydalony przez nerki wraz z moczem.

Paracetamolum jest uznawany za lek bezpieczny (mogą go stosować nawet kobiety w ciąży) w dawce do 4 g na dobę. W przypadku dzieci dawkę przelicza się na masę ciała. Dobowo nie należy przekraczać 60 mg/kg masy ciała, przy czym pojedyncza dawka wynosząca 10-15 mg/kg masy ciała może być podawana co 4-6 godzin.

Mimo dużego bezpieczeństwa lek może wywołać skutki uboczne. Są to m.in.:

• zmiany skórne,
• zwiększona aktywność enzymów wątrobowych,
• trombocytopenia (spadek poziomu trombocytów, czyli płytek krwi),
• leukopenia (spadek poziomu leukocytów, czyli białych krwinek),
• ryzyko wystąpienia schorzeń kardiologicznych (nadciśnienia, zawału serca),
• uszkodzenia przewodu pokarmowego.

Wciąż obiektem badań jest wpływ paracetamolum na nerki. Nie ma nadal jednoznacznego potwierdzenia, że lek może uszkodzić organ. Niemniej u pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek nie zaleca się stosowania dawek powyżej 3 g na dobę.