Badanie przesiewowe noworodków w kierunku SMA (rdzeniowego zaniku mięśni), met. HRM

Rdzeniowy zanik mięśni, SMA (ang. spinal muscular atrophy) jest grupą genetycznych, neurodegeneracyjnych zaburzeń nerwowo-mięśniowych, u których podstaw leży uszkodzenie komórek motorycznych nerwów kontrolujących mięśnie dobrowolne (mięśnie prążkowane pozostające pod kontrolą świadomości). Utrata neuronów ruchowych powoduje postępujące osłabienie mięśni i utratę zdolności do ruchu z powodu atrofii (zaniku) mięśni. Podłoże genetyczne, moment ujawnienia choroby oraz rodzaj i nasilenie objawów stanowią kryteria dla wyodrębnienia typów SMA. Różne warianty SMA dotykają mięśni zaangażowanych w chodzenie, siedzenie, ruchy ramion i pozycję głowy. W niektórych typach SMA, wraz z postępami choroby pojawiają się również trudności w oddychaniu i przełykaniu. Utrata neuronów ruchowych może doprowadzić do osłabienia kontroli ruchów rąk i stóp. Kilka typów SMA (1,2,3,4) spowodowanych jest dziedziczonymi  autosomalnie recesywnie mutacjami w genie SMN1 kodującym białko SMN –  tzw. białko opiekuńcze (chaperonowe) nerwów motorycznych. Nasilenie objawów klinicznych determinowane jest natomiast przez liczbę dodatkowych kopii bliźniaczo podobnego genu SMN2. Istnieją również inne, rzadkie, typy SMA powodowane zmianami w innych genach. Częstość SMA wynosi 1 na 6 000 żywych urodzeń, co sprawia, że wśród chorób określanych jako rzadkie SMA uważany jest za jedną z częstszych. Choroba dotyka osób w różnym wieku, jednak w ponad 90% przypadków objawy pojawiają się w niemowlęctwie albo wczesnym dzieciństwie. SMN jest chorobą postępującą, której skuteczność leczenia zależy od  momentu podjęcia  terapii. Najlepsze efekty uzyskiwane są w przypadku wdrożenia leczenia przed ujawnieniem się pierwszych objawów, co stanowi przesłankę dla wykonywania  tzw. powszechnych badań przesiewowych noworodków. Badanie przesiewowe pozwala na określenie, czy w DNA badanego obecna jest co najmniej jedna kopia eksonu 7 genu SMN1, czy też mamy do czynienia z homozygotyczną delecją. Badanie wykonywane jest metodą wysokorozdzielczego topnienia matrycy, HRM (ang. High Resolution Melting), pozwalającą na identyfikację wariacji genetycznych w sekwencjach kwasów nukleinowych. Zaleca się, aby nieprawidłowy wynik badania przesiewowego uzupełniać o pełną diagnostykę liczby kopii SMN1 oraz SMN2 na przykład za pomocą odmiany reakcji łańcuchowej polimerazy: MLPA, ang. Multiplex Ligation-dependent Probe Amplification). Materiałem do badania są: sucha kropla krwi na bibule;  pełna krew z EDTA lub wymaz z błony śluzowej policzka.