Bilirubina wolna (pośrednia)

Bilirubina wolna (niesprzężona, pośrednia).  Oznaczenie bilirubiny wolnej  wykonywane jest w diagnostyce  i różnicowaniu żółtaczek (mechanicznych, hemolitycznych itd.). Bilirubina wolna jest  nierozpuszczalną, niezestryfikowana frakcją bilirubiny, która występuje w krwi w połączeniu z albuminą. Jest produktem rozpadu pierścienia hemu, pochodzącego głównie  z hemoglobiny. W krwi, w połączeniu z albuminą, transportowana jest do komórek wątroby. Po odłączeniu albuminy, ulega estryfikacji kwasem glukuronowym  przy udziale transferazy glukuronowej,  do rozpuszczalnej formy,  zwanej bilirubiną związaną (sprzężoną). Nazwa bilirubina pośrednia wiąże się z techniką oznaczania bilirubiny wolnej w metodzie dwuazowej.  Do wzrostu stężenia bilirubiny wolnej dochodzi, gdy: przekroczona jest  zdolności wątroby do estryfikacji bilirubiny (w żółtaczce hemolitycznej), gdy zaburzone jest wchłanianie bilirubiny do hepatocytów (np. zespół Gilberta), przy zaburzeniach sprzęgania z kwasem glukuronowym w niedoborach enzymatycznych.  Zwiększonemu stężeniu wolnej bilirubiny, związanemu z tempem jej powstawania, towarzyszy wzrost stężeń urobilinogenu i sterkobilinogenu. W przypadku żółtaczki wątrobowej (zespól Gilberta, niedobór transferazy glukuronowej)  dochodzi do obniżenia stężeń urobilinogenu i sterkobilinogenu.  

Porównaj:  Bilirubina całkowita -  badanie 23;  Bilirubina związana -  badanie 24.

Hemoliza, lipemia.

Podwyższone wartości: masywna hemoliza erytrocytów, zespół Gilberta, niedobór transferazy glukuronowej, uszkodzenie wątroby , leki, zespół Criglera-Najjara.