CMV (Cytomegalovirus) IgM

Jakościowe oznaczenie przeciwciał IgM przeciw wirusowi cytomegalii (CMV) w krwi jest przydatne w diagnostyce serologicznej zakażenia wirusem CMV. Cytomegalowirus (CMV) jest wirusem należącym do rodziny herpeswirusów, zakażającym ludzi w każdym wieku, począwszy od okresu płodowego. Przenoszony jest na drodze kontaktów płciowych, kontaktu z płynami ciała, przez przetaczanie krwi i przez przeszczepy. Po pierwotnym zakażeniu wirus może przetrwać w organizmie bezobjawowo i ulec reaktywacji w momencie osłabienia układu odpornościowego, np. w przebiegu ciąży. U większości osób (90%) zakażenie wirusem przebiega bezobjawowo. Jedynie u osób z obniżoną odpornością (chorych na AIDS,  zażywających leki immunosupresyjne i po przeszczepach) oraz u płodów zakażenie może mieć poważne skutki. CMV może zakazić  płód (CMV należy do chorób grupy TORCH) przez łożysko, a noworodka przez kontakt z wydzielinami dróg rodnych w trakcie porodu lub przez mleko matki. Szczególnie niebezpieczne jest pierwotne zakażenie kobiet w ciąży, które wiąże się z dużym ryzykiem zakażenia płodu (zakażenie wrodzone), podczas gdy wtórne zakażenie jedynie w 1% przypadków może prowadzić do zakażenia dziecka. Zakażenie wrodzone dotyka 0,5 do 2,5 % noworodków. U 5% tej liczby rozwija się klasyczna forma choroby powodująca żółtaczkę, zapalenie płuc i zaburzenia układu nerwowego. Skutki zakażenie CMV mogą dać o sobie znać dopiero w późniejszym okresie życia. CMV jest groźnym patogenem u osób po przeszczepach organów, szczególnie szpiku kostnego, u których powoduje wysoką śmiertelność.  Przeciwciała IgM anty-CMV narastają w kilka dni od zakończenia okresu inkubacji wirusa (4-7 tygodni od zakażenia). Wykrycie wysokiego poziomu pozwala na stwierdzenie z dużym prawdopodobieństwem ostrego, pierwotnego zakażenia. Wynik słabo dodatni świadczy o zakażeniu pierwotnym lub ostrym  zakażeniu wtórnym. Przy oznaczaniu przeciwciał IgM należy rozważyć krzyżową reakcję lub krzyżową stymulację produkcji IgM przez wirusa EBV. U chorych na AIDS lub pozostających w stanie farmakologicznej immunosupresji, poziom przeciwciał IgM może, mimo zakażenia CMV, pozostać niski. U takich chorych diagnostykę serologiczną należy oprzeć na oznaczeniu przeciwciał IgG lub IgA. Przeciwciała anty-CMV IgM nie przechodzą przez barierę łożyska, dlatego wykrycie ich w płynie owodniowym lub krwi pępowinowej, świadczy o zakażeniu wewnątrzmacicznym płodu. Patrz także: CMV IgG, CMV IgG, awidność.

Obecność: obecne, ostre (pierwotne i wtórne) zakażenie CMV.

Brak: AIDS, immunosupresja.

Reaktywność krzyżowa z wirusami odry, półpaśca, opryszczki i EBV; przeciwciała przeciwjądrowe i przeciwkomórkowe ;przeciwciała heterofilne, HAMA, czynnik reumatoidalny.

CMV to wirus, które odpowiedzialny są za rozwój chorób nazywanych cytomegaliami. Infekcje wywoływane przez CMV stanowią szczególne zagrożenie dla grup pacjentów ze współwystępującymi schorzeniami oraz dla kobiet w ciąży – zakażenie w tym okresie może prowadzić do wystąpienia szeregu wad wrodzonych u płodu. Badanie CMV IgM stanowi jeden z podstawowych testów diagnostycznych używanych do rozpoznania zakażenia CMV. Czym jest CMV, kiedy należy wykonać badanie CMV IgM, o czym świadczy wynik dodani CMV?

CMV IgM to badanie laboratoryjne przeprowadzane w próbce krwi żylnej, które polega na jakościowym oznaczeniu specyficznych przeciwciał klasy IgM skierowanym przeciwko wirusowi cytomegalii.

Cytomegalowirus (oznaczany skrótowo jako CMV, ang. Cytomegalovirus) to wirus DNA zaliczany do rodziny Herpresviridae. Jest szeroko rozpowszechniony na całym globie, przy czym znacząca większość zakażeń (ok. 99%) przebiega w sposób całkowicie lub prawie całkowicie bezobjawowy. Szacuje się, że nawet do 90% populacji mogło mieć kontakt z tym wirusem na przestrzeni swojego życia. Do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą będącą nosicielem wirusa CMV.

Po pierwotnej infekcji CMV może pozostawać w organizmie w stanie uśpienia. Do reaktywacji wirusa może dojść w przypadku znacznego osłabienia funkcji układu odpornościowego gospodarza, na przykład na skutek wdrożenia terapii immunosupresyjnej lub w rozwoju AIDS. Znaczące zagrożenie stanowi również aktywna infekcja CMV w okresie ciąży. Istnieje wówczas ryzyko przeniesienia wirusa drogą wertykalną na płód, co może prowadzić do rozwoju szeregu ciężkich wad wrodzonych oraz wystąpienia zaburzeń przebiegu ciąży.

Ze względu na ryzyko związane z wystąpieniem wad wrodzonych oznaczenie przeciwciał IgM skierowanych przeciwko wirusowi cytomegalii zalecane jest przede wszystkim kobietom planującym ciążę oraz będącym na wczesnych etapach ciąży.

Zakażenie CMV w okresie życia płodowego może prowadzić do wystąpienia wrodzonej cytomegalii i prowadzącej u dziecka do objawów takich jak m.in.:

• Niska masa urodzeniowa,
• Mikrocefalia,
• Drgawki,
• Powiększenie wątroby i śledziony (hepatosplenomegalia),
• Żółtaczka,
• Zaburzenia funkcji narządów wzroku i słuchu.

Przeprowadzenie badania CMV IgM może zostać także zlecone u dziecka w przypadku zauważenia opisanych powyżej wad w okresie poporodowym.

Wykonanie badania CMV IgM wykorzystywane jest także do diagnozowania pierwotnych infekcji przebiegających w sposób objawowy. W znaczącej większości przypadków dolegliwości związane z pierwszorazowym zakażeniem CMV są słabo zaznaczone lub też całkowicie nieobecne. Do rozwoju objawowej cytomegalii najczęściej dochodzi u osób z zaburzeniami funkcjonowania układu immunologicznego, występujących na przykład na skutek zakażenia wirusem HIV oraz rozwojem AIDS.

Najczęściej objawowe zakażenie CMV prowadzi do pojawienia się dolegliwości przypominających mononukleozę zakaźną. Obejmują one:

• Ból głowy,
• Gorączkę,
• Bóle mięśni i stawów,
• Uogólnione osłabienie,
• Powiększenie wątroby,
• Powiększenie węzłów chłonnych.

• Zapalenie wątroby oraz niewydolność tego narządu,
• Zapalenie siatkówki – niekiedy skutkujące utratą wzroku,
• Zapalenie jelita grubego,
• Zapalenie płuc,
• Zapalenie przełyku,
• Zapalenie mózgu,
• Zapalenie trzustki,
• Zapalenie nadnerczy.

W celu interpretacji wyniku badania CMV IgM należy odnieść otrzymane rezultaty do wartości referencyjnych, które umieszczane są na wydawanej pacjentowi dokumentacji. Najczęściej test ten przeprowadzany jest jednoczasowo z oznaczeniem przeciwciał anty-CMV w klasie IgG. Pełna diagnostyka serologiczna zakażenia wirusem cytomegalii wymaga zestawienia ze sobą wyników obydwu tych badań oraz odniesienia ich do stanu klinicznego pacjenta, z uwzględnieniem współwystępujących obciążeń chorobowych. W przypadku uzyskania wyniku dodatniego w kierunku zakażenia CMV należy skonsultować się z lekarzem, który zaplanuje dalsze postępowanie medyczne.

Uzyskanie dodatniego wyniku badania CMV IgM może świadczy o tym, że organizm osoby badanej został zakażony wirusem CMV, a choroba najprawdopodobniej znajduje się nadal w aktywnej fazie. Sam ten wynik nie jest jednak wystarczający do rozróżnienia zakażenia ostrego o niedawnym początku od zakażenia, które trwa już jakiś czas. W tym celu należy zestawić dodatni wynik badania CMV IgM z oznaczeniem specyficznych przeciwciał IgG.

Dodatni wynik CMV IgM uzyskany  w ciąży wymaga pilnego zgłoszenia się do lekarza prowadzącego ciążę. Zaplanuje on wówczas dalsze postępowanie, które będzie miało na celu precyzyjne rozpoznanie fazy zakażenia oraz wdrożenie postępowania minimalizującego ryzyko przeniesienia patogenu na płód.

Ujemny wynik badanie CMV IgM świadczy najczęściej o tym, że badany obecnie nie choruje na cytomegalię. W przypadku jednoczasowego, ujemnego wyniku przeciwciał IgG oznacza to, że dana osoba nigdy nie miała styczności z tym patogenem. Jeżeli wynik CMV IgG jest dodatni najprawdopodobniej świadczy to o przebyciu cytomegalii w przeszłości oraz wytworzeniu specyficznych immunoglobulin skierowanych przeciwko temu patogenowi. W przypadku konieczności oszacowaniu momentu pierwszego kontaktu z CMV pomocne jest określenie awidności przeciwciał IgG. Im awidność wyższa tym okres pierwotnego zakażenia bardziej odległy.

Warto pamiętać, że w przypadku współwystępowania określonych zaburzeń odporności wyniki omawianego badania laboratoryjnego mogą być niemiarodajne. Lekarz prowadzący może zadecydować wówczas o konieczności przeprowadzenia dodatkowych testów, które pozwolą na precyzyjne postawienie rozpoznania lub wykluczenie choroby.