Glukoza i ketony w moczu, jakościowo

Jakościowe oznaczenie glukozy i ketonów w moczu jest przydatne w diagnostyce i monitorowaniu  cukrzycy i niektórych patologii metabolizmu węglowodanów i lipidów. Obecność glukozy  w moczu może być spowodowana wysokim stężeniem glukozy we krwi (glukozuria hiperglikemiczna) lub obniżoną zdolnością resorpcji glukozy w nerkach (tubulopatia proksymalna), porównaj badanie 276. Obecność związków ketonowych  (ciał ketonowych) w moczu jest wyrazem zwiększenia ich stężenia we krwi na skutek zaburzenia gospodarki węglowodanowej i/lub lipidowej. Ketony stanowią dla wielu rodzajów tkanek alternatywne do glukozy źródło energii w przypadku głodzenia i stresu katabolicznego. Lipoliza peryferycznego zapasu tłuszczu prowadzi do powstawania kwasów tłuszczowych, które w wątrobie ulegają przemianie albo do trójglicerydów albo, po utlenieniu, do ketonów, uwalnianych do krążenia. W jakościowych testach w moczu oznacza się dwa główne ciała ketonowe: acetylooctan i beta-hydroksymaślan oraz aceton. Nieznaczny wzrost ketonów w moczu obserwuje się w przypadku głodzenia; ostrej choroby; diety bogato tłuszczowej i zasobnej w białko ale ubogiej w węglowodany;  w przypadku ciąży; niewyrównanej cukrzycy, głównie typu 1; w chorobie alkoholowej towarzyszącej niedożywieniu i związanej z intensywnymi wymiotami; w przypadku wrodzonych chorób metabolicznych. W przypadku osób z hipoglikemią brak ketonów w moczu może sugerować nieprawidłowe działanie insuliny. Fałszywie dodatnie wyniki mogą być konsekwencją leczenia kaptoprylem (nadciśnienia, niewydolności serca, nefropatii cukrzycowej) czy penicylaminą (RZS, choroby Wilsona, cystynurii, zatrucia ołowiem, przewlekłego aktywnego zapalenia wątroby.