IgE sp. F14 - soja

Ilościowe oznaczenie w surowicy in vitro, w oparciu o ekstrakt nasion soi, przeciwciał  IgE specyficznych dla alergenów soi, przydatne w diagnostyce i różnicowaniu alergii. Soja (Glycine Willd), azjatycka roślina strączkowa, bogate źródło białka, należy do „wielkiej ósemki” alergenów odpowiedzialnych za 90% wszystkich reakcji alergicznych na pokarmy. Poza drogą pokarmową, do uczulenia i/lub uczulenia objawowego (reakcji alergicznych) na soję dochodzi drogą przezskórną (dzieci) i/lub oddechową (alergen zawodowy przy kontakcie z dużymi ilościami nieprzetworzonych nasion).  W postaci mąki, płatków, oleju,  soja stanowi dodatek do przetworzonej żywności, stanowiąc alergen ukryty. Alergia na soję występuje częściej u dzieci niż u dorosłych i w 70% przypadków cofa się po 10. roku życia. U dorosłych najczęstszą przyczyną reakcji na soję jest reaktywność krzyżowa pomiędzy Bet v 1 (uczulenie pierwotne) i homologiem soi, Gly m 4, która wymaga diagnostyki opartej na alergenach molekularnych. Występuje również reaktywność krzyżowa pomiędzy soją i innymi roślinami strączkowymi, np. orzeszkami ziemnymi. Do uczulenia na soję może dojść na drodze pierwotnej – pokarmowej i przezskórnej (u dzieci),  za którą odpowiedzialne są dwa, z trzech głównych alergenów soi:  Gly m 5 i Gly m 6. Objawy alergiczne mogą pojawić się również, jak wspomniano, w wyniku reakcji krzyżowej będącej skutkiem pierwotnego uczulenia alergenem głównym pyłku brzozy, Bet v 1, którego homologiem jest trzeci główny alergen soi, Gly m 4. Objawy alergiczne na soję występują u 10% osób uczulonych przez Bet v 1 (białko z grupy PR-10). Reaktywność krzyżowa Bet v 1-Glu m 4 odpowiedzialna jest za zespół alergii jamy ustnej OAS (ang. oral allergy syndrome), który u osób uczulonych na pyłek brzozy może doprowadzić do gwałtownej reakcji  miejscowej (opuchlizna warg, gardła, duszności etc.) podczas pierwszego w życiu posiłku zawierającego soję. Białka Gly m 4 i Gly m 6 są termostabilne, Gly m 4 jest termolabilny, ulegając denaturacji po czterogodzinnym gotowaniu. Właściwości alergenowe Gly m 4 zanikają również w wyniku fermentacji, np. przy produkcji sosu sojowego, podczas gdy, pozostałe dwa alergenu główne są na proces fermentacji odporne. Najsilniejsze właściwości alergizujące mają niegotowane ziarna soi,  mleko sojowe i tofu. Objawy alergii na soję różnią się osobniczo, a u tej samej osoby, w zależności od  ekspozycji na alergeny. Obejmują łagodne, miejscowe  reakcje w jamie ustnej, obrzęk naczynioworuchowy (główne objawy reakcji krzyżowych), atopowe zapalenie skóry, lecz także (w przypadku uczulenia na alergeny gatunkowo-specyficzne) różne fazy reakcji anafilaktycznej z ciężkimi objawami ze strony układu oddechowego (nieżyt i przekrwienie nosa, świszczący oddech, kaszel i trudności w oddychaniu) i układu sercowo-naczyniowego. Objawy ze stronu układu pokarmowego obejmują: wymioty, bóle brzucha, biegunkę i krwawe stolce. Przeciwciała klasy IgE uczestniczą w mechanizmie prowadzącym do atopowych, anafilaktycznych reakcji alergicznych (miejscowych lub uogólnionych), określonym jako natychmiastowa reakcja nadwrażliwości typu I. Osoby uczulone na obcy antygen zwany alergenem,  posiadają w krwi co najmniej wykrywalne stężenie IgE swoistych dla tego alergenu, podczas gdy u osób zdrowych przeciwciała IgE o takiej swoistości są  nieobecne lub niewykrywalne. Obecne w miejscu wniknięcia alergenu swoiste IgE wzmacniają odpowiedź na alergen, prowadzącą do miejscowego stanu zapalnego, równocześnie nasilając produkcję specyficznej antygenowo IgE, co wzmocnienia i  (czasami) uogólnia alergiczne reakcje zapalne. Nasilenie reakcji alergicznej jest skorelowane ze stężeniem alergenowo-specyficznej IgE, przy czym korelacja ta jest zależna od alergenu. Oznaczenie in vitro poziomu alergenowo-specyficznej IgE, łącznie z wywiadem klinicznym i wynikami innych badań laboratoryjnych, jest pomocne w identyfikacji alergenu odpowiedzialnego za uczulenie. Oznaczenie IgE in vitro nie stanowi zagrożenia dla badanego, które istnieje w przypadków testów skórnych i prowokacji. Ilościowy wynik stężenia sIgE wyrażony jest w kU/l. W raporcie wyniku podana jest półilościowa skala RAST/EAST ułatwiająca ocenę ryzyka alergii skorelowanego z uzyskaną wartością liczbową. W teście wykorzystano ekstrakt alergenów  soi F14 (f14).