Miedź w moczu, ilościowo

Ilościowe oznaczenie miedzi  w  dobowej zbiórce moczu, wykonywane jest  w diagnostyce  i monitorowaniu choroby Wilsona, rzadziej w celu wykrywania  niedoboru lub nadmiaru miedzi w organizmie. W organizmie miedź jest  pierwiastkiem  śladowym. W surowicy 90% miedzi  związana jest z białkiem nośnikowym, ceruloplazminą, wytwarzaną przez hepatocyty. Poza wątrobą miedź gromadzona jest w mięśniach i kościach. Metaloproteiny, będące połączeniem miedzi i białek są istotne w procesach oksydoredukcyjnych (oksydaza cytochromowa, dysmutaza nadtlenkowa, ferroksydaza). Miedź chroni przed uszkodzeniem błony komórkowe i jest wymiataczem wolnych rodników. Uczestniczy w syntezie hemoglobiny i szeregu innych białek strukturalnych (np. kolagen) i fizjologicznie aktywnych (np. prostaglandyny,  ceruloplazmina), wpływa na stosunek frakcji cholesterolu lekkiego i ciężkiego.

Niedobór miedzi rzadko jest powodowany niedostateczną podażą w pożywieniu. Może się wiązać z:  upośledzonym wchłanianiem w przewodzie pokarmowym  spowodowanym przewlekłymi stanami zapalnymi i nieprawidłowym trawieniem;  utratą miedzi z moczem (zespół nerczycowy); zwiększonym zapotrzebowaniem na miedź w przypadku leczenia anemii megaloblastycznej; zespołem kwashiorkor,  spowodowanym dietą bez odpowiednich aminokwasów, witamin i mikroelementów; nadmiarem cynku w diecie; środkami zobojętniającymi stosowanymi w przypadku nadkwasoty. Spadek stężenia miedzi w krwi, połączony z gromadzeniem się miedzi w tkankach,  związany z dziedzicznym defektem ceruloplazminy, występuje w chorobie Wilsona. W przypadku dziedzicznej choroby Menkesa niedobór miedzi czynnej fizjologicznie, przy prawidłowej podaży, spowodowany jest  niemożliwością włączania miedzi do przemian biochemicznych organizmu.  

Niedobór miedzi powoduje niedokrwistość, granulocytopenię, osteoporozę, zniekształcenia kręgosłupa i wady tkanek zawierających kolagen, obniżenie odporności, stany zapalne śluzówek, wzrost poziomu cholesterolu i niekorzystne zmiany proporcji frakcji cholesterolu w krwi prowadzące do chorób układu sercowo-naczyniowego, zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego.  

Wzrost poziomu miedzi występuje w stanach zapalnych, białaczkach szpikowych, anemii aplastycznej i megaloblastycznej. Istotne jest wiązanie poziomu miedzi z poziomem cynku i żelaza. Wskazaniami do badania stężenia miedzi w surowicy jest diagnostyka i leczenie choroby Wilsona, monitorowanie leczenia preparatami chelatującymi, choroba Menkesa, marskość wątroby, choroby rozrostowe układu krwiotwórczego.

Nadmiar miedzi wydalany jest do żółci i usuwany z organizmu wraz z kałem.  Niewielka ilość miedzi w postaci drobnocząsteczkowych  połączeń  (np. z aminokwasami)  wydalana jest w  moczu.