P/c. p .transglutaminazie tkankowej (anty-tTG) w kl. IgA met. CLIA

Pomiar przeciwciał IgA anty-tTG jest badaniem diagnostycznym w podejrzeniu celiakii, użytecznym również w ocenie przestrzegania diety bezglutenowej. Celiakia (choroba trzewna) jest autoimmunizacyjną, genetycznie uwarunkowaną, chorobą jelit, której objawy i konsekwencje sprzyjają powstawaniu autoprzeciwciał IgA i IgG skierowanych przeciwko endomysium jelita: przeciwciał anty-EmA i przeciw transglutaminazie tkankowej (anty-tTG). Powstawanie autoprzeciwciał stymulowane jest przez nadmierną reakcję na obce białko ziaren pszenicy – gliadynę, składnik glutenu, ale antygenem docelowym dla przeciwciał jest transglutaminaza tkankowa chorego, enzym odpowiedzialny za postranslacyjne modyfikacje białek. Obecność IgA anty-tTG jest wysoce czułym (ok. 90%)  i specyficznym (99%) testem w kierunku celiakii. Ze względu na możliwość współistnienia celiakii i deficytu przeciwciał w klasie IgA, wskazany jest równoczesny pomiar stężenia przeciwciał IgA anty-tTG i IgG anty-tTG lub pomiar stężenia IgA anty-tTG i stężenia całkowitego IgA. Obok testu anty-tTG stosowane jest oznaczenie poziomu przeciwciał przeciw endomysium (EmA) w klasie IgA, generowanych w skutek tego samego uszkodzenia tkanek jelita. Wg wytycznych z 2020 ESPHGHAN (ang. European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition) pomiar stężenia IgA  anty-tTG wraz z wykonanym równolegle  pomiarem stężenia całkowitego IgA, jest najwłaściwszym testem diagnostycznym celiakii u dzieci. W przypadku gdy stężenie IgA anty-tTG  przekracza 10 krotnie górną granicę referencyjną, a wynik dla przeciwciał anty EmA IgA jest dodatni, można zrezygnować z biopsji kosmków jelita. W przypadku stężenia IgA anty-tTG  plasującego się poniżej 10-krotności górnej granicy zakresu, również u dzieci biopsja jest zalecana. Przed podjęciem decyzji o badaniach serologicznych krwi w kierunku celiakii należy się upewnić, że dziecko spożywa produkty zawierające gluten. Nie wolno ich eliminować bądź radykalnie ograniczać ich ilości. Przejście na dietę bezglutenową uniemożliwia prawidłową diagnozę u wszystkich badanych bez względu na wiek! Diagnostykę w kierunku celiakii  należy przeprowadzić w przypadku:
chronicznych lub powtarzających się sporadycznie biegunek, zaparć, wzdęć, nawracających buli brzucha, nudności i wymiotów; utraty lub braku przyrostu wagi u dziecka, zbyt wolnego wzrostu; opóźnionego dojrzewania i późnej pierwszej miesiączki u dziewczynek; chronicznego zmęczenia; drażliwość, neuropatii, bólu i zapalenia stawów; niedoboru żelaza; osteopenii i osteoporozy; nawracających aft, defektów szkliwa zębowego; wysypek i zmian skórnych w typie choroby Dühringa; podwyższonych prób wątrobowych.
 

Wzrost poziomu przeciwciał: nietolerancja glutenu, celiakia, choroba Duhringa.

Interpretacja wyników testu anty-tTG IgA wymaga znajomości statusu przeciwciał IgA u badanego; deficyt przeciwciał w klasie IgA może być  powodem wyników fałszywie ujemnych. Zalecane jest wykonanie oznaczeń przeciwciał anty- tTG w klasach IgA i igG.