Prolaktyna test czynnościowy (3 pkt.)

Różnicowanie przyczyn hiperprolaktynemii w teście czynnościowym po podaniu metoklopramidu. Hiperprolaktynemią - zwiększone stężenie prolaktyny (PRL) w surowicy kobiet i mężczyzn może być wynikiem działania czynników fizjologicznych lub stanów chorobowych. Oznaczenia  PRL, wykonywane są jednorazowo, kilkakrotnie w ciągu doby (profil) lub jako test z czynnościowy z metoklopramidem. Test czynnościowy stanowi zaawansowany etap różnicowania przyczyn hiperprolaktynemii, wykonywany w przypadku, gdy stężenie PRL plasuje się w zakresie 25-150 ng/ml, po wykluczeniu innych przyczyn hiperprolaktynemii, jak: ciąża, wpływ leków (przeciwdepresanty; neuroleptyki; opiaty; hormony: estrogeny, androgeny, progestageny; leki stosowane w chorobie wrzodowej i nadciśnieniu); niedoczynności tarczycy i hipermakroprolaktynemii. Wzrost stężenia PRL w zakresie 25-100 ng/ml najczęściej wywołany jest lekami. Lek stosowany w założeniu do pobudzania perystaltyki jelit i jako środek przeciwwymiotny -  metoklopramid,  ubocznie  powodując wzrost stężenia PRL do wielkości przekraczających 100 ng/ml, wybrany został do czynnościowego testu różnicującego przyczyny hiperprolaktynemii. Wynik testu dostarcza przesłanek dla  kolejnego etapu diagnostyki: badań obrazowych przysadki mózgowej i podwzgórza. Test z metoklopramidem wykonywany jest zwykle w przypadku stężeń PRL nieprzekraczających 150 ng/ml. Oczekiwanym wynikiem działania metoklopramidu w dawce 10 mg jest wzrost PRL od 2 do 6 razy w stosunku do wartości wyjściowych. Zmiany stężenia prolaktyny mierzone są godzinę, dwie lub trzy po podaniu leku. Jeśli stężenie PRL zwiększy się ponad sześciokrotnie, rozpoznawana jest hiperprolaktynemia czynnościowa. Przyrost mniejszy niż dwukrotny w stosunku do stężenia wyjściowego oznaczać może gruczolaka przysadki lub zmiany w podwzgórzu.