Toksokaroza canis i cati IgG (ELISA)

Określenie miana IgG  swoistych dla dwóch gatunków Toxocara poprawiające efektywność diagnostyki toksokarozy. Toksokaroza jest chorobą pasożytniczą powodowaną przez nicienie rodzaju Toxocara: Toxocara canis (glista psia) lub Toxocara cati (glista kocia). Dorosłe pasożyty umiejscawiają się w jelicie cienkim zwierząt mięsożernych: psa i kota (także lisa), będących ich żywicielami ostatecznymi. Płody psów zarażane są przez larwy T. canis  przenikające przez łożysko (transmisja transplacentalna).  Szczenięta i kocięta zarażane są również  przez mleko matki (transmisja laktogenna). Ze względu na brak naturalnej oporności szczenięta zarażone glistami sródłożyskowo są najpowszechniejszym źródłem jaj pasożytów. Dla obu gatunków pasożytów człowiek jest żywicielem przypadkowym, a do zarażenia dochodzi drogą pokarmową: przez ręce zabrudzoną glebą skażoną jajami pasożyta z kału zarażonych zwierząt, przez skażony pokarm lub bezpośrednio przez zarażone zwierzęta i ich odchody. Badania skażenia ziemi z miejskich terenów rekreacyjnych (trawniki, skwery, podwórza, piaskownice) polskich miast wykazały obecność form inwazyjnych Toxocara w ok. 20-30% (w Krakowie nawet do 60%!) próbek gleby, przy czym ze względu na dzieci szczególnie istotne jest skażenie piaskownic. Infestacja Toxocara u ludzi dotyczyć może wątroby, serca, płuc, mięśni, oka i mózgu. Choroba może przebiegać w jednej z czterech postaci, jako: 1) toksokaroza utajona – u dzieci, o przebiegu skrytym, z łagodnym objawami subklinicznymi, wykrywana często przypadkowa przez stwierdzenie leukocytozy, eozynofilii, podniesionego stężenia całkowitej IgE; 2) toksokaroza trzewna – z reakcją zapalną narządów wewnętrznych wywołaną przez wędrującą w organach wewnętrznych larwę;  3) toksokaroza oczna – z możliwą utratą widzenia z powodu larwy wędrującej do tylnej części oka, stwierdzana u starszych dzieci i młodych dorosłych; 4) neurotokaroza (toksokaroza mózgowa, tokoskaroza OUN) – przebiegające ze zmianami zachowania i drgawkami. W postaci utajonej uśpiona w tkankach, nieruchoma larwa po aktywacji może rozpocząć ponowną wędrówkę w dowolnym momencie.
Ciężkość choroby zależy od ilości połkniętych jaj i stopnia reakcji alergicznej organizmu. Na ogół jest samoograniczającym się procesem przebiegającym łagodnie, skąpo- lub bezobjawowo, a jedynie w przypadku zajęcia mózgu jej przebieg może być ciężki. Na objawy ostrej fazy choroby składają się m.in. ból brzucha, obniżony apetyt, gorączka, kaszel, nerwowość, świszczący oddech, pokrzywka, obniżona ostrość widzenia (przy zajęciu oka). Badanie serokonwersji w klasie  IgG odgrywa  znaczącą rolę w diagnostyce toksokarozy mimo niemożności różnicowania zarażenia świeżego i odległego (obecność IgG jest podtrzymywana przez larwy Toxocara spp. pozostające po ograniczeniu choroby) oraz faktu,  że w porównaniu z dziećmi starszymi i dorosłymi w danej grupie społecznej  wyższy poziom swoistych IgG stwierdzany jest u dzieci w wieku przedszkolnym. Obecność przeciwciał IgG swoistych dla antygenów Toxocara spp. (bez różnicowania gatunków) świadczy o kontakcie układu odpornościowego badanego z larwami Toxocara. Rozpoznanie aktywnej choroby musi być potwierdzone przez charakterystyczne objawy kliniczne i odchylenia wyników badań laboratoryjnych, jak: wysokie stężenie IgE (IgE całkowita), leukocytoza i eozynofila oraz  niedokrwistość.