TPS

 

TPS jest markerem nowotworowym odzwierciedlającym dynamikę wzrostu  nowotworów pochodzenia nabłonkowego.  W teście TPS®,   oznaczany  jest w surowicy tkankowy swoisty antygen polipeptydowy (ang. tissue polypeptide specific  antygen, TPS). TPS biologicznie składa się z rozpuszczalnych fragmentów ludzkiej cytokeratyny 18  obecnych w surowicy krwi. Białka cytokeratyny są pośrednimi białkami cytoszkieletu komórek nabłonkowych. Cytokeratyna 18,  w dimerze  z cytokeratyną 8,  obecna jest we wszystkich komórkach nabłonkowych. Histochemicznie wykryto ją w prawidłowych komórkach wątroby, w przewodzie trzustkowym, w komórkach gruczołów dokrewnych, proksymalnych kanalikach nerkowych, w komórkach tarczycy, w przewodach moczowych i drogach rodnych. Komórki pierwotnych nowotworów pochodzenia nabłonkowego i ich przerzutów rzadko wykazują ekspresję keratyny silniejszą niż ich prawidłowe odpowiedniki. W krwi osób zdrowych wykrywane są niewielkie stężenia TPS (rozpuszczalnej keratyny). Natomiast wzrost keratyny w surowicy obserwowany jest u chorych na szereg nowotworów  nabłonkowych m.in. raka: płuc, szyjki macicy, piersi,  jajnika, pęcherza, prostaty i  raków żołądkowo-jelitowych. Wyższe stężenie keratyny 18  w surowicy chorych na te nowotwory wiążę się z większą aktywnością proliferacyjną  komórek, a nie masą nowotworu. Dlatego mały nowotwór o dużej dynamice powoduje większy wzrost TPS w surowicy niż nowotwór o dużej masie, lecz słabej proliferacji. Oznaczenia TPS są stosowane w celach diagnostycznych oraz w prowadzeniu  chorych: w prognozowaniu i monitorowaniu terapii. W przypadku raka szyjki macicy jednoczesne oznaczanie TPS i antygenu raka płaskonabłonkowego SCC-Ag,  (ang. squamous cell carcinoma antigen)  pozwala na lepszą ocenę agresywności nowotworu i stopnia zaawansowania. Podniesione stężenia TPS w surowicy obserwowane mogą być w trakcie ciąży, w łagodnych chorobach wątroby, w niewydolności nerek, w uogólnionych zakażeniach i cukrzycy.