Wolne lekkie łańcuchy kappa w surowicy

Oznaczenie wolnych łańcuchów kappa w surowicy wykonuje się w celu różnicowania i monitorowania leczenia szpiczaka plazmocytowego, szpiczaka tlącego (łagodnego), szpiczaka niewydzielającego, gammapatii monoklonalnej o nieokreślonym znaczeniu oraz  amyloidozy pierwotnej.
 Cząsteczki immunoglobulin składają się z dwóch identycznych łańcuchów ciężkich: α, μ, γ, δ, ε - definiujących klasę immunoglobuliny (odpowiednio: IgA, IgM, IgG oraz IgD i IgE) oraz dwóch identycznych łańcuchów lekkich: κ (kappa) lub λ (lambda). Prawidłowo, każdy łańcuch lekki jest kowalencyjnie połączony z łańcuchem ciężkim, a dwa łańcuchy ciężkie są połączone ze sobą kowalencyjnie w regionie zawiasowym. Prawidłowo, komórki plazmatyczne wytwarzają zwykle niewielki nadmiar łańcuchów lekkich – wolnych łańcuchów lekkich, FLC  (ang. free light chain), które są filtrowane w kłębuszkach nerkowych, a następnie wchłaniane w kanalikach proksymalnych nefronu. Kappa są syntezowanie dwa razy szybciej niż lambda, lecz trzykrotnie szybciej wydalane przez nerki, stąd stężenie obu typów łańcuchów we krwi jest zbalansowane. Patologiczny nadmiar łańcuchów lekkich w surowicy (sFLC), wiążący się ze stanami chorobowymi, może dotyczyć kompletnych przeciwciał monoklonalnych lub wyłącznie wolnych łańcuchów kappa/lambda.
Nieprawidłowy poziom sFLC zwykle jest efektem zaburzeń wytwarzania przeciwciał –  efektu dyskrazji komórek plazmatycznych, powodujących gammopatie monoklonalne (MG). Dyskrazja prowadzi do nowotworowego rozrostu linii komórek plazmatycznych wydzielających białka monoklonalne w postaci kompletnych immunoglobulin lub izolowanych łańcuchów lekkich (choroba łańcuchów lekkich, ang. LCMM). Nadprodukcja i pozakomórkowe odkładanie FLC może prowadzić do choroby złogów łańcucha lekkiego (LCDD) i amyloidozy. Uszkodzenie nerek również wpływa na wzrost  stężenia sFLC przez wydłużenie ich czasu półtrwania z 2-6 godzin do 2-3 dni.  Schemat postępowania laboratoryjnego w diagnostyce gammapatii monoklonalnych obejmuje: elektroforezę białek surowicy, SPE, SPEP (ang. serum protein electrophoresis); elektroforezę białek w moczu, UPE, UPEP (ang. Urine protein electrophoresis) dla wykrycia białka Bence’a-Jonesa; immunofiksację, IFE (ang. immunofixation) oraz oznaczenie sFLC:  kappa i lambda.
Pomiary stężenia sFLC znacznie podwyższa wykrywalność zaburzeń komórek B z uwagi na wysoką czułość i swoistość testu. Badanie umożliwia:
- monitorowanie większości chorych na szpiczaka mnogiego i amyloidozę pierwotną,
- monitorowanie chorych o niskich stężeniach kompletnych immunoglobulin,
- monitorowanie nawrotów i skuteczności terapii, optymalizację czasu trwania chemioterapii.