Ból żołądka po jedzeniu i piciu – co może oznaczać?

Ból brzucha to dolegliwość, która może być bardzo uciążliwa i powodować znaczny dyskomfort. Szczególnie frustrujący jest ból żołądka po jedzeniu lub piciu, dlatego warto zastanowić się, co może być przyczyną tego problemu. Diagnostyka bólu brzucha wymaga szczegółowego podejścia, uwzględniającego wiele czynników, takich jak dokładna lokalizacja bólu, towarzyszące dolegliwości, okoliczności wywołujące i łagodzące ból oraz inne istotne informacje zdrowotne. W tym artykule wyjaśniamy, co może oznaczać ból żołądka po jedzeniu. 

Ból żołądka po jedzeniu – co robić?

Jeśli ból żołądka pojawia się regularnie, jest intensywny, towarzyszą mu inne objawy, np. wymioty, krwawienie z przewodu pokarmowego czy utrata masy ciała, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem, który może zlecić wykonanie gastroskopii. Badanie to pozwala na bezpośrednią ocenę wnętrza przełyku, żołądka i dwunastnicy za pomocą elastycznego gastroskopu z kamerą i źródłem światła. Podczas gastroskopii lekarz jest w stanie zobaczyć ewentualne owrzodzenia, zmiany zapalne oraz inne patologie, które mogą być przyczyną bólu żołądka. 

Ból brzucha nie zawsze wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Jeśli nie jest zbyt dokuczliwy, można niekiedy zastosować preparaty dostępne bez recepty, np. leki rozkurczowe mogą pomóc w złagodzeniu skurczów, gdy to one nasilają dolegliwości bólowe. Należy unikać aspiryny i innych niesteroidowych leków przeciwzapalnych, takich jak ibuprofen, ponieważ mogą podrażniać żołądek i nasilać objawy. 

Ból żołądka po jedzeniu i piciu – niestrawność 

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu żołądka po jedzeniu jest niestrawność, znana również jako dyspepsja. Charakteryzuje się ona uczuciem dyskomfortu lub bólu w górnej części brzucha. Osobom z niestrawnością mogą towarzyszyć również takie objawy jak:

• uczucie pełności, 
• wzdęcia,
• zgaga,
• nudności. 

Niestrawność może wystąpić przy wrzodach żołądka, refluksie przełyku czy przewlekłym zapaleniu trzustki. Niektóre leki, np. niesteroidowe leki przeciwzapalne czy preparaty żelaza, również mogą powodować dyskomfort w okolicy żołądka. Często niestrawność jest konsekwencją nieprawidłowej diety, czyli spożywania ciężkostrawnych potraw, alkoholu oraz palenia papierosów. W identyfikacji przyczyny dolegliwości pomocne są takie badania jak gastroskopia czy USG jamy brzusznej.

W przebiegu niestrawności zaleca się:

• stosowanie diety lekkostrawnej, 
• unikanie spożywania ciężkostrawnych potraw i napojów drażniących żołądek,
• ograniczenie alkoholu, 
• unikanie palenia papierosów. 

Warto pamiętać, że każdy przypadek dyspepsji może być inny, dlatego ważne jest skonsultowanie się z lekarzem w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia.

Ból żołądka po jedzeniu – choroba wrzodowa

Ból brzucha może być symptomem wielu chorób w obrębie układu pokarmowego. Zapalenie trzustki, żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy czy choroba wrzodowa mogą powodować ból brzucha po spożyciu posiłku. 

Choroba wrzodowa to stan, w którym na błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy powstają owrzodzenia, czyli płytkie ubytki. Owrzodzenia te mogą być bolesne i prowadzić do różnych objawów, w tym bólu żołądka po jedzeniu. Choroba wrzodowa często jest wynikiem infekcji bakteryjnej (Helicobacter pylori) lub nadmiernego stosowania leków przeciwzapalnych. Objawy choroby wrzodowej mogą również obejmować:

• zgagę, 
• nudności, 
• wymioty, 
• utratę masy ciała. 

W przypadku podejrzenia choroby wrzodowej należy skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia rozpoznania i opracowania planu leczenia, które może obejmować przyjmowanie leków przeciwbakteryjnych i zmniejszających wydzielanie kwasu żołądkowego oraz zmianę stylu życia. Regularne kontrole oraz dostosowanie diety i terapii farmakologicznej są kluczowe dla poprawy jakości życia pacjenta, zmniejszenia dolegliwości bólowych i obniżenia ryzyka wystąpienia powikłań. 

Ból brzucha i żołądka po jedzeniu – zespół jelita drażliwego 

Wśród zaburzeń funkcjonalnych przewodu pokarmowego, które mogą być przyczyną bólu brzucha i żołądka po jedzeniu, znajduje się zespół jelita drażliwego (IBS). Osoby cierpiące na IBS często doświadczają łagodnego lub umiarkowanego bólu brzucha, ale jest on na tyle dokuczliwy, że zakłóca codzienne funkcjonowanie. Ponadto IBS charakteryzuje się takimi dolegliwościami jak:

• wzdęcia, 
• uczucie pełności,
• problemy z wypróżnianiem, 
• zmiany w konsystencji stolca. 

Objawy te mogą występować cyklicznie i być nasilone po spożyciu posiłków. 

Diagnostyka IBS opiera się na wykluczeniu innych chorób układu pokarmowego poprzez przeprowadzenie odpowiednich badań: badań krwi, testów kału, kolonoskopii lub gastroskopii. 

Leczenie IBS jest zwykle ukierunkowane na złagodzenie objawów i poprawę jakości życia pacjenta. W zależności od dominujących symptomów lekarz może zalecić różne strategie terapeutyczne, w tym zmiany w diecie, stosowanie leków przeciwbólowych, leków przeciwskurczowych, a także terapię behawioralną, pomocną w radzeniu sobie ze stresem, który nasila symptomy IBS. 

Ból brzucha po jedzeniu i piciu a nadwrażliwości pokarmowe 

Częste bóle brzucha i poczucie dyskomfortu w żołądku po spożyciu posiłków mogą być związane z nadwrażliwościami pokarmowymi, takimi jak alergie pokarmowe IgE-zależne, nietolerancje pokarmowe czy nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne. Ich diagnostyka różni się w zależności od rodzaju nadwrażliwości, a leczenie opiera się głównie na odpowiedniej strategii żywieniowej. 

Sprawdź: Jedzenie a zdrowie. Różnice między nietolerancją, nadwrażliwością i alergią – jak odnaleźć się w gąszczu pojęć?

Alergie pokarmowe IgE-zależne

W przypadku klasycznej alergii pokarmowej reakcja następuje w krótkim czasie po kontakcie z alergenem, np. po wypiciu mleka lub spożyciu jajek. Objawy to m.in. ból brzucha, wysypka czy pieczenie w gardle. Czasem dolegliwości są na tyle silne, że mogą zagrażać życiu. Diagnostyka alergii opiera się na wykonaniu testów skórnych lub serologicznych, czyli przeprowadzanych z próbki krwi, np. testów EUROLINE. 

Nietolerancje pokarmowe

Najczęściej występującą nietolerancją pokarmową jest nietolerancja laktozy, która charakteryzuje się brakiem lub niedoborem laktazy. Rolą tego enzymu jest rozkład laktozy zawartej w produktach spożywczych, głównie w nabiale. Nietolerancja laktozy manifestuje się objawami gastrycznymi po upływie około pół godziny od spożycia produktu zawierającego cukier mleczny. Symptomy obejmują m.in. ból brzucha, nudności, wymioty i biegunkę. W diagnostyce nietolerancji laktozy wykorzystuje się wodorowy test oddechowy lub badanie genetyczne, które opiera się na analizie obecności polimorfizmów w genie LCT. 

Nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne

Nadwrażliwości pokarmowe IgG-zależne charakteryzują się nadmierną reakcją układu odpornościowego na określone składniki pokarmowe. Prowadzi to do zwiększonej produkcji przeciwciał klasy IgG. Czas pojawienia się objawów jest bardzo zróżnicowany. Mogą one wystąpić od kilku godzin do nawet kilku dni po spożyciu danego pokarmu. Utrudnia to powiązanie konkretnego artykułu spożywczego z dolegliwościami, dlatego warto wykonać odpowiedni test diagnostyczny, np. test myfoodprofile, umożliwiający identyfikację produktów, na które organizm reaguje nieprawidłowo. 

Po przeprowadzeniu badania myfoodprofile każdy pacjent otrzymuje kompleksowy raport, złożony z dwóch części, czyli przejrzysty wynik oraz spersonalizowany przewodnik dietetyczny. Następnie istotne jest wprowadzenie odpowiednich zmian w diecie i wyeliminowanie lub ograniczenie spożycia nietolerowanych produktów. Przewodnik zawiera zindywidualizowane wskazówki żywieniowe oparte na wyniku badania, które stanowią nieocenioną pomoc w zrozumieniu, jak zmiany w jadłospisie mogą pomóc w zmniejszeniu nasilenia dolegliwości. 

Podsumowanie

Ból żołądka po jedzeniu i piciu może być wynikiem różnych chorób. Warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli ból jest intensywny, utrzymuje się przez dłuższy czas lub towarzyszą mu inne niepokojące objawy. Najczęstsze przyczyny bólu żołądka po jedzeniu to niestrawność, choroba wrzodowa, zespół jelita drażliwego oraz nadwrażliwości pokarmowe. Dla każdej jednostki chorobowej istnieją odpowiednie strategie diagnostyczne i terapeutyczne. 

Autor: Aleksandra Świgut, Dział Informacji Naukowej, EUROIMMUN Polska Sp. z o.o.