Bruzdy na paznokciach (podłużne, poprzeczne) – skąd się biorą?

Choroby paznokci są częstym powodem konsultacji dermatologicznych. Stan paznokci może w niektórych przypadkach dostarczać pewnych informacji na temat stanu zdrowia. Bruzdy na paznokciach są dość często występującym zjawiskiem, nasilającym się zazwyczaj wraz z wiekiem. Zazwyczaj nie powinny one być powodem do niepokoju, jednakże w niektórych sytuacjach, bruzdy na paznokciach mogą być symptomem rozmaitych zaburzeń zdrowotnych i braków niezbędnych makro- i mikroelementów w organizmie. Dowiedz się więcej na temat przyczyn występowania bruzd na paznokciach oraz sposobów na zapobieganie ich powstawaniu.

Dlaczego na moich paznokciach pojawiają się bruzdy?

Pojawiające się zmiany mogą układać się na paznokciu podłużnie lub poprzecznie. Przyczyny powstawania podłużnych i poprzecznych bruzd na paznokciach mogą być zgoła różne.

Pionowe bruzdy na paznokciach

Proces starzenia się jest najczęstszą przyczyną powstawania małych, podłużnie biegnących bruzd na paznokciach (tzw. onychorrexis). Biegną one od bliższej części paznokcia ku jego czubkowi. U wielu osób już w młodości widoczne są niewyraźne bruzdy, ulegające uwidocznieniu z biegiem czasu, gdy paznokcie stają się cieńsze i bardziej kruche.

W niektórych przypadkach podłużne bruzdy na paznokciach mogą być oznaką niedoboru witamin lub innych składników odżywczych. Mogą być one dostrzegalne w przypadku zaburzeń żywienia bądź stosowania diety ubogiej w takie składniki jak żelazo, kwas foliowy (witamina B9), czy białko.    

Do zaburzeń zdrowotnych, mogących manifestować się występowaniem pionowych bruzd na paznokciach, należą:

• suchość skóry, której często towarzyszy suchość płytek paznokci;
• choroby autoimmunologiczne: łuszczyca, liszaj płaski (ang. LP, lichen planus), inne choroby zapalne skóry;
• niedoczynność tarczycy: u chorych paznokcie mogą być grube i kruche, z podłużnymi liniami. Towarzyszy im wzmożone pękanie i łamanie paznokci. Paznokcie często są zaokrąglone, a czubki palców opuchnięte;
• reumatoidalne zapalenie stawów;
• inne, rzadkie choroby: amyloidoza, zespół Witkopa.

Powtarzające się uszkadzanie paznokci, np. w trakcie pracy fizycznej, czy zabiegów manicure i pedicure z wykorzystaniem chemicznych zmywaczy do paznokci i zmiękczaczy skórek, mogą powodować, że pionowe bruzdy na paznokciach stają się bardziej widoczne.   

Jeżeli pojawieniu się bruzd towarzyszy tworzenie się ciemnego prążka na paznokciu, niezbędna jest pilna konsultacja lekarska. Może to być objaw nowotworu złośliwego: czerniaka paznokcia.

Poziome bruzdy na paznokciach

Rowki lub wcięcia, biegnące poprzecznie na paznokciach, są znane przede wszystkim jako tzw. linie Beau. Mogą się one pojawiać na jednym lub wielu paznokciach dłoni i/lub stóp. Obecność linii na wszystkich 20 paznokciach często świadczy o chorobie układowej. Mimo że linie Beau są najczęstszą oznaką różnych chorób, widoczną na paznokciach, są one zarazem zmianami mało swoistymi dla konkretnej jednostki chorobowej.

Poprzeczne bruzdy na paznokciach zazwyczaj pojawiają się w przypadku zakłócenia prawidłowego rośnięcia paznokcia. Częstą przyczyną może być uraz, na przykład przytrzaśnięcie palca lub upuszczenie na niego ciężkiego przedmiotu. Również częste nakładanie sztucznych paznokci lub ich przedłużanie żelowe mogą skutkować powstawaniem poziomych bruzd na paznokciach. Jeżeli wzrost paznokcia zostanie zatrzymany na około 2 tygodnie lub dłużej, może dojść do tzw. onychomadesis: oddzielenia płytki paznokcia od macierzy naczyń krwionośnych pod paznokciem.

Przyczynami powstawania linii Beau mogą być:

• niedobór cynku (może mu towarzyszyć powstawanie białych plamek na paznokciach), dieta uboga w białko;
• egzema, łuszczyca;
• silny, przewlekły stres;
• schorzenia zaburzające dopływ krwi do paznokcia: miażdżyca, cukrzyca, choroba Raynauda,
• przewlekła choroba nerek;
• silne zapalenia płuc, wywołane przez bakterie i/lub wirusy;
• zawał mięśnia sercowego;
• chemioterapia, stosowana w trakcie leczenia nowotworów.

Poziome bruzdy na paznokciach, pionowe bruzdy na paznokciach – jak się pozbyć?

W przypadku dostrzeżenia niepokojących nas bruzd lub innych zmian na paznokciu należy skonsultować się z lekarzem dermatologiem. W większości przypadków pojawienie się bruzd nie jest oznaką poważnej choroby. Przeprowadzony wywiad i badanie lekarskie pozwolą na wskazanie przyczyn ich występowania.

Odpowiednie leczenie przyczynowe chorób i/lub uzupełnienie niedoborów niezbędnych składników odżywczych umożliwi poprawienie kondycji płytki paznokci. Zazwyczaj na efekty leczenia czy suplementacji będziemy musieli poczekać kilka miesięcy, gdyż proces wzrostu paznokcia jest długotrwały. 

Nie jest możliwe całkowite pozbycie się bruzd na paznokciach związanych z wiekiem. Korzystanie z polerki do paznokci umożliwia ich lekkie wygładzenie, jednak stosowanie takiego zabiegu częściej niż raz na miesiąc może z kolei dodatkowo osłabić płytkę. Niemniej jednak istnieją pewne sposoby, które sprawią, że bruzdy na paznokciach staną się mniej widoczne.

Domowe sposoby na bruzdy na paznokciach

W przypadku gdy lekarz wykluczył możliwe choroby, wpływające na stan paznokci lub w ramach towarzyszącej leczeniu pielęgnacji, możemy zastosować szereg działań, poprawiających stan płytki naszych paznokci:

• stosowanie nawilżających kremów i olejków do dłoni, skórek i paznokci. Po nałożeniu substancji nawilżającej na noc, w celu zapobiegania jej ścieraniu, możemy założyć cienkie, bawełniane rękawiczki kosmetologiczne;
• stosowanie suplementów diety, zawierających biotynę (witaminę B7, H);
• unikanie obgryzania skórek i paznokci;
• ograniczenie zabiegów manicure i pedicure, przede wszystkim sztucznych paznokci i paznokci żelowych i akrylowych: częste zabiegi tego typu osłabiają i wysuszają płytkę paznokci;
• obcinanie paznokci u dłoni na kształt półokrągły, a u stóp prostokątny;
• stosowanie rękawic ochronnych w trakcie pracy z chemikaliami, na przykład w gospodarstwie domowym;
• unikanie ciasnego obuwia.

Mgr Aleksandra Wasilów