Cellulit tłuszczowy – jak go rozpoznać? Charakterystyka

Cellulit to jedno z najbardziej powszechnych schorzeń skórnych XXI wieku. Jego powstawanie jest złożone i zależy od wielu czynników. Obecność cellulitu, w szczególności w zaawansowanym stadium, może być wskaźnikiem rozwijania się różnych zmian chorobowych i nie należy jej lekceważyć. 

Słowa „cellulit” jako określenia „pomarańczowej skórki” po raz pierwszy użyto około 1922 roku. Jest to jednak termin umowny, nieprecyzyjny, stosowany raczej potocznie, w kosmetologii lub  popularnym poradnictwie.  W medycynie funkcjonują bowiem inne określenia: „liposkleroza”, „lipodystrofia typu kobiecego”, „zmiany zwyrodnieniowe tkanki podskórnej”, „guzkowe twardniejące zwyrodnienie tłuszczowe”, „zwyrodnienie obrzękowo-włóknisto-stwardnieniowe” czy „panikulopatia obrzękowo-włóknista”.

Czym jest cellulit tłuszczowy?

Istnieją dwa podstawowe podziały cellulitu, w zależności od czynników, jakie go wywołują:

• cellulit wodny (twardy), związany z zatrzymaniem wody w organizmie,
• cellulit tłuszczowy (lipidowy, miękki), stanowiący efekt nadmiernego nagromadzenia się tkanki tłuszczowej pod skórą.

Cellulit tłuszczowy jest dość luźny i występuje najczęściej u kobiet otyłych. Może być również efektem zbyt szybkiego odchudzania, bądź pojawić się u osób mało aktywnych fizycznie, których mięśniom wyraźnie brakuje jędrności. Tworzy się w głębokich warstwach skóry, ale nie przylega ściśle do mięśni. Nieprawidłowe rozmieszczenie tłuszczowych komórek upośledza rozwój tkanki łącznej. Wówczas naczynia chłonne i krwionośne są pod stałym uciskiem, co zaburza ich ukrwienie oraz procesy metaboliczne w tkankach podskórnych. To powoduje, że powierzchnia skóry staje się chropowata i tworzą się na niej nieestetyczne uwypuklenia i bruzdy. 

Jak rozpoznać cellulit tłuszczowy?

Lipodystrofia to choroba tkanki tłuszczowej, która jest bardzo widoczna. Dotyczy najczęściej takich miejsc, jak: uda, pośladki, brzuch, biodra oraz ramiona. Skóra traci elastyczność, staje się bardziej rozluźniona, wręcz gąbczasta i przypomina skórkę pomarańczy. Cellulit rozwija się przez wiele miesięcy, a czasem i lat. W przypadku zaawansowanego cellulitu tłuszczowego następuje proliferacja, czyli namnażanie i przerost adipocytów (komórek tłuszczowych). Wówczas włókna kolagenu oplatają cząsteczki tłuszczu, intensyfikując tym samym efekt „pomarańczowej skórki”. W efekcie na skórze tworzą się charakterystyczne wypukłości i wgłębienia, a zmiany w strukturze skóry są bardzo elastyczne, zmieniają się wraz z ułożeniem ciała.

Od czego robi się cellulit tłuszczowy?  

Na powstawanie cellulitu tłuszczowego składa się wiele aspektów – od stylu życia po przyczyny fizjologiczne, choroby czy zaburzenia hormonalne. Główną przyczyną występowania cellulitu jest nadmiar tłuszczu w komórkach pod skórą. Może być to spowodowane wieloma czynnikami, takimi jak:

• Styl życia: siedzący styl życia, noszenie obcisłych ubrań i butów na wysokim obcasie, częste opalanie się zarówno na słońcu, jak i w solarium, długie i częste kąpiele w gorącej wodzie.
• Niezbilansowana dieta: nadmierne spożywanie soli, węglowodanów i tłuszczów, zbyt mało błonnika w codziennym jadłospisie.
• Problemy emocjonalne: ciągły lęk, długotrwały stres, stany depresyjne.
• Przyjmowanie niektórych leków: leki przeciwhistaminowe i przeciwtarczycowe, estrogeny, beta-blokery.
• Ciąża (głównie ze względu na wzrost stężenia prolaktyny).
• Menopauza.
• Choroby współistniejące, np. ginekologiczne, żołądkowo-jelitowe, zaburzenia metaboliczne, schorzenia układu krążenia.
• Antykoncepcja hormonalna.
• Genetyczne skłonności do wiotkiej skóry i słabych mięśni.
• Zaburzenia hormonalne.

W diagnostyce zaburzeń hormonalnych bardzo pomocne mogą okazać się badania hormonalne dla kobiet.

Jak się pozbyć cellulitu tłuszczowego?

Cellulit, w szczególności w zaawansowanym stadium, może prowadzić do zaburzeń ukrwienia tkanek, rozwoju żylaków, tworzenia się zakrzepów, i ogólnego złego samopoczucia ze względu na wątpliwe walory estetyczne „pomarańczowej skórki”. Wybór metody terapeutycznej to kwestia indywidualna, ale z pewnością powinna uwzględniać poprawę mikrokrążenia, redukcję tkanki tłuszczowej i kompleksową odbudowę skóry. Wskazana jest również zmiana nawyków żywieniowych i wdrożenie w życie większej aktywności. Zabiegi, jakie wykazują skuteczność w walce z cellulitem tłuszczowym, to:

• Masaż – manualne uciskanie ciała skutecznie pobudza krążenie krwi i limfy, stymuluje mięśnie, napina tkankę łączną, przyspiesza przemianę materii. W walce z cellulitem sprawdzą się np. masaż uciskowy, masaż rolką (urządzeniem z wypustkami) czy bańką chińską – przypominającą kształtem niewielki grzyb, w którego wnętrzu wytwarzane jest ciśnienie. 
• Algoterapia – to nieinwazyjna i lekko rozgrzewająca metoda walki z cellulitem. Algi są bogate w jod, dlatego pozytywnie wpływają na gospodarkę tłuszczową i redukcję masy ciała. Wyróżniają się tym, że ich cenne składniki przenikają w głąb skóry właściwej, a nie – jak w przypadku większości substancji wykorzystywanych w kosmetyce – jedynie w wierzchnią warstwę naskórka.
• Drenaż limfatyczny – to rodzaj masażu uciskowego przy użyciu specjalnego urządzenia w celu pobudzenia przepływu limfy. 
• Kąpiele morskie – są dobrym uzupełnieniem terapii antycellulitowej. Poprawiają krążenie, dotleniają tkanki, działają oczyszczająco i detoksykacyjne.
• Krioterapia – to zabieg, który wykorzystuje działanie bardzo niskiej temperatury. Miejscowe chłodzenie tkanek zmusza organizm do zwiększenia zużycia energii w celu ogrzania organizmu, a źródłem energii staje się  nadmiar tkanki tłuszczowej. 
• Endermologia – masaż za pomocą dwóch sterowanych elektronicznie rolek pod ciśnieniem i w specjalnej komorze. 
• Ultradźwięki (sonoforeza) – zabieg wykorzystuje fale ultradźwiękowe, które przenikają w głąb skóry. Ciepło wytworzone przez ultradźwięki przyspieszają metabolizm i rozpad komórek tłuszczowych, poprawiają ukrwienie tkanek, odprężają skórę i mięśnie. 
• Mezoterapia – polega na miejscowym wstrzyknięciu w skórę leczniczych mieszanek w celu poprawy metabolizmu komórek tłuszczowych, poprawy mikrokrążenia.
• Elektrostymulacja – pobudzanie mięśni za pomocą prądu elektrycznego. W wyniku oddziaływania na ciało takimi impulsami mięśnie ciała napinają się i rozluźniają, wykonując tym samym pasywną gimnastykę.
• Body wrapping – zabieg poprzedza dokładny peeling ciała, następnie w skórę wmasowuje się specjalny preparat antycellulitowy, po czym ciało ciasno owija się specjalną folią, poza redukcją cellulitu wysmukla sylwetkę ciała. 
• Cellulolipoliza (elektropoliza) – zabieg polega na miejscowym wprowadzaniu cienkich igieł podłączonych do generatora prądu w skupiska tłuszczu, powodując ich rozpad.
• Karboksyterapia – zabieg z użyciem dwutlenku węgla za pomocą igły, rozszerza naczynia krwionośne, wspomaga dotlenienie odżywienie tkanek.

Jak odróżnić cellulit wodny od tłuszczowego?

Cellulit wodny powstaje, gdy pojawiają się trudności w odprowadzeniu płynów przez układ chłonny, czego efektem jest nagromadzenie się wody w tkance podskórnej. Wówczas skóra staje się podatna na ucisk, napięta, obrzęknięta. Z kolei cellulit tłuszczowy związany jest z nadmiarem tkanki tłuszczowej. Częściej dotyczy osób z nadwagą. Skóra z cellulitem tłuszczowym ma charakterystyczne widoczne zagłębienia, grudki i wypukłości, jest nierówna, zmienia się przy każdym ruchu ciała, przypomina skórkę pomarańczy.

Czy cellulit to tłuszcz?

Cellulit jest ściśle związany z tkanką tłuszczową, jednak nie można go określić jednoznacznie jako „zwykły tłuszcz”. Cellulit to zmiana struktury skórnej, spowodowana nadmiernym nagromadzeniem się tkanki tłuszczowej, a nie tłuszcz sam w sobie. Ma odmienną lokalizację, strukturę i charakterystyczny gąbczasty wygląd, przypominający skórkę pomarańczy. 

Autor: Magdalena Durak

Weryfikacja merytoryczna: lek. Agnieszka Żędzian