Dieta na refluks. Co jeść przy refluksie?

Objawy refluksu żołądkowo-przełykowego mogą wystąpić po obfitym posiłku lub gdy położysz się zbyt wcześnie po jedzeniu. Kwas żołądkowy przedostaje się do przełyku, podrażniając go i powodując zgagę. Przeczytaj poniższy artykuł, aby dowiedzieć się jaką dietę stosować przy refluksie, by zmniejszyć dokuczliwe objawy.

Co to jest refluks?

Treść żołądka powinna przemieszczać się tylko w jedną stronę – w dół. Kiedy kwas z żołądka przepływa w górę – do przełyku i gardła, nazywa się to refluksem żołądkowo-przełykowym.

Kwas z treści żołądka wkrada się w miejsca, do których nie powinien mieć dostępu i wywołuje stan zapalny i ból tkanek przełyku. Zazwyczaj zwieracz przełyku (mięśniowy „zawór”, który pozwala na przechodzenie pokarmu do żołądka, a następnie zwęża się, aby zablokować powrót) chroni przełyk przed kwasem. Jeśli zwieracz się rozluźni i nie działa prawidłowo pokarm może cofać się w górę i powodować zarzucanie kwaśnej treści.

Niemal każdy przynajmniej raz doświadczył epizodu refluksu. Objawy mogą przypominać niestrawność – palący ból brzucha po jedzeniu – lub zgagę – piekący ból w klatce piersiowej w pobliżu mostka.

Sporadyczne objawy zgagi są nieprzyjemne, ale nie wymagają interwencji medycznej, jednak niektórzy cierpią z powodu refluksu niemal przez cały czas. Przewlekły refluks żołądkowy może pogarszać jakość Twojego życia i poważnie uszkadzać przełyk.

Co to jest GERD?

GERD (ang. gastroesophageal reflux disease) oznacza chorobę refluksową przełyku. Jest to termin medyczny określający przewlekły refluks żołądkowo-przełykowy. Refluks żołądkowy uważa się za przewlekły, jeśli występuje co najmniej dwa razy w tygodniu przez kilka tygodni. Szacuje się, że GERD dotyka około 20% dorosłych.

Objawy refluksu mogą obejmować:

• Zarzucanie kwaśnej treści do przełyku – po jedzeniu możesz zauważyć cofanie się kwasu, jedzenia lub płynów z żołądka do gardła, co nazywa się niedomykalnością dolnego zwieracza przełyku, czujesz wtedy kwaśny smak w ustach.
• Uczucie pieczenia – kwas mocno podrażnia tkanki i powoduje ból. Jeśli czujesz pieczenie w klatce piersiowej, nazywa się to zgagą. Jeśli czujesz, że ból jest bliżej żołądka stan ten nazywamy niestrawnością.
• Niesercowy ból w klatce piersiowej – niektórzy ludzie odczuwają ból przełyku, który nie przypomina pieczenia. Ból podrażnia te same nerwy, co ból wieńcowy, można więc pomylić te objawy.
• Mdłości – zarzucanie kwaśną treścią może powodować mdłości lub utratę apetytu. Możesz mieć wrażenie, „pełności” bardzo długo od ostatniego posiłku.
• Ból gardła – jeśli kwas przedostanie się do gardła, może spowodować ból. Może się wydawać, że w gardle pojawia się gula, którą trudno przełknąć. Ten objaw często pojawia się nocą.
• GERD może wywołać objawy podobne do astmy, takie jak przewlekły kaszel, świszczący oddech i duszność.

Objawy choroby refluksowej nasilają się:

• w nocy lub podczas leżenia,
• po dużym lub tłustym posiłku,
• przy pochyleniu się,
• po paleniu lub spożyciu alkoholu.

Czynniki ryzyka rozwoju choroby refluksowej:

Ciąża – zwiększające się ciśnienie w jamie brzusznej rozciąga i osłabia mięśnie przepony, które podtrzymują odźwiernik żołądka. Ciąża wiąże się z wysokim poziomem hormonu relaksyny, który rozluźnia mięśnie, dzięki czemu powstaje miejsce dla płodu. Zwiększa się także stężenie estrogenu i progesteronu, które mają podobny wpływ na mięśniówkę, co relaksyna.

Otyłość – otyłość zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej, co może trwale osłabić mięśnie. Jest to częsty czynnik przyczyniający się do rozwoju przepukliny rozworu przełykowego. Tkanka tłuszczowa wydziela estrogen, a jego duże stężenia, podobnie jak w ciąży, prowadzą do rozluźnienia mięśni odźwiernika

Palenie – dym tytoniowy źle wpływa na kondycje odźwiernika, niezależnie od tego, czy palisz, czy jesteś narażony na bierne palenie. Palenie powoduje również kaszel, który otwiera zwieracz przełyku. Palenie i przewlekły kaszel mogą osłabić mięśnie przepony i przyczynić się do rozwoju przepukliny rozworu przełykowego. Palenie spowalnia również trawienie i powoduje, że żołądek wytwarza więcej kwasu.

Inne możliwe przyczyny GERD obejmują:

• wady wrodzone, takie jak atrezja przełyku i przepukliny;
• choroby tkanki łącznej;
• operacja klatki piersiowej lub górnej części brzucha, która spowodowała uszkodzenie przełyku;
• leki, w tym:
• benzodiazepiny – rodzaj środka uspokajającego,
• blokery kanału wapniowego stosowane w leczeniu wysokiego ciśnienia krwi,
• trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne,
• NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), takie jak paracetamol i ibuprofen,
• teofilina, powszechnie stosowany lek na astmę,
• leki hormonalne stosowane w okresie menopauzy.

Refluks – czego nie jeść?

Produkty, które są powszechnie znane z wywoływania zgagi, powodują rozluźnienie zwieracza przełyku i opóźniają proces trawienny, to:

• tłuste jedzenie,
• fast food,
• pizza,
• chipsy ziemniaczane i inne przetworzone przekąski,
• przyprawy: chili i pieprz (biały, czarny, cayenne),
• czosnek,
• cebula,
• tłuste mięsa, takie jak bekon, kiełbasy,
• ser,
• sosy na bazie pomidorów,
• owoce cytrusowe,
• czekolada,
• napoje gazowane,
• mięta.

Kluczem jest umiar – staraj się unikać jedzenia problematycznych produktów późno wieczorem, bliżej snu, aby nie zalegały w żołądku, gdy kładziesz się spać. Dobrym pomysłem jest także spożywanie małych, częstych posiłków zamiast większych, cięższych oraz unikanie kolacji i przekąsek przed snem.

Refluks – co jeść? Domowe remedia, które pomagają podczas epizodów zgagi

Jedzenie pewnych produktów może przynieść ulgę przy palących objawach choroby refluksowej.

Mleko – należy wybierać mleko odtłuszczone lub bez tłuszczu. Tłuszcz w mleku może pogorszyć zgagę. Mleko o obniżonej zawartości tłuszczu może działać jako tymczasowy bufor między błoną śluzową żołądka, a kwaśną treścią żołądkową i zapewnić natychmiastową ulgę w objawach zgagi.

Niskotłuszczowy jogurt – ma te same właściwości łagodzące, co mleko, a także zdrową dawkę probiotyków (dobrych bakterii, które poprawiają trawienie).

Imbir – jest jednym z najlepszych środków pomocniczych w trawieniu ze względu na swoje właściwości lecznicze. Jest z natury zasadowy i przeciwzapalny, co łagodzi podrażnienia przewodu pokarmowego. Spróbuj popijać herbatę imbirową, gdy czujesz, że zbliża się zgaga.

Dieta antyrefluksowa – domowe sposoby na zgagę

Dieta przy refluksie gardłowo-krtaniowym (zarzucanie treści żołądka do krtani i gardła) powinna uwzględniać:

• produkty bogate w błonnik, dzięki którym dłużej czujesz się syty i jesteś mniej skłonny do przejadania się,
• pełnoziarniste produkty, takie jak płatki owsiane, kuskus i brązowy ryż,
• warzywa korzeniowe, takie jak bataty, marchewki i buraki,
• warzywa zielone takie jak szparagi, brokuły i fasolka szparagowa;
• produkty zasadowe (o wyższym pH)
• banany,
• melony,
• kalafior,
• fenkuł,
• orzechy;
• produkty zawierające dużo wody, które mogą rozcieńczać i osłabiać kwas żołądkowy
• ogórek,
• sałata,
• arbuz,
• zupy na bazie bulionu,
• herbata ziołowa.

Dieta na refluks – zmiana stylu życia

Osoby cierpiące na chorobę refluksową nie tylko powinny unikać pewnych produktów, o których wiadomo, że zaostrzają objawy lub stosować domowe sposoby podczas ataku pieczenia i bólu, ale powinny pomyśleć o trwałej zmianie sposobu odżywiania i stylu życia. Osoby otyłe są znacznie bardziej narażone na niedomykalność odźwiernika żołądka i zgagę.

Produkty zalecane w chorobie refluksowej:

• warzywa,
• chude mięso,
• zdrowe tłuszcze.

Produkty, których należy unikać:

• tłuste jedzenie,
• kwaśne owoce,
• czekolada,
• kofeina.

Wskazówki dotyczące stylu życia:

• unikaj leżenia bezpośrednio po jedzeniu,
• unikaj alkoholu,
• jedz często małymi porcjami,
• pij dużo wody,
• nie jedz przed snem.

Przykładowe menu przy refluksie

Oto przykładowe menu, które może być pomocne dla osób cierpiących na refluks kwasowy:

Śniadanie:

• Płatki owsiane z bananami i migdałami: ugotuj płatki owsiane na wodzie lub mleku migdałowym, dodaj pokrojonego banana i posyp migdałami.
• Herbata z imbirem.

Drugie śniadanie:

• Koktajl z bananem i migdałami: Zblenduj banan, mleko migdałowe, łyżkę migdałów i odrobinę miodu.

Lunch:

• Sałatka z grillowanym kurczakiem i dressingiem na bazie oliwy z oliwek.
• Kasza jaglana z warzywami: ugotuj kaszę jaglaną i podawaj ją z duszonymi warzywami, takimi jak marchewka, cukinia i papryka.

Podwieczorek:

• Chrupiące jabłka z masłem migdałowym: pokrój jabłka na plastry i posmaruj masłem migdałowym.

Kolacja:

• Pieczony łosoś z ziemniakami i brokułami: Piecz łososia w piekarniku i podawaj z ugotowanymi ziemniakami i brokułami.
• Kasza gryczana z warzywami: ugotuj kaszę gryczaną i podawaj ją z grillowanymi warzywami, takimi jak cukinia, bakłażan i cebula.

Pamiętaj, że każda osoba może reagować inaczej na różne produkty spożywcze, więc ważne jest, aby eksperymentować i znaleźć własne ulubione dania, które nie powodują zgagi

Jeśli masz zgagę dwa razy lub częściej w tygodniu, a zmiany w diecie lub nawykach żywieniowych nie pomogły, skonsultuj się z lekarzem. Gastroenterolog (lekarz specjalizujący się w układzie trawiennym) może wykonać badania, oceniające czy częste zarzucanie kwaśną treścią uszkodziło przełyk. Konsultacja z lekarzem lub dietetykiem może pomóc w opracowaniu planu diety dostosowanego do indywidualnych potrzeb. Dzięki temu będziesz mógł cieszyć się lepszym zdrowiem żołądka i unikać uciążliwych objawów zgagi.

Dr n.med. Justyna Chlebowska-Tuz