Grzybica gardła – objawy, przyczyny, leczenie

Grzybica gardła, znana również jako kandydoza gardła, to infekcja wywołana przez grzyby z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans. Schorzenie to dotyka głównie osoby z osłabionym układem odpornościowym, takie jak pacjenci po długotrwałej antybiotykoterapii, osoby chore na cukrzycę czy pacjenci onkologiczni. Objawy grzybicy gardła obejmują ból i pieczenie w gardle, biały nalot na migdałkach i podniebieniu oraz trudności w przełykaniu. Leczenie polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych oraz dbaniu o odpowiednią higienę jamy ustnej.

Grzybica gardła – czym jest?

Grzybicze zapalenie gardła i migdałków, znane również jako kandydoza gardła, to schorzenie wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans. Infekcja ta może dotyczyć zarówno gardła, jak i migdałków podniebiennych, a w niektórych przypadkach obejmuje całą jamę ustną. Grzybica gardła może mieć charakter ostry lub przewlekły, a jej objawy obejmują ból gardła, zaczerwienienie, trudności w przełykaniu oraz biały nalot na migdałkach i ścianie gardła.

Warto zaznaczyć, że ponad 70% populacji nosi na swoich błonach śluzowych Candida albicans, jednak u większości osób grzyb ten nie wywołuje żadnych objawów. Grzybica gardła rozwija się głównie u osób z osłabionym układem odpornościowym, takich jak pacjenci po długotrwałym stosowaniu antybiotyków, osoby chore na cukrzycę, pacjenci onkologiczni czy osoby z HIV/AIDS. W takich przypadkach grzybica może również zaatakować inne części przewodu pokarmowego, jak żołądek czy odbytnica.

Grzybica gardła – przyczyny

Grzybicze zapalenie gardła i migdałków, wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida, najczęściej Candida albicans, Candida krusei i Candida tropicalis, jest schorzeniem laryngologicznym, które pojawia się w wyniku osłabienia układu odpornościowego. Do grupy osób szczególnie narażonych na tę dolegliwość należą pacjenci z cukrzycą, osoby chorujące na AIDS, małe dzieci, osoby starsze noszące protezy zębowe oraz pacjenci poddawani długotrwałej antybiotykoterapii.

Czynniki ryzyka obejmują:

• palenie papierosów,
• zaburzenia hormonalne,
• nadmierne spożycie cukru,
• nadużywanie alkoholu,
• zmniejszoną ilość wydzielanej śliny,
• radioterapię,
• chemioterapię,
• niedobory żelaza i kwasu foliowego,
• przewlekłe stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej,
• niewielkie urazy błony śluzowej.

Grzybicze zapalenie gardła i migdałków często towarzyszy innym formom grzybicy jamy ustnej, takim jak:

• grzybica rumieniowa przewlekła;
• kandydoza rzekomobłoniasta ostra i przewlekła, występująca u noworodków, dzieci oraz osób starszych z obniżoną odpornością;
• kandydoza zanikowa ostra i przewlekła, często spotykana u pacjentów z cukrzycą lub przyjmujących antybiotyki.

Grzybica gardła – objawy

Czy grzybica gardła boli? Grzybicze zapalenie gardła i migdałków, wywołane przez drożdżaki z rodzaju Candida, może objawiać się na różne sposoby, w zależności od przyczyny, wieku chorego oraz stanu jego układu odpornościowego.

Objawy ostrego grzybiczego zapalenia gardła i migdałków (nie wszystkie muszą być obserwowane równocześnie):

• białawe naloty na migdałkach, pod którymi może rozwijać się martwica;
• krwawienie błony śluzowej zwłaszcza podczas prób usuwania nalotów;
• ból i pieczenie gardła – często;
• owrzodzenia jamy ustnej;
• protetyczny lub linijny rumień dziąsłowy u chorych noszących protezy zębowe;
• wysoka temperatura ciała – często;
• suchy kaszel i ogólne osłabienie;
• brak apetytu – często;
• bolesność i powiększenie podżuchwowych i szyjnych węzłów chłonnych;
• pleśniawki u niemowląt – biało-szary nalot na błonie śluzowej jamy ustnej.

Objawy przewlekłego grzybiczego zapalenia gardła i migdałków (nie wszystkie muszą być obserwowane równocześnie) to:

• podwyższona temperatura ciała,
• dyskomfort w gardle, 
• ropa na migdałkach (pojawiająca się przy uciskaniu migdałków),
• przekrwione łuki podniebienne,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Czynniki ryzyka:

• Osłabiony układ odpornościowy: Chorzy na cukrzycę, AIDS, małe dzieci.
• Grzybica gardła po antybiotyku: osoby starsze noszące protezy zębowe oraz osoby poddawane długotrwałej antybiotykoterapii są szczególnie narażone.
• Palenie papierosów: Może zwiększać ryzyko infekcji.
• Zaburzenia hormonalne: Mogą sprzyjać rozwojowi grzybicy.
• Nadmierne spożycie cukru i alkoholu: Może osłabiać układ odpornościowy.
• Zmniejszona ilość wydzielanej śliny: Może sprzyjać rozwojowi grzybicy.
• Radioterapia i chemioterapia: Mogą osłabiać układ odpornościowy.
• Niedobory żelaza i kwasu foliowego: Mogą sprzyjać rozwojowi grzybicy.
• Przewlekłe stany zapalne błony śluzowej jamy ustnej: Mogą sprzyjać rozwojowi grzybicy.
• Niewielkie urazy błony śluzowej: Mogą sprzyjać rozwojowi grzybicy.

Grzybicze zapalenie gardła i migdałków często towarzyszy innym formom grzybicy jamy ustnej, takim jak grzybica rumieniowa przewlekła, kandydoza rzekomobłoniasta ostra i przewlekła oraz kandydoza zanikowa ostra i przewlekła.

Grzybica gardła – diagnostyka

Diagnostyka chorób gardła i migdałków:

• Laryngologiczne badanie fizykalne: oceniające stan migdałków podniebiennych, ściany gardła oraz węzłów chłonnych.
• Wizualna ocena obecności białego nalotu na migdałkach, ścianach jamy ustnej i języku, stanowiącego przesłankę dla rozpoznania infekcji lub stanu zapalnego.
• Posiew mikologiczny z wymazu w celu identyfikacji grzybów. 

Należy pamiętać, że dokładna diagnoza wymaga również uwzględnienia innych czynników, takich jak objawy u pacjenta, wywiad medyczny i ewentualne badania dodatkowe. Warto skonsultować się z laryngologiem w przypadku jakichkolwiek dolegliwości związanych z gardłem.

Grzybica gardła – leczenie

W leczeniu grzybicy gardła istotne są następujące czynniki:

1. Higiena jamy ustnej: Regularna higiena jamy ustnej jest kluczowa w leczeniu. Należy szczotkować zęby co najmniej dwa razy dziennie, używając pasty do zębów zawierającej składniki przeciwdziałające grzybom i bakteriom. Dodatkowo, stosowanie nici dentystycznych i płukanek antyseptycznych pomaga utrzymać jamę ustną w czystości.
2. Preparaty przeciwgrzybicze: W leczeniu grzybiczego zapalenia gardła i migdałków stosuje się różne preparaty przeciwgrzybicze. Mogą to być płukanki doustne lub pasty do stosowania miejscowego. Wybór leku powinien być poprzedzony antybiogramem pozwalającym na ustalenie lekowrażliwości patogenu u pacjenta. 
3. Leki antyseptyczne i odkażające: Pacjenci mogą stosować leki o działaniu antyseptycznym, które  pomagają ograniczyć rozwój grzybów i bakterii w jamie ustnej.
4. Chlorheksydyna: Preparaty zawierające chlorheksydynę są skuteczne w walce z infekcjami grzybiczymi. Mogą mieć postać pasty do zębów lub żeli, które można stosować bezpośrednio na migdałki i ściany jamy ustnej.
5. Preparaty recepturowe: W niektórych przypadkach lekarze przepisują specjalnie przygotowane preparaty recepturowe, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Takie preparaty są robione na zamówienie w aptece.
6. Kontynuacja leczenia: Leczenie grzybiczego zapalenia gardła i migdałków może być długotrwałe. Ważne jest, aby nie rezygnować z przepisanego leczenia nawet po ustąpieniu objawów. Należy kontynuować terapię przez około 2 tygodnie po ustąpieniu objawów, aby uniknąć nawrotów infekcji.

Każdy przypadek jest inny, dlatego zawsze należy skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednią terapię z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjenta. 

Mgr Agnieszka Nowak