Gula w gardle – co może oznaczać? Jakie badania należy wykonać?

Gulą w gardle określa się ciągłe lub nawracające uczucie ciała obcego w gardle, któremu nie towarzyszy ból. Objaw ten był opisywany już przez Hipokratesa niemal 2500 lat temu. Istnieje wiele potencjalnych przyczyn uczucia guli w gardle, z czego najczęstsza jest choroba refluksowa przełyku. Sprawdź, jakie badania należy wykonać, aby zdiagnozować przyczynę dolegliwości i rozpocząć odpowiednie leczenie.

Gula w gardle – co to jest?

Gula czy klucha w gardle to określenia używane przez pacjentów do opisania uczucia obecności ciała obcego w gardle. Dolegliwości tej nie towarzyszy ból, występuje ona zwykle przez długi czas i ma skłonność do nawrotów. Najczęstszą przyczyną odczuwania guli w gardle jest refluks. Według ekspertów uczucie guli w gardle dotyka przynajmniej raz w życiu aż 46% społeczeństwa. Jest również przyczyną 4% wizyt w gabinecie otorynolaryngologa.

Gula w gardle – objawy

Osoby zgłaszające się do lekarza z powodu uczucia ciała obcego w gardle opisują ten objaw na wiele sposobów – guli lub kluchy w gardle, obrzęku gardła czy uczucia świądu w tej okolicy. Symptomy mogą utrzymywać się przez cały czas lub ustępować i nawracać. Niepokój powinna wzbudzić sytuacja, gdy dolegliwości ulegają nasileniu – konieczna jest wówczas pilna konsultacja z lekarzem, która ma na celu wykluczenie choroby nowotworowej. Uczucie guli w gardle występuje zwykle w linii pośrodkowej. Bywa odczuwane dopiero podczas przełykania śliny lub pokarmów. Niekiedy guli towarzyszą inne objawy – chrypka, kaszel, kołatanie serca, niepokój czy zaburzenia snu.

Pilnej diagnostyki wymagają chorzy, u których pojawią się objawy alarmowe, mogące świadczyć o chorobie nowotworowej. Są one określane mianem „czerwonej flagi” i obejmują:

• ciągłą chrypkę,
• trudności z przełykaniem (dysfagię), dotyczącą w pierwszej kolejności pokarmów stałych, a następnie płynów i śliny,
• ból podczas przełykania (odynofagię),
• niezamierzoną utratę masy ciała,
• krwioplucie.

Jeśli odczuwasz ból gardła przy przełykaniu lub pojawiły się u Ciebie inne objawy alarmowe, nie zwlekaj i zgłoś się do lekarza!

Od czego robi się gula w gardle?

Uczucie guli w gardle może mieć wiele przyczyn. Najczęściej jest ono objawem choroby refluksowej przełyku, ale istnieje także szereg innych zaburzeń, które mogą wiązać się z uczuciem ciała obcego w gardle. Poniżej przedstawiamy najczęstsze z nich.

Choroba refluksowa przełyku

Naukowcy twierdzą, że refluks żołądkowo-przełykowy (inaczej choroba refluksowa przełyku) może odpowiadać za uczucie guli w gardle nawet u 23–68% osób zgłaszających tę dolegliwość. Zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku może być spowodowane m.in. zaburzeniem czynności dolnego zwieracza przełyku, przepukliną rozworu przełykowego lub otyłością. Dość często występuje też u kobiet spodziewających się dziecka. Choroba refluksowa przełyku objawia się najczęściej zgagą i pustym odbijaniem. Do nietypowych symptomów choroby należą: uczucie obecności ciała obcego w gardle, chrypka, kaszel czy ból w klatce piersiowej. Jeśli zmagasz się z objawami, takimi jak puste odbijanie i gula w gardle, zgłoś się do lekarza rodzinnego.

Zaburzenie czynności górnego zwieracza przełyku

U części osób z uczuciem guli w gardle stwierdza się podwyższone napięcie górnego zwieracza przełyku. Za związkiem tej dolegliwości z zaburzeniem czynności mięśni przemawia również fakt, iż po wstrzyknięciu toksyny botulinowej w okolicę górnego zwieracza przełyku objawy ustępują.

Choroby zapalne gardła

Przyczyną krótkotrwałego uczucia ciała obcego w gardle mogą być choroby infekcyjne, np. zapalenie gardła czy zapalenie migdałków podniebiennych. Uczucie guli w gardle pojawia się także podczas przewlekłego zapalenia zatok, które przebiega z nadmierną ilością wydzieliny spływającej po tylnej ścianie gardła.

Choroby tarczycy a gula w gardle

U osób zgłaszających uczucie guli w gardle dość często stwierdza się schorzenia tarczycy, w tym chorobę Hashimoto. Dolegliwość ta może także pojawić się po usunięciu gruczołu tarczowego, np. z powodu choroby nowotworowej.

Gula w gardle a nerwica

Zaburzenia psychiczne mogą objawiać się u niektórych osób uczuciem ciała obcego w gardle. Najczęściej dolegliwość ta występuje u pacjentów z zaburzeniami lękowymi lub z obniżeniem nastroju. Objawy mogą nasilać się w sytuacjach stresowych.

Do rzadszych przyczyn odczuwania guli w gardle należą guzy nowotworowe w obrębie gardła lub górnej części przełyku czy choroby stawu skroniowo-żuchwowego.

Jakie badania wykonać?

Jeżeli zmagasz się z ciągłym lub nawracającym uczuciem ciała obcego w gardle, wykonaj badania, które pozwolą na ustalenie przyczyny Twoich dolegliwości. Do najczęściej zalecanych przez lekarza badań należą:

• badania w kierunku refluksu żołądkowo-przełykowego – RTG przełyku po doustnym podaniu kontrastu, 24-godzinne monitorowanie pH w przełyku, manometria przełyku (służy m.in. do oceny czynności motorycznej przełyku),
• gastroskopia (badanie endoskopowe górnej części przewodu pokarmowego),
• badania w kierunku chorób tarczycy – USG gruczołu tarczowego, badanie poziomu TSH, fT3, fT4 oraz przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) i przeciwko receptorowi dla TSH (anty-TSHR, TRAb). Możesz również zdecydować się na wykonanie pakietu tarczycowego.

Jeżeli wyniki wszystkich badań są prawidłowe, a dolegliwości wciąż się utrzymują, zgłoś się na konsultację do psychiatry lub psychologa. Być może Twoje objawy mają podłoże psychiczne.

Co zrobić z gulą w gardle?

Zastanawiasz się jak pozbyć się „kluchy” w gardle? Leczenie tej dolegliwości jest ściśle związane z przyczyną jej występowania. W przypadku refluksowego zapalenia przełyku skuteczne może być stosowanie inhibitorów pompy protonowej (np. omeprazolu). Pamiętaj, że musisz przyjmować je na czczo, najlepiej godzinę przed śniadaniem. Inne stosowane leki w chorobie refluksowej to antagoniści receptora H2 oraz leki prokinetyczne. Istotne jest również przestrzeganie odpowiedniej diety, ograniczenie spożywania kofeiny, czekolady, cytrusów, tłuszczów i wina.

Jeżeli przyczyną guli w gardle jest choroba tarczycy, konieczne jest jej leczenie pod okiem doświadczonego endokrynologa. W przypadku zmian nowotworowych w obrębie gruczołu tarczowego może być niezbędne jego usunięcie.

Do innych metod leczenia guli w gardle należą: stosowanie leków przeciwlękowych i przeciwdepresyjnych, psychoterapia, techniki relaksacyjne i terapia logopedyczna.

Przeczytaj: Jakie choroby powoduje stres?

Ile trwa gula w gardle?

Okres trwania uczucia ciała obcego w gardle jest bardzo różny. Bywa, że utrzymuje się ono przez kilka dni lub tygodni. Niekiedy dolegliwości trwają całymi latami. W jednym z badań u 45% pacjentów zgłaszających uczucie guli w gardle objawy utrzymywały się przez cały okres obserwacji, wynoszący ponad 7 lat. W innym badaniu natomiast podczas 5-letniej obserwacji 60% chorych odczuło znaczącą poprawę lub ustąpienie dolegliwości. Pamiętaj, że kluczem do pozbycia się uczucia guli w gardle jest diagnostyka przyczyny jego występowania. Tylko wtedy lekarz będzie w stanie dobrać odpowiednią dla Ciebie terapię.

Autor: lek. Agnieszka Żędzian

Bibliografia

1. Lee B., Kim G., Globus pharyngeus: A review of its etiology, diagnosis and treatment, „World Journal of Gastroenterology”, 2012, dostęp online: sierpień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3360444/.
2. Jones D., Globus pharyngeus: an update for general practice, „British Journal of General Practice”, 2015, dostęp online: sierpień 2023, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4582871/.