Niepożądany Odczyn Poszczepienny (NOP) po szczepieniu przeciw COVID-19 - czym jest?

Artykuły
Wirusowe ABC
Redakcja Diagnostyki
Udostępnij
Spis treści:

NOP czyli niepożądany odczyn poszczepienny to zaburzenie stanu zdrowia związane ze szczepieniem, które wystąpiło w określonym czasie od podania szczepionki. Niepożądane odczyny poszczepienne najczęściej przyjmują łagodną formę –  mają niewielkie nasilenie, samoistnie przemijają w ciągu kilku dni i nie pozostawiają żadnych trwałych następstw. Poważniejsze lub ciężkie postaci NOP-ów odnotowuje się znacznie rzadziej. Do ciężkich NOP-ów należy np. reakcja anafilaktyczna, czyli stan potencjalnie zagrażający życiu. Miejscowy odczyn poszczepienny dotyczy bezpośredniej okolicy miejsca wstrzyknięcia preparatu (np. ból w miejscu wstrzyknięcia), ogólnoustrojowe działania niepożądane związane są natomiast z ogólną reakcją organizmu (np. gorączka czy bóle głowy).

Niepożądany Odczyn Poszczepienny

Niepożądany odczyn poszczepienny – po jakim czasie może wystąpić?

W definicji niepożądanego odczynu poszczepiennego, widnieje okres 4 tygodni. NOPem nazywamy więc zaburzenie stanu zdrowia, które pojawiło się w ciągu 4 tygodni od podania szczepionki. Wyjątkiem jest tutaj szczepienie przeciwko gruźlicy, gdzie kryterium czasowe jest dłuższe. Po szczepieniu przeciw COVID-19, większość NOP-ów obserwuje się w ciągu kilku dni od szczepienia.

Niepożądany odczyn poszczepienny – jak długo trwa?

 

Czas trwania NOP-u zależy od jego postaci, nasilenia i indywidualnych uwarunkowań. W przypadku szczepienia przeciwko COVID-19 większość działań niepożądanych ustępuje w ciągu 1-2 dni od podania szczepionki.

Niepożądany odczyn poszczepienny po szczepieniu przeciwko COVID-19 – jak wygląda?

Obserwowane działania niepożądane są podobne po zaszczepieniu wszystkimi dostępnymi w Polsce szczepionkami przeciwko COVID-19. Najczęściej występują:

  • ból w miejscu wstrzyknięcia,
  • zmęczenie i pogorszenie samopoczucia,
  • bóle głowy,
  • bóle i osłabienie mięśni,
  • dreszcze,
  • bóle stawów,
  • gorączka,
  • obrzęk i/lub zaczerwienienie skóry w miejscu wstrzyknięcia,
  • biegunka, nudności i wymioty,
  • powiększenie i tkliwość węzłów chłonnych.

Znacznie rzadziej obserwuje się poważniejsze odczyny poszczepienne, takie jak ostre obwodowe porażenie nerwu twarzowego, reakcje nadwrażliwości, anafilaksję czy nietypowe zdarzenia zakrzepowo- zatorowe połączone z małopłytkowością (takie działanie niepożądane zaobserwowano w przypadku zastosowaniu preparatu Vaxzevria (firmy AstraZeneca), ale podobny związek przyczynowy jest możliwy także w przypadku zaszczepienia szczepionką firmy Janssen-Cilag (Johnson&Johnson).

Powyższe działania niepożądane w zdecydowanej większości przypadków mają nasilenie łagodne lub umiarkowane i szybko ustępują. W przypadku wszystkich stosowanych w Polsce preparatów (Comirnaty firmy Pfizer: COVID-19 Vaccine Moderna; COVID-19 Vaccine Janssen oraz Vaxzevria), nieco mniej działań niepożądanych odnotowano u osób w podeszłym wieku w porównaniu do młodszych dorosłych. Zarówno miejscowe jak i ogólne działania niepożądane po zastosowaniu preparatu firmy Moderna, częściej były zgłaszane po wstrzyknięciu drugiej dawki niż po wstrzyknięciu pierwszej dawki. Odwrotne obserwacje poczyniono po zastosowaniu szczepionki Vaxzevria firmy AstraZeneca, gdzie działania niepożądane zgłaszane po podaniu drugiej dawki były łagodniejsze i rzadsze.

Jak możesz zgłosić niepożądany odczyn poszczepienny?

 

Jeśli podejrzewasz u siebie NOP po szczepieniu przeciwko COVID-19, wystąpienie działania niepożądanego możesz zgłosić do:

  • lekarza, który w razie rozpoznania NOP zgłosi go do inspekcji sanitarnej,
  • Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych,
  • podmiotu odpowiedzialnego, którego dane odnajdziesz na ulotce informacyjnej danego preparatu.

 

Jak dużo NOPów po szczepieniu przeciwko COVID-19 odnotowano w Polsce?

 

Jak dotychczas, od rozpoczęcia szczepień w Polsce (czyli 27.12.2020r.) do Państwowej Inspekcji Sanitarnej wpłynęło 11411 zgłoszeń o niepożądanych odczynach poszczepiennych (dane na dzień 19.06.2021r.). Zdecydowana większość NOPów miała łagodny charakter – głównie zaczerwienienie i bolesność w miejscu podania preparatu.

Czy należy obawiać się NOPów?

Warto mieć na uwadze, że wszystkie leki – także te najczęściej stosowane, które wiele osób zażywa bez większego zastanowienia – to obce dla organizmu substancje niosące ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Dopuszczone do obrotu szczepionki przeciwko COVID-19 zostały poddane rygorystycznej ocenie w badaniach klinicznych i wyspecjalizowane instytucje uznały je za bezpieczne.

Jeśli nadal wahasz się nad zaszczepieniem się przeciwko COVID-19, w obawie przed wystąpieniem niepożądanych odczynów poszczepiennych, pamiętaj, że szczepienie ma za zadanie uchronić Cię przed zachorowaniem i ciężkim przebiegiem choroby, a najczęstsze, potencjalne nieprzyjemności związane z podaniem szczepionki, cechują się łagodnym nasileniem i szybkim ustępowaniem.

O czym jeszcze pamiętać?

Pamiętaj, by bezpośrednio po zaszczepieniu, pozostać w placówce przez co najmniej 15 minut, by w razie nagłego pogorszenia Twojego samopoczucia, personel medyczny mógł szybko zareagować. Jeśli w domu dopadną Cię dolegliwości bólowe, możesz zastosować leki przeciwbólowe czy miejscowe preparaty o działaniu ściągającym i przeciwobrzękowym. Jeśli zaobserwujesz u siebie duszność, ból w klatce piersiowej, obrzęk kończyn dolnych, silny i uporczywy ból głowy, uporczywy ból brzucha, niewyraźne widzenie oraz wybroczyny, które pojawiają się kilka dni po szczepieniu poza miejscem wstrzyknięcia, niezwłocznie zgłoś się do lekarza.

Więcej informacji na temat COVID-19, znajdziesz w poniższych artykułach:

Bibliografia:

Białko w moczu – o czym świadczy białkomocz?
Niepłodność- jakie badania genetyczne wykonać, aby ustalić jej przyczynę?