Paciorkowiec w gardle - jakie objawy występują?

Paciorkowiec w gardle to dość powszechne zakażenie zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, które należy leczyć. Objawia się gorączką, ostrym bólem gardła utrudniającym przełykanie, nalotem na migdałkach oraz stanem zapalnym. Zbagatelizowana infekcja może prowadzić do groźnych dla zdrowia powikłań. Bakterie te rozwiewane są w organizmie i mogą wywołać zapalenie płuc, opon mózgowych oraz tkanki łącznej. O tym, czym dokładnie charakteryzują się paciorkowce, jakie są objawy występowania tej bakterii w gardle, w jaki sposób wykryć obecność paciorkowca w gardle oraz jak leczyć to zakażenie, przeczytasz w poniższym artykule.

Paciorkowce – co to za bakterie?

Paciorkowce, inaczej zwane streptokokami, to 21 gatunków Gram-dodatnich bakterii kulistych występujących w większości przypadków w organizmie jako fizjologiczna mikroflora. Oznacza to, że nie powodują one żadnych objawów chorobowych. Niektóre z nich są jednak dla człowieka niebezpieczne, wywołując infekcje układu oddechowego, takie jak zapalenie migdałków czy zapalenie płuc. Ponadto odpowiadają one również za:

• zapalenia skóry,
• infekcje ran,
• infekcje układu moczowego,
• ropnie tkanek,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenia stawów,
• posocznicę.

Paciorkowce w większości przypadków przenoszone są drogą kropelkową. Osoba chora, kichając lub kaszląc, przenosi bakterie na innych. Do zakażenia może również dojść przez używanie wspólnych rzeczy, takich jak niedomyte  i nie wyparzone sztućce, talerze czy ręczniki.

Skąd się biorą paciorkowce w gardle?

Paciorkowce kolonizują gardło zarówno dzieci, jak i dorosłych. Zakazić paciorkowcem może nas osoba chora lub bezobjawowy nosiciel drogą kropelkową, kaszląc lub kichając. Infekcja najłatwiej rozprzestrzenia się w dużych skupiskach ludzkich, takich jak szkoły, przedszkola, ośrodki wypoczynkowe czy internaty.

Jak przebiega zakażenie paciorkowcem?

O zakażeniu paciorkowcem świadczą ostre objawy infekcji gardła. Wśród nich wymienić można:

• silny ból gardła utrudniający przełykanie,
• biały nalot na migdałkach,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• wysoką gorączkę,
• dreszcze,
• uczucie ogólnego rozbicia,
• bóle mięśniowe i stawowe,
• ból głowy,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• zaczerwienienie i obrzęk gardła,
• bóle brzucha,
• nudności,
• wymioty,
• brak apetytu.

Brak kaszlu to jedna z charakterystycznych cech paciorkowcowego zapalenia gardła, które odróżnia je od infekcji wywołanej przez wirusy. Powyżej opisane objawy pojawiają się zwykle od 2 do 5 dni od zakażenia paciorkowcem. Ustępują już po kilku dniach od zastosowania odpowiedniego leczenia.

W jaki sposób wykryć paciorkowca w gardle?

Lekarz, aby postawić rozpoznanie, dokładnie bada chorego. Dla potwierdzenia swojej diagnozy może zlecić wykonanie badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych. Ponieważ podobne symptomy pojawiają się również w wirusowym zapaleniu gardła, na które nie działają antybiotyki, badania diagnostyczne są niezmiernie istotne do skutecznego leczenia. Jednym z nich jest szybki, antygenowy test przesiewowy na obecność paciorkowca. Materiałem do badania jest wymaz pobrany z tylnej ściany gardła za pomocą specjalnego długiego patyczka. Pozytywny wynik oznacza obecność paciorkowca w gardle. W oparciu o tę wiedzę lekarz może wdrożyć leczenie antybiotykiem, którego na ogół nie stosuje się w przypadku infekcji wirusowych. Bardziej zaawansowanym, lecz trwającym dłużej i wymagającym laboratorium mikrobiologicznego badaniem na obecność paciorkowca w gardle jest posiew z migdałków połączony z określeniem lekowrażliwości wyizolowanych szczepów paciorkowca. Badnie stosowane jest w przypadkach infekcji powtarzających się lub opornych na standardowe leczenie  

Paciorkowiec w gardle – jak leczyć taką infekcję?

Tak jak powiedziano powyżej, leczenie infekcji wywołanej przez paciorkowce jest konieczne. Preparatami stosowanymi na paciorkowce są odpowiednio dobrane pod względem wrażliwości bakterii antybiotyki. Najczęściej są to penicyliny lub amoksycylina. Należy je stosować ściśle według zaleceń lekarskich dotyczących dawkowania i długości kuracji i nie przerywać kuracji w momencie, kiedy objawy chorobowe ustąpią. Zbyt wczesne zakończenie leczenia może prowadzić do nawrotu choroby, wykształcenia się lekooporności bakterii lub nadkażenia innym mikroorganizmem.

Dodatkowo leczenie farmakologiczne infekcji gardła można wspomagać domowymi sposobami. Ważne jest odpowiednie nawadnianie organizmu oraz nawilżanie gardła w celu uśmierzenia silnego bólu. W sezonie grzewczym pomocne jest utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza w pomieszczeniach. Bardzo skuteczną metodą na ból gardła jest stosowanie ziołowych płukanek działających łagodząco i antybakteryjnie. W czasie choroby warto też zrezygnować z jedzenia pikantnych i mocno przyprawionych posiłków, które dodatkowo mogą podrażniać gardło. Należy pamiętać również o odpoczynku, prawidłowym odżywianiu się oraz o wietrzeniu pomieszczenia, w którym znajduje się chory.

Paciorkowiec w gardle u dziecka

Najwięcej infekcji gardła paciorkowcem dotyczy dzieci w wieku 5–15 lat, choć nieliczne zachorowania notowane są już nawet u trzylatków. Objawy zachorowania są takie same jak u dorosłych, lecz najczęściej poprzedzone wymiotami, mdłościami i bólem brzucha. Podobnie jak u dorosłych, infekcję gardła u dzieci należy leczyć z wykorzystaniem antybiotyków.

Jak groźne są paciorkowce w gardle?

Nieleczona infekcja paciorkowcem jest groźna. Może powodować szereg powikłań, takich jak:

• gorączka reumatyczna,
• zapalenie zatok przynosowych,
• zapalenie opon mózgowych,
• szkarlatyna,
• ropne zapalenie węzłów chłonnych,
• wstrząs septyczny,
• ropień okołomigdałkowy,
• ostre zakażenie tkanki łącznej,
• zapalenie kłębuszków nerkowych,
• zapalenie mięśnia sercowego.

Zdarzają się przypadki, że infekcja paciorkowcem nawraca. Na nawroty choroby narażeni są również ci, którzy nie trzymali się zaleceń lekarza w zakresie czasu i regularności przyjmowania antybiotyku. Konieczne jest wtedy wykonanie posiewu mikrobiologicznego wraz z antybiogramem. Ma to na celu określenie lekooporności bakterii i dobranie odpowiedniego leczenia celowanego, na które jest wrażliwy mikroorganizm powodujący chorobę.

Zakażenie paciorkowcem jest bardzo groźne dla kobiet w ciąży. Może być to stan zagrażający życiu zarówno matki, jak i nienarodzonego dziecka. W ciąży istnieją również liczne ograniczenia co do zastosowania leków. Kobieta, która ma objawy zakażenia paciorkowcem, powinna pilnie skontaktować się z lekarzem w celu wdrożenia bezpiecznego dla niej leczenia.

Autor: Marta Szarawarska

Bibliografia:

1. P. Murray i in., Mikrobiologia, Edra Urban & Partner, 2018, s. 207–228.
2. M. Bulanda i in. Podstawy mikrobiologii i epidemiologii szpitalnej, PZWL, 2020, s. 136–139.