Swędząca skóra głowy – jakie mogą być przyczyny? Domowe sposoby łagodzenia

Swędząca skóra głowy, jest problemem, który może wynikać z wielu przyczyn. Może być związana z czynnikami dermatologicznymi, układowymi, neurologicznymi czy psychogennymi i dotykać nawet 25% populacji. 

Swędząca skóra głowy – zebrane przyczyny

Najczęstsze powody swędzącej skóry głowy

Oto najczęstsze przyczyny, przez które możesz doświadczać tego czasami nieznośnego uczucia:

• Łojotokowe zapalenie skóry, inaczej łupież. Jest chorobą wywoływaną przez interakcje między sebum skóry głowy, grzybami Malassezia i układem odpornościowym. Leczenie specjalistycznym szamponem zawierającym substancję przeciwgrzybiczą – ketokonazol, może poprawić stan skóry głowy.
• Łuszczyca skóry głowy. Dotyka ona około 60% chorych na łuszczycę, prowadząc do świądu skóry głowy. Ta przewlekła choroba skóry charakteryzuje się szybkim cyklem wzrostu komórek skóry, powoduje tworzenie grubych, srebrzystych łusek oraz suchych, czerwonych plam. Jest uznawana za chorobę autoimmunologiczną, ponieważ układ odpornościowy błędnie atakuje zdrowe komórki. Lecznicze szampony zawierające dziegieć lub kwas salicylowy mogą pomóc kontrolować łuszczycę skóry głowy. Dermatolog może przepisać miejscowe preparaty sterydowe, a także zalecić fototerapię.
• Zimą, kiedy powietrze jest suche, skóra głowy może stać się przesuszona i swędząca. Pomocne może być uważne dobieranie nawilżających kosmetyków.
• Zmiany hormonalne, takie jak te związane z ciążą lub menopauzą, mogą również prowadzić do swędzenia skóry głowy.
• Reakcje nadwrażliwości mogą powodować kontaktowe zapalenie skóry lub pokrzywkę. Alergie na produkty do pielęgnacji włosów, jak szampony, odżywki czy farby do włosów, mogą wywołać swędzenie. Częstym sprawcą kontaktowego zapalenia skóry jest parafenylenodwuamina – substancja chemiczna znajdująca się w farbach do włosów. Swędzenie mija, gdy uda się zidentyfikować i unikać szkodliwych chemikaliów, ale czasem, aby ustalić przyczynę nadwrażliwości, konieczne jest przeprowadzenie testów w gabinecie dermatologa. Swędząca skóra głowy i krostki mogą być wynikiem pokrzywki – stanu charakteryzującego się pojawieniem czerwonych, wypukłych, bąbli. Może ona być wywołana przez chemikalia, leki, stres, zimno, ciepło lub nacisk na skórę.
• Atopowe zapalenie skóry (AZS), znane również jako egzema, najczęściej pojawia się w dzieciństwie, ale może dotykać również dorosłych. Choroba ta często występuje w rodzinach z historią alergii (zależnej od przeciwciał IgE), objawiającej się astmą, katarem siennym czy właśnie atopowym zapaleniem skóry, co sugeruje silne predyspozycje genetyczne. 
• Wszy głowowe to pasożyty mogące infekować skórę głowy i wywoływać intensywne swędzenie. Wszy są często przenoszone przez dzieci w wieku przedszkolnym i młodzież szkolną – osoby przebywające w bezpośrednim kontakcie fizycznym, nawet w sytuacji zachowywania prawidłowej higieny mogą być zarażone. Pomóc mogą dostępne bez recepty szampony zawierające pyretrynę lub permetrynę.
• Grzybica drobnozarodnikowa, to grzybicza infekcja skóry głowy, która rozprzestrzenia się głęboko do mieszka włosowego, powodując okrągłe plamy łysienia (włosów ułamanych na wysokości kilku mm), które z czasem się powiększają. Zmiany mogą być wypukłe i z czarnymi kropkami. Do opanowania choroby konieczne jest doustne leczenie przeciwgrzybicze.
• Swędzenie skóry głowy może towarzyszyć stanom takim jak cukrzyca i półpasiec. Zwykle całkowite złagodzenie świądu wynikające z uszkodzenia nerwów uzyskuje się po opanowaniu choroby podstawowej. 
• Stres i problemy psychiczne mogą nasilać różne problemy skórne, w tym swędzenie skóry głowy.
• Neuralgia popółpaśćcowa, czyli dolegliwość bólowa będąca powikłaniem reaktywacji infekcji wirusem VZV (zwyczajowo: Voracella Zoster Virus, systematycznie Human herpesvirus 3, HHV-3), który wywołuje także ospę wietrzną. Po pierwotnym zachorowaniu wirus może pozostawać w organizmie w formie „uśpionej” w komórkach nerwowych. 

Swędząca skóra głowy – domowe sposoby

• Olejki naturalne. Olej kokosowy, olejek z drzewa herbacianego, olejek lawendowy i olej jojoba mogą pomóc nawilżyć skórę głowy i zmniejszyć swędzenie. Ważne jest, aby nie używać składników, na które masz alergię. 

Olejek z drzewa herbacianego ma właściwości antyseptyczne, które mogą pomóc w zwalczaniu infekcji grzybiczych. Może być drażniący dla skóry, więc ważne jest, aby stosować go oszczędnie. Dodaj 10–20 kropli olejku z drzewa herbacianego do łagodnego szamponu lub wymieszaj go z oliwą z oliwek i wmasuj bezpośrednio w skórę głowy.

Organiczny olej kokosowy ma właściwości przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne, które mogą pomóc złagodzić swędzenie skóry głowy. Prawie 50% zawartości tłuszczu kokosa stanowi kwas laurynowy. Ten nasycony tłuszcz czyni z oleju kokosowego środek kojący swędzącą skórę głowy. Kombinacja oleju kokosowego i anyżu może być skuteczna w zwalczaniu wszy i eliminacji swędzenia skóry wywołanego wszawicą.

• Aloes. Żel aloesowy jest znany ze swoich właściwości kojących i może pomóc w złagodzeniu swędzenia skóry głowy. Można go aplikować bezpośrednio na skórę głowy.
• Soda oczyszczona. Mieszanka sody oczyszczonej z wodą może pomóc złagodzić swędzenie skóry głowy poprzez zwalczanie grzybicy skóry.
• Ocet jabłkowy. Rozcieńczony ocet jabłkowy może pomóc przywrócić naturalne pH skóry głowy i zmniejszyć swędzenie. Ocet jabłkowy jest stosowany od wieków jako remedium na wiele dolegliwości – ma właściwości antyoksydacyjne i przeciwdrobnoustrojowe. Stosuj mieszankę wody i octu jabłkowego w stosunku 1 do 1 kilka razy w tygodniu. Po kilku chwilach od nałożenia roztworu najlepiej jest spłukać skórę głowy.
• Zmiana produktów do pielęgnacji włosów. Niektóre produkty do włosów mogą wywoływać reakcje alergiczne lub podrażnienia. Wybieranie łagodnych, naturalnych szamponów i odżywek może pomóc.
• Unikanie zbyt częstego mycia głowy. Zbyt częste mycie włosów może prowadzić do wysuszenia skóry głowy i nasilenia problemu swędzenia.
• Medytacja. Trening uważności i medytacja (ang. mindfulness) łagodzą objawy łuszczycy.

Mimo wielu dostępnych domowych metod, w przypadkach, gdy bardzo swędząca skóra głowy utrzymuje się, niezbędna jest konsultacja z dermatologiem. Umów konsultację lekarską, jeśli:

• szampony apteczne, dostępne bez recepty nie pomagają,
• swędzenie nie pozwala spać w nocy,
• swędzące miejsca są bardzo bolesne w dotyku,
• swędzenie utrzymuje się dłużej niż tydzień,
• skóra głowy ma owrzodzenia lub jest obrzęknięta.

Profesjonalna diagnoza i leczenie mogą być konieczne do rozwiązania problemu swędzącej skóry głowy bez łupieżu, zapewniając ulgę i poprawę jakości życia osób dotkniętych tym problemem.

Dr n.med. Justyna Chlebowska-Tuz