Wazektomia – jak przygotować się do zabiegu?

Wazektomia to dość radykalna forma antykoncepcji, która polega na przecięciu nasieniowodów. Sprawdź, jak przygotować się do zabiegu i jak on przebiega. Dowiedz się, czy wazektomia jest odwracalna i co obejmuje rekonwalescencja po zabiegu.

Wazektomia – co to jest?

Wazektomia uważana jest za formę męskiej antykoncepcji. To mikrochirurgiczny zabieg, który polega na przecięciu i podwiązaniu nasieniowodów. Tzw. przewody nasienne wyprowadzają plemniki z jąder. W wyniku przerwania ciągłości nasieniowodów następuje przerwanie transportu plemników do ejakulatu. Proces wytwarzania plemników, czyli spermatogeneza, w dalszym ciągu zachodzi, lecz wyprodukowane plemniki są resorbowane przez organizm.

Jak przebiega wazektomia?

Wazektomia to zabieg ambulatoryjny. Pacjent z reguły tego samego dnia może wrócić do domu. Procedura zajmuje kilkadziesiąt minut i przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym. Może być wykonana z użyciem skalpela lub bez. W pierwszym przypadku mowa o wazektomii konwencjonalnej, w której lekarz wykonuje niewielkie nacięcia na skórze moszny, uzyskując w ten sposób dostęp do nasieniowodów. Następnie przecina przewody nasienne i zamyka ich końce. W tym celu może użyć szwów lub klipsów. Z kolei w wazektomii bez skalpela lekarz korzysta ze specjalnego narzędzia do przebicia skóry i wyeksponowania nasieniowodów. Po zabiegu na skórę nie są nakładane żadne szwy chirurgiczne.

Jak przygotować się do wazektomii?

Oto kilka kluczowych aspektów, na które warto zwrócić uwagę, przygotowując się do wazektomii:

• Przed zabiegiem konieczna jest konsultacja z lekarzem, który go przeprowadzi. Podczas wizyty zostanie przeprowadzony wywiad medyczny, lekarz omówi zabieg, potencjalne ryzyko i korzyści z nim związane. To czas na zadawanie pytań odnośnie do procedury, opieki pooperacyjnej i innych kwestii związanych z wazektomią.
• Przed zabiegiem pacjent podpisuje formularz zgody, potwierdzający, że rozumie naturę i ryzyko związane z zabiegiem i zgadza się na jego przeprowadzenie.
• Pacjent kierowany jest na pakiet badań przed zabiegiem chirurgicznym, a niekiedy również na pakiet badań hormonalnych dla mężczyzn.
• Na określony czas przed zabiegiem lekarz zaleci zaprzestanie stosowania leków wpływających na krzepliwość krwi, np. aspiryny, ibuprofenu i innych leków przeciwzapalnych, które mogą zwiększać ryzyko krwawienia. Zmian w farmakoterapii nie wolno dokonywać na własną rękę.
• Może być zalecone przycięcie, ale nie golenie włosów w okolicy moszny, aby zmniejszyć ryzyko infekcji.
• Pacjent powinien zabrać ze sobą na zabieg dokumentację medyczną.
• Odpowiednie ubranie – luźne, wygodne, aby nie uciskało moszny po zabiegu.
• Planowanie czasu na rekonwalescencję, aby umożliwić sobie odpoczynek po zabiegu oraz zorganizowanie transportu do domu po zabiegu, ponieważ z uwagi na stosowane podczas wazektomii znieczulenie, stres związany z zabiegiem i dolegliwości po nim, pacjent nie powinien prowadzić samochodu.

Jak wygląda rekonwalescencja?

Jak wspomniano wcześniej, wazektomia to zabieg ambulatoryjny, jednak przebycie go wiąże się z doświadczeniem przez kilka dni lekkiego dyskomfortu, obrzęku i zasinienia okolic moszny. Dolegliwości te mijają samoistnie. Pacjenci przez kilka dni powinni prowadzić oszczędzający tryb życia. Zaleca się unikanie ciężkiego wysiłku fizycznego, współżycia, korzystania z basenu czy sauny. Przez pierwsze dni należy nosić wygodną, dopasowaną bieliznę dla lepszego komfortu w czasie codziennych zajęć i unikać długich kąpieli. U mężczyzn poddanych zabiegowi wazektomii sperma może zawierać niewielką ilość plemników jeszcze przez kilka miesięcy od zabiegu. Pochodzą one z pęcherzyków nasiennych, będących rezerwuarem plemników. Przez ten czas wskazane jest stosowanie dodatkowych form antykoncepcji, aż pacjent otrzyma negatywny wynik badania nasienia na obecność komórek rozrodczych w spermie. Analiza nasienia jest wykonywana obligatoryjnie 3 miesiące po zabiegu.

Dowiedz się więcej na temat azoospermii, czyli stanu oznaczającego brak plemników w nasieniu.

Pobieranie nasienia do badania po wazektomii:

• 2–3 dni przed badaniem należy powstrzymywać się od stosunku, okres ten nie powinien przekraczać 7 dni,
• 2 dni przed badaniem nie można spożywać alkoholu,
• do pobrania próbki korzysta się z jałowego, plastikowego pojemnika,
• próbka do badania pozyskiwana jest w czasie masturbacji, po wcześniejszym umyciu rąk i narządów płciowych,
• próbki do badania nie można pobrać z prezerwatywy,
• pobrane nasienie powinno być dostarczone do laboratorium w czasie nie przekraczającym 30 minut.

Skuteczność i odwracalność wazektomii

Wazektomia uważana jest za bardzo skuteczną metodę antykoncepcji. Wskaźnik Pearla, czyli wskaźnik nieplanowanych ciąż na 100 par współżyjących w ciągu roku (1200 cykli miesięcznych), wynosi około 0,15 po pierwszym roku od zabiegu, podczas gdy dla par nie stosujących antykoncepcji średnio 85. Wazektomia powinna być postrzegana jako trwała forma antykoncepcji. Jednak możliwe jest przeprowadzenie zabiegu rewazektomii. Polega on na ponownym zespoleniu przewodów nasiennych. Odwrócenie wazektomii to skomplikowana procedura, która nie daje 100% skuteczności. Jej powodzenie zależy od wielu czynników, a jednym z głównych jest czas, jaki upłynął od wykonania wazektomii.

Potencjalne działania niepożądane

Wazektomia jest uważana za bezpieczną procedurę z minimalnym ryzykiem komplikacji. Do rzadkich powikłań należy pojawienie się krwiaków czy infekcji. Sporadyczne są przypadki reakcji alergicznej na znieczulenie, przedłużającej się wrażliwości nasieniowodów, zbliznowacenia, atrofii jądra, zapalenia najądrzy. U niewielkiego odsetka pacjentów rozwija się zespół przewlekłego bólu moszny, który leczony jest farmakologicznie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, antybiotykami, środkami znieczulającymi lub lekami hormonalnymi. W rzadkich przypadkach może wystąpić granuloma nasienia (ziarniak nasienny, ang. sperm granuloma) , która jest reakcją zapalną na obecność plemników poza nasieniowodami. Wazektomia nie wpływa na libido, zdolność do erekcji, wytrysk.