Zielona bakteria na paznokciu – od czego powstaje? Jak leczyć?

Schorzenia atakujące płytkę paznokciową są powszechne, a za ich pojawienie się odpowiadają różne czynniki. Jednym z nich jest tzw. „zielona bakteria”, która daje bardzo charakterystyczne objawy w postaci zielonożółtych plam. Ignorowanie problemu może spowodować poważne konsekwencje – bywa, że nieleczona choroba prowadzi nawet do konieczności chirurgicznego usunięcia całego paznokcia. Leczenie zielonej bakterii na paznokciu opiera się w głównej mierze na antybiotykoterapii oraz właściwej higienie.

Zielona bakteria na paznokciu – co to jest?

Zielona bakteria na paznokciu (łac. Pseudomonas aeruginosa) to pałeczka ropy błękitnej należąca do rodziny Pseudomonadaceae. Ta tlenowa bakteria Gram-ujemna lubi miejsca ciepłe i wilgotne. Często bytuje na skórze człowieka, występując przede wszystkim w okolicach pachwin, pach, odbytu oraz w przestrzeniach między palcami stóp. W środowisku naturalnym pojawia się w wodzie czy glebie. Można ją również znaleźć na roślinach oraz skórze zwierząt. Do zakażeń zieloną bakterią często dochodzi w szpitalach.

Temperatura ludzkiego ciała (około 37 °C) stwarza doskonałe warunki do namnażania się zielonej bakterii, która może wywołać groźne choroby (np. schorzenia uszu i oczu, układu moczowego, oddechowego) o charakterze ostrym lub przewlekłym. Bywa, że atakuje płytkę paznokcia, dając charakterystyczne objawy – pojawieniu się Pseudomonas aeruginosa może towarzyszyć zakażenie grzybicze.

Zielona bakteria na paznokciu – przyczyny

Do głównych czynników ryzyka pojawienia się zielonej bakterii na paznokciu należą:

• onycholiza – odwarstwianie się płytki paznokcia od łożyska (w przestrzeni podpaznokciowej panują idealne warunki do rozwoju bakterii),
• zanokcica – choroba zapalna wału paznokciowego,
• częste moczenie rąk,
• powtarzalne urazy płytki paznokcia (np. ich obgryzanie),
• oderwanie paznokcia od skóry (np. na skutek zahaczenia paznokciem o jakiś twardy przedmiot),
• narażenie paznokci na działanie substancji drażniących,
• noszenie nieodpowiedniego, ciasnego i nieprzewiewnego obuwia,
• brak higieny dłoni i/lub stóp,
• spadek odporności,
• korzystanie z basenów, jacuzzi oraz saun,
• choroby, takie jak np. cukrzyca, mukowiscydoza, schorzenia onkologiczne,
• zakażenie wirusem HIV,
• niedostateczna higiena narzędzi, którymi wykonywane są manicure lub pedicure (nieprzestrzeganie zasad dezynfekcji i sterylizacji),
• niewłaściwa technika stylizacji płytki (np. nieumiejętne piłowanie paznokci, niewłaściwe usuwanie żelu lub lakieru hybrydowego).

Zielona bakteria na paznokciu – objawy

Zakażenie paznokci zieloną bakterią objawia się w dość charakterystyczny sposób. Na płytce (dotyczy to zarówno paznokci u rąk, jak i u nóg) pojawiają się zielonożółte plamki, wywołane barwnikami (piowerdyna i piocyjanina), które wytwarza pałeczka ropy błękitnej. Symptom ten nazywany jest chromonychią lub zespołem zielonego paznokcia. Zmiana zabarwienia najczęściej dotyczy dystalnych (dalszych) części płytek paznokciowych.

Oprócz typowych przebarwień, pojawia się bolesność skóry wokół paznokcia, która staje się tkliwa, opuchnięta i zaczerwieniona. Co istotne, zielony paznokieć nie daje dolegliwości bólowych.

Zielona bakteria na paznokciu – czym leczyć?

W przypadku wystąpienia objawów mogących świadczyć o zakażeniu płytki pałeczką ropy błękitnej, mogą pojawić się pytania: skąd wzięła się zielona bakteria na paznokciu? Jak leczyć Pseudomonas aeruginosa? Rzetelnej odpowiedzi udzieli lekarz dermatolog, do którego należy udać się natychmiast po zauważeniu objawów schorzenia. Specjalista w pierwszej kolejności przeprowadza wywiad lekarski oraz ogląda paznokcie. W razie wątpliwości, może zlecić:

• badanie bakteriologiczne (w celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia bakteryjnego),
• badanie mykologiczne (aby sprawdzić, czy paznokcie nie zaatakowały grzyby, np. z rodzaju Candida).

W zależności od postawionej diagnozy, specjalista zaleca odpowiednią terapię. W przypadku zielonej bakterii na paznokciu, leczenie opiera się głównie na stosowaniu antybiotyków (miejscowych, doustnych, dożylnych lub domięśniowych). Jeśli chorobie towarzyszy zakażenie grzybicze, lekarz zaleci również stosowanie leków antygrzybicznych.

Zielona bakteria na paznokciu – od czego zależy skuteczność leczenia?

Zielona bakteria niestety wykazuje naturalną odporność na działanie wielu antybiotyków oraz środków dezynfekujących. Aby leczenie było efektywne i przyniosło oczekiwany rezultat, niezbędne jest stosowanie się do zaleceń lekarza. Pod żadnym pozorem nie można skracać czasu farmakoterapii lub zmieniać ustalonej przez specjalistę dawki przyjmowanych leków. Co można zrobić dodatkowo, aby pozbyć się uciążliwego i mało estetycznego problemu?

• Płytki paznokci w czasie leczenia nie powinny być niczym przykryte. Zrezygnuj z oklejania ich plastrami, unikaj malowania paznokci czy stosowania innych technik ich zdobienia.
• Zdejmij tipsy lub manicure hybrydowy z paznokci dotkniętych chorobą – czynności tej nie wykonuj sama. Doświadczona kosmetyczka zrobi to profesjonalnie, nie uszkadzając nadmiernie płytki.
• Jeśli zakażenie objęło paznokcie u stóp, postaw na obuwie z odkrytymi palcami. Unikaj skarpetek, zwłaszcza tych, które są wykonane ze sztucznych materiałów.
• Zainfekowane paznokcie zawsze dokładnie osuszaj.
• Na czas kuracji zrezygnuj z wizyt na basenie czy w saunie oraz częstego i długiego moczenia chorych paznokci.
• Podczas sprzątania nakładaj rękawice ochronne, aby ograniczyć kontakt paznokci z wilgocią oraz detergentami.
• Nie obgryzaj paznokci.
• Nie szczotkuj paznokci w celu pozbycia się problemu – takie działanie nie przyniesie pożądanego efektu, ponieważ bakteria zlokalizowana jest pod płytką.
• Z lekarzem omów stosowanie preparatów, działających antyseptycznie (np. roztworu jodyny, spirytusu, olejku z drzewa herbacianego itp.).
• Zadbaj o swoją odporność: wprowadź odpowiednią dietę, wysypiaj się, unikaj stresu i dbaj o aktywność fizyczną.

Zielona bakteria na paznokciu – powikłania

Czy zielona bakteria na paznokciu sama zniknie? Niestety nie. Zielone paznokcie u rąk lub nóg zawsze powinny wzbudzać czujność – pojawienie się charakterystycznych plam jest sygnałem, że należy pilnie skorzystać z pomocy specjalisty oraz podjąć stosowne leczenie. Należy pamiętać, że zaniedbanie problemu może prowadzić do powikłań (takich jak np. odklejenie się płytki paznokciowej od łożyska albo odklejenie się paznokcia), a nawet konieczności podjęcia radykalnego leczenia, polegającego na chirurgicznym usunięciu chorego paznokcia.

Bibliografia:

1. Maciejewska Jolanta, Zakażenie paznokci bakterią Pseudomonas aeruginosa, online: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170721,zakazenie-paznokci-bakteria-pseudomonas-aeruginosa, dostęp: 06.04.2023.
2. Tomczak Hanna (i in.), Problematyka narastania oporności Pseudomonas aeruginosa u pacjentów hospitalizowanych w Klinice Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w latach 2005–2007, Otolaryngologia Polska 2008, LXII, 593-596.
3. Muth Agnieszka (i in.), Onycholiza powiązana z zielonym zabarwieniem paznokci, Przegląd Dermatologiczny 2020/6, 107, 546-550.
4. Urbanowicz Paweł, Skomplikowany Pseudomonas aeruginosa – portret niezwykle groźnej bakterii, Narodowy Program ochrony antybiotyków, nr 2/2016.