Badania krwi - jak się przygotować?

Pora dnia

Zaleca się, by do pobrania krwi do rutynowych badań zgłaszać się w godzinach rannych (7:00-10:00). Poranne warunki pobrania są istotne w przypadku parametrów, które zachowują rytm dobowy, należą do nich m.in. TSH. W niektórych badaniach dopuszcza się możliwość pobierania krwi w innych porach; w takich przypadkach należy zaznaczyć godzinę pobrania. Godzina pobrania krwi nie jest istotna np. w przypadku diagnostyki boreliozy i większości infekcji, badań w kierunku alergii (np. Alex), w diagnostyce raka prostaty (PSA), itp.

Posiłek

Zaleca się (o ile nie ma innych wskazań), by przed pobraniem próbki krwi zachować nie krótszą niż 12-godzinną przerwę w spożywaniu posiłków. Optymalnie, ostatni posiłek poprzedniego dnia powinien być spożyty ok. godz. 18:00. W dni poprzedzającym badanie należy unikać obfitych i tłustych posiłków.

W przypadku niemowląt i małych dzieci, przed pobraniem krwi dopuszczalne jest podanie lekkiego posiłku. Dzieci do 1. roku życia mogą spożyć posiłek na 30-60 minut przed badaniem; dzieci od 1. do 3. roku życia powinny zachować odstęp 3 godzin między posiłkiem a badaniem. Wyjątek stanowi oznaczenie stężenia glukozy.

Napoje

Spożywanie wody w ilości zaspokajającej pragnienie jest wskazane przed badaniem. Ważne, aby była ona bez dodatku cukru, miodu, słodzików, aromatów, soków. Dodatkowo zaleca się, aby na pół godziny przed pobraniem wypić szklankę wody – ułatwi to proces pobrania krwi.

Alkohol

Ze względu na wpływ alkoholu na szereg oznaczanych parametrów uznaje się, że należy powstrzymać się od spożywania alkoholu przynajmniej na 2-3 dni przed pobraniem krwi.

Leki 

Przed pobraniem krwi nie należy zażywać leków, o ile lekarz prowadzący nie zaleci inaczej. Odstawienie leków przed pobraniem krwi należy bezwzględnie omówić z lekarzem w przypadku leków przyjmowanych np. po przeszczepie organu (leki zapobiegające odrzuceniu przeszczepu), w przypadku monitorowania stężenia leku we krwi (zwykle krew pobierana jest przed kolejną dawką), także w przypadku leków, które należy zażywać bardzo restrykcyjnie w odniesieniu do wyznaczonej godziny zażywania (np. terapia w zakażeniu wirusem HIV).

W celu oznaczeń stężenia leku, próbki krwi należy pobierać przed przyjęciem dawki porannej lub w szczycie wchłaniania (maksymalne stężenie), zgodnie z zaleceniem lekarza. Preparaty ziołowe mogą wpływać na metabolizm leku.

Suplementy

Przed pobraniem krwi nie należy zażywać suplementów diety. Mogą one zawierać w składzie wyciągi ziołowe lub substancje chemiczne, które zakłócają proces analizy (np. biotyna). Jeśli to możliwe, nie przyjmuj biotyny nie krócej niż 8 godzin przed pobraniem.

Infekcja

Infekcje są przyczyną zmian w obrębie wielu parametrów. Jeżeli celem wykonania badań laboratoryjnych nie jest monitorowanie przebiegu infekcji, to z realizacją badań warto wstrzymać się przynajmniej przez 2 tygodnie od ustąpienia jej objawów.

Badania hormonalne – dzień cyklu

U kobiet miesiączkujących stężenie hormonów regulujących cykl miesiączkowy (np. LH, FSH, estradiol) powinno być oznaczane w pierwszych 3 dniach cyklu miesięcznego. Jeżeli lekarz kieruje Cię na badania stężenia hormonów we krwi, koniecznie dopytaj, w jakim dniu cyklu powinnaś udać się na badania. Jeżeli przyjmujesz antykoncepcję, jesteś w okresie przed menopauzą, w jej trakcie lub po menopauzie, czas pobrania krwi (np. w zależności od przyjmowania leków) koniecznie przedyskutuj z lekarzem. 

Pobranie krwi w trakcie miesiączki

Miesiączka wpływa nieznacznie na wartości parametrów czerwonokrwinkowych oraz płytkowych (morfologia krwi), ostatecznie nie ma jednak wpływu na wartość diagnostyczną większości wyników.

Wysiłek

Z zasady badań nie powinno się wykonywać po nieprzespanej nocy i forsownym wysiłku. Od standardowego treningu do momentu pobrania krwi należy odczekać przynajmniej 24, a optymalnie nawet 72 godziny. W przypadku bardzo intensywnego wysiłku fizycznego (np. maraton, zawody) większość parametrów stabilizuje się dopiero po okresie 19-21 dni. 

Seks przed badaniem

Współżycie przed badaniem ma wpływ m.in. na stężenie prolaktyny czy hormonów wydzielanych przez układ rozrodczy, stąd sensownie jest zachować 24-godzinny odstęp między współżyciem a pobraniem krwi w kontekście wymienionych parametrów. Panowie ze współżycia przed badaniem powinni zrezygnować, jeżeli wybierają się na badanie PSA. Stymulacja prostaty w trakcie stosunku może podnosić stężenie PSA (marker raka prostaty) i utrudniać interpretację wyniku. W przypadku badania PSA należy wystrzegać się także jazdy na rowerze, pobrania krwi po badaniu per rectum (przez odbytnicę) oraz po biopsji prostaty (tutaj zalecany odstęp od biopsji do pobrania to nawet miesiąc).

Stres, strach przed pobraniem

Stres jest sytuacją, która zwiększa wydzielanie glukozy czy hormonów, które mogą wpływać na wyniki badań. Oczekując na poczekali na pobranie krwi, postaraj się wyciszyć, spędzając w pozycji siedzącej przynajmniej przez 15 minut.

Palenie papierosów

Warunki pobrania krwi w kontekście palenia papierosów warto przedyskutować z lekarzem kierującym na badanie.

Zalecenia szczegółowe

Szczegółowe informacje dotyczące interesującego Cię badania znajdziesz również na stronie wybranego badania, w sekcji „Przygotowanie do badania”.