HCG wolna podjednostka beta (Delfia)

Pomiar stężenia wolnej podjednostki beta-HCG (fβ-HCG) w surowicy. Stężenie wolnej podjednostki beta-HCG (fβ-HCG, ang. free beta HCG) w surowicy ciężarnej jest markerem biochemicznym wad genetycznych płodu oraz wskaźnikiem dobrostanu ciąży. Niezależnie od tego stanowi marker chorób trofoblastu i niektórych chorób nowotworowych. Ludzka gonadotropina kosmówkowa (HCG) jest hormonem glikoproteinowym, fizjologicznie obecnym we krwi i w moczu jednie w okresie ciąży, wydzielanym wtedy przez trofoblast i łożysko. Tylko śladowe ilości HCG produkowane są u oby płci przez przysadkę. W stanach patologicznych HCG produkowana jest przez nowotwory trofoblastyczne lub wywodzące się z innych tkanek. fβ-HCG wraz z wolną podjednostką alfa-HCG  należy do pojedynczych, monomerycznych, form HCG krążących we krwi. Za właściwości fizjologiczne HCG odpowiada dimeryczna HCG, złożona z obu podjednostek. Podjednostka alfa-HCG jest wspólna z innymi hormonami glikoproteinowymi przysadki: LH, FSH i TSH, a podjednostka beta nadaje dimerowi HCG charakterystyczne właściwości biologiczne. Dynamika zmian stężenia fβ-HCG we krwi ciężarnej jest wskaźnikiem prawidłowości przebiegu ciąży i dobrostanu płodu. Ciąży pozamacicznej towarzyszy słabszy wzrost stężenia, a poronieniu, gwałtowny spadek. Nieprawidłowe zmiany stężenia fβ-HCG we krwi ciężarnej towarzyszą rozwojowi płodu z aberracjami chromosomowymi, co wykorzystano w przesiewowych badaniach  prenatalnych.  Podstawową metodą prenatalnej oceny ryzyka wad płodu w pierwszym trymestrze ciąży jest pomiar stężenia fβ-HCG i ciążowego białka PAPP-A (tzw. test podwójny) we krwi matki, połączony z określeniem parametrów morfologicznych płodu uzyskanych w USG. Wyniki badań biochemicznych i ultrasonometrycznych poddawane są analizie komputerowej zgodnie z algorytmem i standardami przyjętymi przez Fundację Medycyny Płodowej,  FMF (ang. Fetal Medicine Foundation).  Akredytacja FMF dotyczy testów określających stężenie PAPP-A i  fβ-HCG, sprzętu USG, uprawnień lekarza oraz programu wyliczającego ryzyko wad płodu, zespołów: Downa (trisomia 21), Edwardsa (trisomia 18) i  Pateau (trisomia 13).  fβ-HCG jest ponadto  markerem  wykorzystywanym w diagnozowaniu i monitorowaniu chorób trofoblastu (zaśniad groniasty, zaśniad inwazyjny, rak kosmówki, nabłoniak kosmówkowy złośliwy), różnicowaniu łagodnych (zaśniad groniasty, zaśniad inwazyjny) i złośliwych nowotworów trofoblastu (rak kosmówki,  nabłoniak kosmówkowy złośliwy), diagnostyce i monitorowaniu wznowy nowotworów wytwarzających HCG (germinalne nowotwory jąder i niektóre nowotwory nie trofoblastyczne). W przypadku powyższych chorób zwykle dochodzi do wzrostu stosunku fβ-HCG do HCG, a w niektórych przypadkach do wyłącznej produkcji fβ-HCG. W razie zastosowania fβ-HCG jako markera nowotworowego należy stosować test o czułości diagnostycznej co najmniej 0,1 ng/ml.

Przyczyny wzrostu stężenia: ciąża, ciąża mnoga, zespół Downa (trisomia 21), zaśniad groniasty, zaśniad inwazyjny, rak kosmówki, nowotwory germinalne jądra (w mniejszym procencie u chorych z nasieniakiem), inne nowotwory  wydzielające HCG, wodobrzusze spowodowane zmianami złośliwymi.

Przyczyny spadku stężenia: ciąża pozamaciczna, poronienie samoistne, zespół Edwardsa (trisomia 18) , Pateau ( trisomia 13).

Autoprzeciwciała, przeciwciała hetrofilne, HAMA.

Systemy do pomiaru HCG mogą dawać różne wyniki oznaczeń ze względu na różnice w specyficzności dla podjednostek HCG. W przypadku seryjnych pomiarów, np. w czasie ciąży, oznaczenia należy wykonywać w tym samym laboratorium.