IgE sp. I3 - jad osy

Ilościowe oznaczenie in vitro  w surowicy krwi, z wykorzystaniem ekstraktu jadu osy, przeciwciał klasy IgE specyficznych w stosunku do  alergenów jadu osy, przydatne w diagnostyce alergii. Vespula vulgaris jest gatunkiem os z należącego do błonkoskrzydłych (Hymenoptera) rodzaju Vespula, powszechnie występującym w Polsce i w Europie. Osy są odpowiedzialne za znaczny odsetek ukąszeń przez Hymenoptera, wynikający również z  dużej agresywności przedstawicieli tych gatunków. Ukąszenia Hymenoptera  są  w Europie przyczyną 48% ciężkich reakcji anafilaktycznych u dorosłych i  20% u dzieci. Uczulenie na jad błonkoskrzydłych (pszczół i trzmieli; osowatych – os i szerszeni; mrówek) jest dość powszechne, chociaż w większości przypadków bezobjawowe. Alergia na jady owadów błonkoskrzydłych jest alergią IgE zależną, jednakże bez predyspozycji atopowej, co oznacza, że uczuleni nie wykazują dziedzicznej tendencji do nadmiernego wytwarzania przeciwciał IgE. Częstość reakcji ogólnoustrojowych u dzieci szacuje się na 3,4%. Na ogół występuje reakcja skórna, ryzyko wystąpienia anafilaksji w przypadku ponownego użądlenia jest mniejsze niż 3%. Zwiększone ryzyko reakcji po użądleniu błonkoskrzydłych dotyczy osób z rodzinną hipertryptazemia lub dziedziczna hiper-alfa-tryptazemią (HAT) oraz osób z alergią na jad pszczoły w rodzinie. Reakcje ogólnoustrojowe pojawiają się zwykle w ciągu kilku minut od użądlenia, a ryzyko ponownej anafilaksji wynosi 30% do 70%. Na użądlenia przez osy narażeni są pracownicy szklarni, sadownicy i ludność wiejska. Jad Vespula spp. wykazuje kliniczną reaktywność krzyżową z jadem szerszenia europejskiego Vespa spp. (i75),  w mniejszym stopniu z jadem kiecanki  Polistes spp. (i4) i  pszczoły miodnej (i1). Wyróżnia się pięć rodzajów reakcji na użądlenie błonkoskrzydłych: normalne reakcje miejscowe; duże reakcje lokalne, LLR (ang. large local reactions); ogólnoustrojowe reakcje anafilaktyczne; ogólnoustrojowe reakcje toksyczne i reakcje nietypowe. Spośród nich najczęstsze są LLR i ogólnoustrojowe reakcje anafilaktyczne. Rodzaj reakcji przy pierwszym użądleniu pozwala na prognozowanie reakcji przy kolejnych. Częstość  LLR waha się od 2,4% do 26,4%. LLR nie są niebezpieczne dla życia, o ile nie wywierają ucisku, nie powodują niedrożności dróg oddechowych lub nie towarzyszy im szczególna choroba podstawowa. Do tej pory w jadzie Vespula spp.  scharakteryzowano sześć alergenów molekularnych. Połącznie diagnostyki in vitro opartej na ekstraktach alergenów i rekombinantowych  alergenach molekularnych pozbawionych CCD, umożliwia rozróżnienie uczulenia rzeczywistego i krzyżowego. Dostępne w diagnostyce in vitro, Ves v 1 i Ves v 5 są markerami prawdziwego, pierwotnego uczulenia na jad os. Spośród sześciu scharakteryzowanych alergenów molekularnych jadu Vespula spp większość to enzymy. Gatunkowo-swoisty Ves v 1, fosfolipaza A1, jest alergenem dużym uczulającym 33-66% osób z alergią na jad osy. Ves v 5, tzw. antygen 5,  uczula 82 – 98% osób z alergią na jad osy. Silna glikozylacja alergenów jadu osy powoduje konieczność oznaczenia sIgE dla węglowodanów reagujących krzyżowo (CCD), która może wpływać na wyniki oznaczenia sIgE za pomocą ekstraktu jadu. Uczulenie na jad Vespula spp. często wiąże się z uczuleniem na inne jady: pszczoły, osy Polistes spp. i szerszenia. Diagnostyka in vitro z użyciem markerów alergenów molekularnych pozwala na identyfikację rzeczywistych czynników uczulających w przypadku podwójnego dodatniego wyniku na jad os i pszczoły.  Oznaczenie sIgE dla  Ves v 1 i Ves v 5 osy;  Api m 1, Api m 3, Api m 4 i Api m 10 pszczoły i  dla reszt węglowodanowych, CCD, pozwala na rozróżnienie współuczulenia na jad pszczoły i osy; wskazanie monouczulenia na jeden z tych gatunków lub kliniczną reaktywność krzyżową pomiędzy nimi. Przeciwciała klasy IgE uczestniczą w mechanizmie prowadzącym do atopowych, anafilaktycznych reakcji alergicznych (miejscowych lub uogólnionych), określonym jako natychmiastowa reakcja nadwrażliwości typu I. Osoby uczulone na obcy antygen zwany alergenem,  posiadają w krwi co najmniej wykrywalne stężenie IgE swoistych dla tego alergenu, podczas gdy u osób zdrowych przeciwciała IgE o takiej swoistości są  nieobecne lub niewykrywalne. Obecne w miejscu wniknięcia alergenu swoiste IgE wzmacniają odpowiedź na alergen, prowadzącą do miejscowego stanu zapalnego, równocześnie nasilając produkcję specyficznej antygenowo IgE, co wzmocnienia i  (czasami) uogólnia alergiczne reakcje zapalne. Nasilenie reakcji alergicznej jest skorelowane ze stężeniem alergenowo-specyficznej IgE, przy czym korelacja ta jest zależna od alergenu. Oznaczenie in vitro poziomu alergenowo-specyficznej IgE, łącznie z wywiadem klinicznym i wynikami innych badań laboratoryjnych, jest pomocne w identyfikacji alergenu odpowiedzialnego za uczulenie. Oznaczenie IgE in vitro nie stanowi zagrożenia dla badanego, które istnieje w przypadków testów skórnych i prowokacji. Ilościowy wynik stężenia sIgE wyrażony jest w kU/l. W raporcie wyniku podana jest półilościowa skala RAST/EAST ułatwiająca ocenę ryzyka alergii skorelowanego z uzyskaną wartością liczbową. W teście wykorzystano ekstrakt jadu osy I3 (i3).