nazwa badania
Kortyzol
kod oferty
171
kod ICD
M31
kategoria badań
Inne hormony i metabolity
Kortyzol - Krótko o badaniu
Kortyzol - Więcej informacji
Zaburzenia wydzielania kortyzolu mogą mieć charakter pierwotny lub wtórny. Powodem pierwotnego są: choroba nadnerczy powodująca ich nadczynność, np. nowotwór nadnercza, przerost nadnercza lub niedoczynność spowodowana zakażeniem lub krwotokiem w nadnerczu. Powodem wtórnego zaburzenia są: nieprawidłowości wydzielania ACTH i CRH występujące w niedoczynności przysadki mózgowej (np. w wyniku jej fizycznego uszkodzenia) lub nadczynności przysadki (np. w wyniku gruczolaka), nadczynności podwzgórza, a także w przypadku ektopowego wydzielania ACTH. Diagnostyka różnicowa powyższych stanów wymaga jednoczesnego oznaczenia kortyzolu i ACTH w krwi, a także opiera się na testach czynnościowych, oceniających funkcjonowanie osi podwzgórzowo-nadnerczowej po podaniu egzogennych substancji czynnych (np. oznaczenie kortyzolu po podaniu Synacthenu, testy stymulujące i hamujące ACTH, np. supresja dexametasonem). Kortyzol wydzielany jest pulsacyjnie, wykazując rytm dobowy z najwyższymi stężeniami pomiędzy godziną 4 rano i 12 w południe. Pomiarów w krwi dokonuje się najczęściej w godzinach 8-9 rano oraz około godziny 24. Dobowy rytm wydzielania kortyzolu jest zaburzany przez dodatkowe wyrzuty spowodowane stresem, stanem lękowym, urazem i zabiegiem operacyjnym, wysiłkiem lub anoreksją. W krwi kortyzol występuje w formie związanej z białkiem CBG (globulina wiążąca kortykosteroidy, transkortyna, CBG - ang. corticosteroid binding globulin
), którego stężenie wpływa na poziom kortyzolu całkowitego. Hiperestrogenizm, ciąża, doustna antykoncepcja zwiększają stężenie CBG. Wzrost poziomu kortyzolu występuje również w przypadku ostrych zakażeń, silnego bólu, cukrzycy i niewydolności krążenia.
Przygotowanie do badania
Parametr wykazuje zmienność dobową. Badanie należy wykonywać rano, pomiędzy godziną 8-9 lub około 24. Należy minimalizować wpływ stresu badanego podczas pobierania krwi. Przed badaniem utrzymywać normalną podaż soli i unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Badanie może być zlecone na czczo.


Wysiłek i stres
Unikać poważnego wysiłku i stresu


Rytm dobowy
Zmienność dobowa; zachowywać porę pobrania


Głodzenie
Ze względu na rytm dobowy wydzielania kortyzolu, krew do badania należy pobierać,w godzinach porannych pomiędzy godziną 6:00 a 10:00 lub w godzinach popołudniowych pomiędzy godziną 16:00 a 20:00. Należy minimalizować wpływ stresu badanego podczas pobierania krwi. Przed badaniem utrzymywać normalną podaż soli i unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. Badanie może być zlecone na czczo.
Czynniki mogące mieć wpływ na wynik badania
Możliwe przyczyny odchyleń od normy
Wzrost stężenia: dobowe maksimum, zespół Cushinga (w tym nowotwór nadnerczy, przerost nadnerczy), nowotwór przysadki (gruczolak), nadczynność podwzgórza, ektopowe wydzielanie ACTH (nowotwór inny niż przysadki, np. płuc), stres, hipoglikemia, uraz, zabieg chirurgiczny, zakażenie, ostry krwotok, hipowolemia, gorączka, wysiłek fizyczny, otyłość, nadczynność tarczycy, estrogenoterapia, alkohol;
Obniżone stężenie: niedoczynność kory nadnerczy (z różnych przyczyn), choroba Addisona, niedoczynność przysadki mózgowej (z różnych przyczyn), niedoczynność podwzgórza (z różnych przyczyn), niedoczynność tarczycy, leczenie glikokortykosteroidami, dobowe minimum.
Co to jest kortyzol?
Kiedy należy wykonać badanie stężenia kortyzolu we krwi?
Kto powinien wykonać badanie kortyzolu we krwi?
Wysoki kortyzol – objawy
- Charakterystyczny typ odkładania się tkanki tłuszczowej – następuje kumulacja podskórnej tkanki tłuszczowej w okolicy nadobojczykowej, na szyi („bawoli kark”), w okolicach twarzy („księżyc w pełni”) oraz na tułowiu;
- Zanik mięśni kończyn górnych oraz dolnych, co prowadzi do ich wizualnego wyszczuplenia oraz znaczącego osłabienia siły;
- Pogorszenie się kondycji skóry – ścieńczenie, zaczerwienienie (szczególnie na twarzy), pojawienie się intensywnie czerwonych rozstępów na tułowiu, trądzik;
- U kobiet – hirsutyzm (pojawienie się nadmiernego owłosienia typu męskiego;
- Zwiększona męczliwość;
- Wzrost apetytu;
- Nadciśnienie tętnicze;
- Zaburzenia emocjonalne, szczególnie o typie depresyjnym;
- Pogorszenie koncentracji;
- Bóle głowy;
- Zwiększona częstotliwość występowania chorób infekcyjnych,
- Zaburzenia libido;
- U mężczyzn – problemy z erekcją;
- U kobiet – zaburzenia przebiegu cyklu miesiączkowego.
Niski kortyzol – objawy
- Uogólnione osłabienie,
- Zwiększona tendencja do szybkiego męczenia się,
- Pogorszona tolerancja wysiłku,
- Biegunki,
- Spadek masy ciała,
- Spadek ciśnienia tętniczego krwi,
- Nudności,
- Wymioty.
Badanie kortyzolu – jak się przygotować?
Badanie kortyzolu – norma i interpretacja wyników
Wysoki kortyzol – możliwe przyczyny
- Zespół Cushinga,
- Nowotwory nadnerczy,
- Przerost nadnerczy,
- Nowotwór przysadki (szczególnie gruczolak wydzielający ACTH),
- Nowotwór czynny hormonalnie, który produkuje ACTH, np. rak płuc,
- Przewlekły stres,
- Nadczynność podwzgórza,
- Nadczynność tarczycy,
- Zakażenie o ciężkim przebiegu,
- Nadczynność tarczycy,
- Stosowanie określonych leków, szczególnie hormonalnych.
Jak obniżyć kortyzol?
Obniżony kortyzol – o czym może świadczyć?
Kortyzol - Znajdź badania powiązane
Badanie dostępne w pakietach
Artykuły powiązane z badaniem: Kortyzol
Badanie dostępne w pakietach
e-PAKIET FIT & ACTIVE MINIMUM
310.00 PLN 197.00 PLN
e-PAKIET FIT & ACTIVE MINIMUM z konsultacją
250.00 PLN
e-PAKIET FIT & ACTIVE MEDIUM
697.00 PLN 465.00 PLN
e-PAKIET FIT & ACTIVE MEDIUM z konsultacją
582.00 PLN
e-PAKIET FIT & ACTIVE MAXIMUM
1,126.00 PLN 769.00 PLN
e-PAKIET SPORTOWY DLA KOBIET WZGLĘDNY NIEDOBÓR ENERGII W SPORCIE (RED-S)
630.00 PLN 419.00 PLN
e-PAKIET SPORTOWY DLA MĘŻCZYZN WZGLĘDNY NIEDOBÓR ENERGII W SPORCIE (RED-S)
463.00 PLN 319.00 PLN
e-PAKIET SPORTOWY - TRENING CARDIO
365.00 PLN 199.00 PLN
e-PAKIET SPORTOWY - TRENING SIŁOWY LUB INTERWAŁOWY
307.00 PLN 199.00 PLN
e-PAKIET HORMONALNY UZUPEŁNIAJĄCY - Kortyzol, Insulina, Witamina D
180.00 PLN 145.00 PLN