Krztusiec, anty-toksyna (PT) (Bordetella pertussis) IgG

Ilościowy pomiar w surowicy  lub osoczu krwi przeciwciał IgG przeciwko toksynie (PT, ang. pertussis toxin) pałeczki krztuśca – Bordetella pertussis, przydatny  w diagnostyce zakażeń pałeczkami krztuśca oraz krztuśca objawowego i serokonwersji poszczepiennej. Z powodu powszechności  występowania przeciwciał swoistych dla B. pertussis  wytworzonych w wyniku szczepienia lub przebytego zakażenia, diagnostyka serologiczna krztuśca jest dość trudna. Test wykorzystuje toksynę krztuścową, PT, spełniając najnowsze wytyczne dotyczące serodiagnostyki zakażeń B. pertussis. Poziom anty-PT IgG podany jest w jednostkach międzynarodowych (IU), standaryzowanych wobec referencyjnego standardu WHO. Podwyższone miano anty-PT IgG  (≥100 IU/ml) wskazuje na świeżą infekcję B. pertussis. Nie można odróżnić odpowiedzi na szczepienie, od wzrostu poziomu przeciwciał powodowanego przez kolejne zakażenia. B. pertussis jest gram-ujemną, tlenową bakterią, czynnikiem etiologicznym ostrego zakażenia dróg oddechowych, określanego jako krztusiec, charakteryzującego się głównie nawracającymi napadami kaszlu. Szczepienie przeciw krztuścowi ujęte jest w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Mimo tego, krztusiec nadal pozostaje istotnym schorzeniem wśród dzieci poniżej 2 roku życia, a śmiertelność wśród zakażonych dzieci poniżej roku sięga 60%. U dorosłych choroba najczęściej ma przebieg atypowy, a jedynym objawem może być przedłużający się kaszel. Krztusiec jest wysoce zakaźny.  Bakteria namnaża się na nabłonku dróg oddechowych od nosogardła do oskrzelików. Najistotniejszym obok adhezyny – hemaglutyniny włókienkowej (FHA) – czynnikiem wirulencji B. pertussis jest gatunkowo-specyficzna toksyna krztuścowa (PT) o charakterze egzotoksyny. FHA posiada specyficzność w stosunku do rodzaju Bordetella spp., stąd nie pozwala na odróżnienie zakażenia Bordetella pertussis od B. parapertussis.  Do powikłań zakażeń B. pertussis należy bakteryjne zapalenie płuc, krwotoki wewnątrzczaszkowe jako skutek kaszlu, niedotlenienie. Przebycie choroby nie daje odporności na całe życie, a szczepienia ochronne zapewniają skuteczną ochronę maksymalnie przez 5 lat. Odpowiedź immunologiczna na antygeny B. pertussis obejmuje przeciwciała w klasie IgA, IgM i IgG,  W przypadku szczepienia wytwarzane są głównie IgM i IgG.  W diagnostyce serologicznej krztuśca najbardziej istotnymi testami są pomiary specyficznych IgA i IgG. Problemem serodiagnostyki u szczepionych jest konieczność odróżnienia istniejących przeciwciał poszczepiennych od przeciwciał powstających w trakcie przebiegającego zakażenia. I tak wzrost poziomu IgG następuje u większego odsetka zakażonych (ponad 90%) niż wzrost IgA, jednak IgA są lepszym markerem aktualnego zakażenia u osób szczepionych (powyżej 2. roku), gdyż, jak się uważa, powstają głównie (choć nie jedynie) w  wyniku naturalnego zakażenia. U nieszczepionych dzieci poniżej 6 miesiąca, obecność IgG świadczy o ich matczynym pochodzeniu. Badania serologiczne stają się diagnostycznie istotne  w późnej fazie krztuśca (tj. po 2. tyg. choroby, czyli w tzw. fazie napadowej), gdy bakterie stają się niewykrywalne metodami PCR lub hodowli mikrobiologicznej) i tracą istotność w okresie  8–12 tygodni, licząc pojawienia się kaszlu, gdy poziom przeciwciał zaczyna być niewykrywalny rutynowymi metodami.  Optymalnie, badania serologiczne powinny obejmować dwa pobrania krwi:  w ostrej fazie choroby oraz w fazie zdrowienia i opierać się na analizie serokonwersji. Serokonwersja (wzrost stężenia przeciwciał)  od wartości nieoznaczalnych  jest dowodem zachorowania na krztusiec. Wartością decyzyjną jest czterokrotny wzrost miana (stężenia) przeciwciał.  Rekomendacje European Centre for Disease Prevention and Control zalecają oznaczenie swoistych przeciwciał przeciwko PT w klasie IgG i wskazują na stosowanie wartości odcięcia 50–120 j./ml. W przypadku, gdy dostępna jest jedna próbka krwi badanego, zaleca się oznaczenie swoistych przeciwciał przeciwko PT w klasie IgA. Problem interpretacyjny mogą sprawiać oznaczenia wykonywane w czasie krótszym niż 12 miesięcy od szczepienia przeciwko krztuścowi – w takim przypadku wynik dodatni nie jest uznawany za istotny. 

Przeciwciała heterofilne.

Obecność: przebyte zakażenie B. pertussis, szczepionka.