Krztusiec (Bordetella pertussis) IgG

Oznaczenie w surowicy przeciwciał IgG specyficznych dla antygenów Bordetella pertussis (czynnika etiologicznego krztuśca), przydatne w diagnostyce krztuśca i określeniu serokonwersji po szczepieniu. B. pertussis jest gram-ujemną, tlenową bakterią, czynnikiem etiologicznym ostrego zakażenia dróg oddechowych, określanego jako krztusiec, charakteryzującego się głównie nawracającymi napadami kaszlu. Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień krztusiec był główną przyczyną śmierci niemowląt. Obecnie szczepienie przeciw krztuścowi ujęte jest w kalendarzu szczepień obowiązkowych. Mimo tego, krztusiec nadal pozostaje istotnym schorzeniem wśród dzieci poniżej 2 roku życia, a śmiertelność wśród zakażonych dzieci poniżej roku sięga 60%. U dorosłych choroba najczęściej ma przebieg atypowy, a jedynym objawem może być przedłużający się kaszel. Choroba jest wysoce zakaźna. Bakteria namnaża się na nabłonku dróg oddechowych od nosogardła do oskrzelików. Za objawy odpowiedzialna jest wydzielana przez bakterię toksyna krztuścowa. Szczyt zachorowań przypada na koniec lata i wczesną jesień. Do powikłań zakażeń B. pertussis należy bakteryjne zapalenie płuc, krwotoki wewnątrzczaszkowe jako skutek kaszlu, niedotlenienie. Przebycie choroby nie daje odporności na całe życie, a szczepienia ochronne zapewniają skuteczną ochronę maksymalnie przez 5 lat. W przebiegu choroby wzrost poziomu swoistych dla bakterii przeciwciał w klasach IgM, IgA i IgG rozpoczyna się w drugim tygodniu tzw. fazy napadowej choroby, czyli praktycznie, w drugim tygodniu choroby objawowej. Stężenie IgG osiąga maksimum po 6 – 8 tygodniach i jest wykrywane przez wiele lat. W przypadku szczepienia wytwarzane są głównie IgM i IgG. W diagnostyce serologicznej krztuśca najbardziej istotnymi testami są oznaczenia specyficznych IgA i IgG. Oznaczenie przeciwciał IgG specyficznych dla antygenów B. pertussis stanowi podstawę serologicznej diagnostykę zakażenia u nieszczepionych. Wzrost poziomu przeciwciał co najmniej od 2. tygodnia po rozpoznania krztuśca jest wiarygodnym serologicznym potwierdzeniem choroby. Problemem serodiagnostyki u szczepionych jest konieczność odróżnienia istniejących przeciwciał poszczepiennych od przeciwciał powstających w trakcie aktualnego zakażenia. I tak wzrost poziomu IgG następuje u większego odsetka zakażonych (ponad 90%) niż wzrost IgA, jednak IgA są lepszym markerem aktualnego zakażenia u osób szczepionych (powyżej 2. roku), gdyż, jak się uważa, powstają jednie w wyniku naturalnego zakażenia. Natomiast wysoki poziom IgG może być skutkiem uprzedniego szczepienia. Z powodu trudności w interpretacji wyniku oznaczenia IgM lub IgG w jednej próbce, w serodiagnostyce krztuśca zalecane są oznaczenia w dwóch próbkach pobranych w odstępie 3 – 5  tygodni, w celu wykazania czterokrotnego wzrostu miana. Stwierdzenie wysokiego poziomu przeciwciał w pojedynczej próbce jest miarodajne diagnostycznie jedynie w przypadku osoby nie szczepionej. Obecność przeciwciał IgG u nieszczepionych dzieci poniżej 6 miesiąca świadczy o ich matczynym pochodzeniu.