Ludzki laktogen łożyskowy (HPL)

Pomiar stężenia hPL we krwi ciężarnej stosowany do oceny funkcji łożyska, prawidłowości ciąży i dobrostanu płodu. Ludzki laktogen łożyskowy, hPL (ang. human placental lactogen), zwany też  somatomammotropiną kosmówkową (ang. chorionic somatomammotropin), jest  jednołańcuchowym polipeptydem o masie cząsteczkowej 21,6 kDa, pokrewnym chemicznie i biologicznie z hormonem wzrostu (85% homologii aminokwasów ) i prolaktyną (13% homologii aminokwasów). hPL jest  syntetyzowany i wydzielany przez syncytiotrofoblast i wykrywany w surowicy ciężarnej od 20-40 dnia ciąży,  po czym jego stężenie szybko wzrasta osiągając maksimum w 34 tyg., a następnie utrzymuje się na stałym poziomie. Stężenia hPL w surowicy oraz stężenia jego mRNA w łożysku, są ściśle skorelowane z masą łożyska i masą syncytiotrofoblastu. W okresie porodowym stężenie hPL w surowicy matki osiąga 6 do 7 μg/ml, natomiast stężenia w surowicy płodu wynoszą od 1/50 do 1/100 stężeń matczynych. Stężenie hPL w surowicy stanowi odzwierciedlenie funkcji łożyska i dobrostanem płodu.
Wiadomo, że hPL zmniejsza zużycie glukozy przez organizm ciężarnej, zwiększając jednocześnie wykorzystanie wolnych kwasów tłuszczowych jako alternatywnego źródła energii. Oba te procesy prowadzą do wzrostu stężenia glukozy we krwi matki, tym samym zwiększając jej dostępność dla płodu. Z drugiej strony, takie anty-insulinowe działanie hPL, polegające na ograniczeniu zużycia glukozy w organizmie ciężarnej, skutkuje hiperglikemią, co powoduje, że hPL zaliczane bywa do czynników diabetogennych („hormon diabetogenny”). Rzeczywiście, znacznie podwyższone stężenie hPL niejednokrotnie obserwowane jest  w przypadku cukrzycy ciążowej, GDM (ang. Gestational Diabetes Mellitus). hPL wpływa ponadto na obniżenie wydalania azotu, wapnia i potasu. Utrzymujący się niski poziom HPL lub jego nagły spadek może sygnalizować zaburzenia w przebiegu ciąży.