11 tydzień ciąży - co warto wiedzieć? Ciąża tydzień po tygodniu

Jedenasty tydzień ciąży po zapłodnieniu, czyli trzynasty tydzień ciąży liczony przez lekarza zamyka pierwszy trymestr ciąży. Różnica dwóch tygodni w liczeniu czasu trwania ciąży wynika z trudności w ustaleniu dokładnego momentu owulacji i zapłodnienia, w związku z tym za początek ciąży uznaje się pierwszy dzień ostatniej miesiączki przed ciążą – która zazwyczaj ma miejsce dwa tygodnie przed zapłodnieniem. Dokładny sposób liczenia tygodni ciąży został omówiony w poprzednim artykule.

11 tydzień ciąży – który to miesiąc? Czas ciąży dzieli się na trzy trymestry: pierwszy od 1-13 tygodnia ciąży, drugi od 14-27 tygodnia ciąży oraz trzeci od 28 do 40 tygodnia ciąży. W związku z tym 13 tydzień ciąży szacowany przez lekarza, a 11 tydzień po zapłodnieniu jest ostatnim tygodniem pierwszego trymestru ciąży, zatem jest to 3 miesiąc ciąży.

Jak przebiega jedenasty tydzień ciąży po zapłodnieniu? Rozwój płodu w jedenastym tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Jak wygląda dziecko w 11 tygodniu ciąży?

W jedenastym tygodniu ciąży po zapłodnieniu płód ma już ponad 7 cm długości, czyli jest wielkości strąka grochu i waży około 25 gram.

W 13 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza korpus dziecka dalej rośnie i zatraca się dysproporcja między nim, a główką dziecka. Formują się również nadgarstki w kończynach górnych i kostki kończyn dolnych. Na tym etapie ciąży wewnętrzne narządy płciowe czyli: jajniki u dziewczynek i jądra u chłopców są już w pełni rozwinięte, oraz formują się narządy płciowe zewnętrzne, które przekształcą się w penisa lub łechtaczkę. Do zmian zachodzących w 11 tyg. ciąży po zapłodnieniu należy również twardnienie kości, zwłaszcza kości długich i czaszki, a tkanka budująca zęby płodu staje się coraz gęstsza.

Objawy ciąży w jedenastym tygodniu. 11 tydzień po zapłodnieniu – jakie można zaobserwować zmiany, czy widać już ciążowy brzuch? Ciało matki w jedenastym tygodniu ciąży od zapłodnienia.

Wraz z zwiększaniem się rozmiaru macicy, wypełnia ona całą miednicę, a jej górna część może wychodzić już poza jej obszar, powodując uwypuklenie w okolicy podbrzusza, czyli widoczny gołym okiem ciążowy brzuszek. U kobiet będących w kolejnej ciąży ciążowy brzuszek może pojawić się już wcześniej ze względu na szybsze rozciąganie i powiększanie się macicy.

Jakie objawy są obecne w 13 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza, a w 11 tygodniu po zapłodnieniu?

Ustępujące objawy ciąży w 11 tygodniu. W okolicy 11 tygodnia po zapłodnieniu jedną z największych zmian dla większości kobiet w ciąży, jest odczucie ulgi w nudnościach oraz wymiotach. Do tego momentu mdłości mogły ograniczać apetyt i powodować niechęć do spożywania konkretnych produktów spożywczych — z tego powodu wiele kobiet zaczyna przybierać więcej na wadze od drugiego trymestru ciąży, jednak należy pamiętać o zachowaniu zbilansowanej odżywczo i kalorycznie diety przez cały okres ciąży.

Kolejną zmianą, którą wiele kobiet odczuwa od drugiego trymestru, jest zwiększone libido. Zwiększony popęd seksualny od drugiego trymestru ciąży może być wynikiem zwiększonego przepływu krwi w okolicy narządów płciowych lub aktywności hormonów ciążowych. Bez względu na przyczynę, większość kobiet możesz bezpiecznie pozostać aktywna seksualnie przez cały okres ciąży – o ile lekarz ginekolog prowadzący ciążę nie zaleci inaczej.

11 tydzień ciąży – objawy

Do innych częstych objawów towarzyszących kobietom w ciąży od 11 tygodnia po zapłodnieniu należą:

• Odczuwanie skurczów i dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej

Sporadyczne, mało nasilone skurcze w czasie ciąży zdarzają się dość powszechnie. Mogą być spowodowane gazami i wzdęciami, czy ból rozciągających się więzadeł i mięśni w okolicy macicy. Jeśli dolegliwości nie ustępują po kilku minutach odpoczynku, skurcze lub ból są wyjątkowo nasilone silne, ból lub nietypową wrażliwość dotyczy górnej części brzucha i towarzyszą im inne objawy należy skontaktować się z lekarzem.

• Uczucie zatkanego nosa

Prawie jedna trzecia kobiet w ciąży doświadcza objawów zatkanego nosa z powodu działania hormonów ciążowych i oraz fizjologicznie zwiększonej objętości krwi w czasie ciąży. Jeśli jednak zatkaniu nosa towarzyszą: gorączka, kaszel, ból gardła lub powiększenie węzłów chłonnych, może być to związane z infekcją organizmu, którą należy skonsultować z lekarzem.

• Widoczny rysunek naczyniowy

U kobiet w ciąży wytwarzane jest od 30 do 50 procent więcej krwi, w związku z czym żyły mogą się powiększać i stać się bardziej widoczne. Zazwyczaj uwidaczniają się w okolicy klatki piersiowej, piersi oraz brzucha. U części kobiet rozwijają się żylaki kończyn dolnych, które ulegają zmniejszeniu lub znikają po urodzeniu dziecka.

• Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy

Zwiększona ilość wydzieliny z pochwy podczas ciąży jest całkowicie normalna i jest spowodowana wyższymi poziomami estrogenu. Jeśli wydzielina jest bezwonna lub ma łagodny zapach i jest mlecznobiała, nie ma powodu do niepokoju. Jeśli natomiast wydzielina ma szary, żółty lub zielony kolor, powoduje ból lub swędzenie, lub ma nieprzyjemny zapach może być oznaką infekcji, którą należy skonsultować z lekarzem.

• Zgaga

Zmiany hormonalne oraz anatomiczne podczas ciąży mogą predysponować do wystąpienia zgagi (zwanej także niestrawnością lub refluksem żołądkowym). W przypadku zgagi w ciąży zaleca się unikanie pikantnych i kwaśnych potraw, jedzenie mniejszych i częstszych posiłków, oraz spokojne, powolne przeżuwanie i ich spożywanie. Jeśli zgaga jest wyjątkowo uciążliwa można skonsultować się z lekarzem celem ustalenia czy możliwe jest bezpieczne leczenie farmakologiczne.

Jakie badania wykonać w jedenastym tygodniu od zapłodnienia? Badanie USG i wizyta lekarska w 13 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza, czyli 11 tygodniu ciąży po zapłodnieniu.

Zazwyczaj pierwsze badanie USG kobiety w ciąży odbywa się między 8 a 14 tygodniem ciąży liczonej przez lekarza, czyli 6 a 12 tygodniem po zapłodnieniu, jednak zalecany czas na wykonanie USG prenatalnego oceniającego ryzyko wystąpienia wad płodu (w tym zespołu Downa) to czas między 11-14 tygodniem ciąży (9-12 po zapłodnieniu). Kolejne obowiązkowe prenatalne badanie USG jest wykonywane w 18-21 tygodniu ciąży.

Jeśli wiek ciąży nie był weryfikowany wcześniej, podczas badania USG między 11-14 tygodniem ciąży (czyli 9-12 tygodniem po zapłodnieniu), określa się go na podstawie pomiaru CRL czyli długości ciemieniowo-siedzeniowej. Pomiar CRL pozwala na bardzo dokładne zweryfikowanie określenie czasu ciąży. Należy pamiętać, że pomiaru CRL dokonuje się do II trymestru ciąży, w kolejnych trymestrach badane są inne pomiary oraz masa ciała płodu.

Jeśli termin wyliczony na podstawie daty ostatniej miesiączki, oraz termin wyznaczony za pomocą pomiaru CRL są zgodne, lub różnią się o kilka dni, pozostaje się przy wieku ciąży określonym na podstawie daty ostatniej miesiączki. Jeśli jednak rozbieżność jest większa niż 5 dni to termin ciąży zmienia się na określony podczas pomiaru CRL podczas USG.

Wymiar CRL w 13 tygodniu ciąży szacowanej przez lekarza, a 11 po zapłodnieniu wynosi od 65-78 mm (6,5 – 7,8cm).

Pomiędzy 11-14 tygodniem ciąży liczonym przez lekarza powinno zostać wykonane obowiązkowe badanie USG, tak zwane USG genetyczne, które ocenia ryzyko wrodzonych wad płodu takich jak zespół Downa, za pomocą kilku parametrów, do których należą:

• Przezierność karkowa (skrót NT z ang. Nachal Transparency) – polega na pomiarze odległości między skórą, a tkanką podskórną w okolicach szyi.
• Kość nosowa (skrót NB z ang. Nasal Bone) – polega na sprawdzeniu obecności kości nosowej u płodu. W przypadku niektórych zespołów wad może występować opóźnione kostnienie tej kości.
• Przepływ krwi w przewodzie żylnym (DV)
• Przepływ krwi przez zastawkę trójdzielną (TR)

Warunkami do wykonania badania przezierności karkowej (NT) oraz kości nosowej (NB) jest długość siedzeniowa CRL w zakresie od 40-84 mm, co odpowiada okresowi między 11-14. tygodniem ciąży.

Na tym etapie ciąży możliwe jest również wykonanie badań NIPT czyli nieinwazyjnych badań prenatalnych, które są zupełnie bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy. Wykonuje się je z wolnego płodowego DNA, a ich czułość ocenia się na wyższą niż innych przesiewowych badań prenatalnych. Testy NIPT mogą pomóc wykryć choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy Patau. Za pomocą tego testu można również określić płeć płodu. Testy genetyczne takie jak Sanco lub Harmony dostępne do wykonania w Nowej Genetyce.

Jak zadbać o siebie w 11 tygodniu ciąży po zapłodnieniu? Styl życia w 13 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza.

Pomimo, iż dokuczliwe objawy wczesnej ciąży, zazwyczaj ustępują w drugim trymestrze ciąży, większość kobiet zaczyna zauważać kolejne zmiany w swoim ciele. Aby poradzić sobie z niektórymi objawami, które mogą towarzyszyć na tym etapie ciąży, można wypróbować poniższe metody po uprzedniej konsultacji z lekarzem.

• W przypadku bólu dolnej części pleców i miednicy: zalecane są regularne ćwiczenia przez cały okres ciąży. Istnieje wiele różnych opcji leczenia, które można również zastosować, takich jak fizjoterapia, pasy podtrzymujące, czy akupunktura.
• W przypadku wystąpienia rozstępów: im wcześniej zostanie zastosowana odpowiednia pielęgnacja tym lepsze efekty można osiągnąć. Ważna jest również regularność i konsekwencja w ich stosowaniu, dla najlepszych rezultatów.

Zdrowa żywność i regularne ćwiczenia są kluczowe od pierwszego, przez drugi trymestr ciąży, aż do jej końca. Należy kontynuować regularne ćwiczenia, bezpieczne dla ciąży i lubiane przez przyszłą mamę. Przed wybraniem danego sportu podczas ciąży, powinno się skonsultować z lekarzem, który oceni jego bezpieczeństwo.

Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak

Bibliografia:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2 – Grzegorz H. Bręborowicz 2020.
2. ACOG. 2021. How your fetus grows during pregnancy.                                                                American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/womens-health/faqs/how-your-fetus-grows-during-pregnancy
3. Merck Manual. 2022. Stages of Development of the Fetus.
4. MedlinePlus (ADAM). 2021. Fetal development.