12 tydzień ciąży - co warto wiedzieć? Ciąża tydzień po tygodniu

Dwunasty tydzień ciąży po zapłodnieniu, może być liczony przez lekarza jako czternasty tydzień ciąży ze względu na trudność w określeniu momentu owulacji i zapłodnienia. Dokładny sposób liczenia czasu ciąży został opisany w poprzednim artykule. Zazwyczaj jednak wiek ciąży i termin porodu, w przypadku rozbieżności w określeniu wieku ciąży korygowane są na podstawie pomiarów dokonanych za pomocą badania USG i m.in pomiaru długości ciemieniowo- siedzeniowej (CRL) we wcześniejszych tygodniach ciąży.

Ciąża dzielona jest na trzy trymestry z czego pierwszy obejmuje: tygodnie od 1 do 13, drugi: tygodnie od 14 do 27 oraz trzeci: tygodnie od 28 do 40 lub wcześniejszego rozwiązania ciąży. 14 tydzień ciąży liczonej przez lekarza otwiera drugi trymestr ciąży (pierwszy tydzień czwartego miesiąca), a do daty porodu pozostało jeszcze 26 tygodni.

Drugi trymestr ciąży dla wieku kobiet jest najbardziej komfortowym okresem ciąży: ciążowy brzuszek nie jest jeszcze na tyle duży i widoczny by powodować dyskomfort, a większość nieprzyjemnych dolegliwości pierwszego trymestru maleje lub znika.

Jak przebiega dwunasty tydzień ciąży po zapłodnieniu? Rozwój płodu w dwunastym tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Jak wygląda dziecko?

Dziecko w 12 tygodniu ciąży, a czternastym tygodniu ciąży liczonej przesz lekarza płód ma już od 8 do 10 cm długości, czyli jest wielkości małej brzoskwini lub cytryny i waży około 35 gram.

• Na tym etapie ciąży u płodu zaczyna rozwijać się odruch chwytny.- oznacza to, że w odpowiedzi na bodziec (dotyk) dziecko próbuje chwytać np. pępowinę czy błony płodowe.
• Rozwijają się i coraz lepiej zaczynają pracować mięśnie mimiczne twarzy- czasami z pomocą badania USG można uchwycić grymasy, czy uśmiechy.
• Ruchy stawów u płodu stają się coraz bardziej skoordynowane dzięki dalszemu kształtowaniu stawów.
• Mięśnie karku płodu stają się coraz silniejsze, dzięki czemu główka nie opada już do przodu.
• Ciało dziecka pokryte jest już lanugo — czyli cienkimi, puszystymi włoskami, które prawie całkowicie zanikają pod koniec ciąży.

Płód otrzymuje od matki przez łożysko substancje odżywcze i tlen, a zwraca przez nie produkty przemiany materii – aż do czasu porodu. Krew wzbogacona tlenem i składnikami odżywczymi płynie żyłami pępowinowymi do dziecka, odżywiając jego tkanki i narządy. Następnie krew pochodząca od płodu dostaje się do tętnic pępowinowych, które prowadzą ją do łożyska. W łożysku krew jest ponownie oczyszczana i wzbogacana o substancje odżywcze i tlen, aby powrócić do rozwijającego się dziecka. Co ważne w warunkach fizjologicznych krew matki i dziecka nie mieszają się ze sobą, w związku z czym mogą różnić się grupą krwi w układzie AB0 oraz obecnością czynnika Rh.

Objawy ciąży w dwunastym tygodniu. 12 tydzień po zapłodnieniu – jakie można zaobserwować zmiany, czy widać już ciążowy brzuch? Ciało matki w dwunastym tygodniu ciąży od zapłodnienia.

• Ciążowy brzuszek w 14 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza

Brzuch w 12 tygodniu ciąży po zapłodnieniu może być różnej wielkości. Każda ciąża jest inna i u każdej kobiety ciążowy brzuszek może wyglądać inaczej na różnych etapach ciąży. Niektóre kobiety martwią się, że ich brzuszek jest zbyt mały, podczas gdy inne obawiają się, że wyglądają na bardziej zaawansowaną ciążę, niż w rzeczywistości.

W 14 tygodniu ciąży macica poszerza się, wypełniając miednicę, unosząc się do jamy brzusznej, co zazwyczaj powoduje pojawienie się małego wybrzuszenia w okolicy podbrzusza. Jeśli jednak ciążowy brzuszek jest większy, lub mniejszy niż byłoby to spodziewane- to tak długo jak lekarz prowadzący ciąże uznaje, że ciąża rozwija się prawidłowo, a dziecko jest zdrowe – nie ma powodu do obaw.

Jakie objawy są obecne w 14 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza?

Do typowych objawów ciąży w 12 tygodniu ciąży po zapłodnieniu należą:

• Ustąpienie porannych nudności i wymiotów
• Wzrost apetytu

Pomimo wzrostu apetytu i pojawiających się zachcianek należy pamiętać o odpowiedniej diecie, która powinna dostarczać odpowiednią ilość białka, węglowodanów, zdrowych tłuszczów i błonnika.

• Większa podatność na przeziębienia

Układ odpornościowy kobiety może być osłabiony, aby rozwijający się płód nie został odrzucony przez organizm ciężarnej. Pomimo, iż infekcja nie musi stanowić dużego zagrożenia dla ciąży należy pamiętać m.in. o zaczepieniu się przeciwko grypie w sezonie jesienno-zimowym (szczepienia przeciwko grypie, są całkowicie bezpieczne dla kobiet w ciąży).

• Uczucie zatkanego nosa

Wysoki poziom estrogenów i progesteronu przyczynia się do zwiększenia ukrwienia błon śluzowych (w tym w jamie nosowej), powodując ich obrzęk. W celu złagodzenia objawów, można spróbować zadbać o odpowiednie nawilżenie powierza w domu, które ułatwia oddychanie.

Jakie badania wykonać w dwunastym tygodniu od zapłodnienia? Badanie USG i wizyta lekarska w 14 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza?

Podczas wizyt ginekologicznych pomiędzy 11-14 tygodniem ciąży wykonywane są: badanie fizykalne i ginekologiczne ciężarnej, pomiar ciśnienia tętniczego, pomiar masy ciała oraz test oceniający ryzyko wystąpienia depresji.

USG w 12 tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Dopochwowe czy przez brzuch? 14 tydzień ciąży liczonej przez lekarza to według zaleceń ostatni tydzień na wykonanie obowiązkowego diagnostycznego prenatalnego badania USG umożliwiającego wykrycie wad płodu- tzw. USG genetycznego. Kolejne obowiązkowe prenatalne badanie USG jest wykonywane w 18-21 tygodniu ciąży. USG powyżej 10 tygodnia ciąży jest już badaniem przeprowadzanym przez powłoki brzuszne.

Tak zwane USG genetyczne, ocenia ryzyko wrodzonych wad płodu takich jak zespół Downa, za pomocą kilku parametrów, do których należą:

• Przezierność karkowa (skrót NT z ang. Nachal Transparency) – polega na pomiarze odległości między skórą, a tkanką podskórną w okolicach szyi.
• Kość nosowa (skrót NB z ang. Nasal Bone) – polega na sprawdzeniu obecności kości nosowej u płodu. W przypadku niektórych zespołów wad może występować opóźnione kostnienie tej kości.
• Przepływ krwi w przewodzie żylnym (DV)
• Przepływ krwi przez zastawkę trójdzielną (TR)

Warunkami do wykonania badania przezierności karkowej (NT) oraz kości nosowej (NB) jest długość siedzeniowa CRL w zakresie od 40-84 mm, co odpowiada okresowi między 11-14. tygodniem ciąży.

Dodatkowo w tym okresie ciąży w diagnostyce wystąpienia zespołu Downa możliwe jest również wykonanie testu podwójnego, czyli testu PAPP-A. Test podwójny to proste badanie polegające na pobraniu krwi od matki, oceniające stężenie białka PAPP-A oraz wolnej podjednostki beta-hCG (gonadotropiny kosmówkowej – free-β-hCG). Test podwójny od 5.06.2024 roku należy do badań refundowanych. Może wykonać go nieodpłatnie każda kobieta w ciąży, niezależnie od wieku. Poza testem PAPPA refundacja dotyczy także badań z krwi: AFP, Estriol oraz USG pierwszego (11 – 14 tydzień) i drugiego (18 – 22 tydzień 6 dzień) trymestru.

Refundacja obowiązuje również w przypadku konieczności odbycia porady genetycznej lub/i wykonania badań inwazyjnych (np. amniopunkcji, biopsji trofoblastu lub kordocentezy), jeżeli wynik badań nieinwazyjnych jest niepokojący i wymaga weryfikacji.  

Skierowanie na wymienione badania wystawia lekarz prowadzący ciąże.

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 maja 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych (Dz.U. 2024 poz. 767)

Na tym etapie ciąży możliwe jest również wykonanie badań NIPT czyli nieinwazyjnych badań prenatalnych, które są zupełnie bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy. Wykonuje się je z wolnego płodowego DNA, a ich czułość ocenia się na wyższą niż innych przesiewowych badań prenatalnych. Testy NIPT mogą pomóc wykryć choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy Patau. Za pomocą tego testu można również określić płeć płodu. Testy genetyczne takie jak Sanco lub Harmony dostępne do wykonania w Nowej Genetyce.

Jak zadbać o siebie w 12 tygodniu ciąży po zapłodnieniu? Styl życia 14 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza.

Pomimo iż ciąża bywa trudnym okresem, należy starać się o prowadzenie jak najzdrowszego trybu życia, który zapewni wsparcie dla ciężarnej i nienarodzonego dziecka aż do samego porodu. W przypadku wystąpienia bólu wiązadeł w okolicy macicy, dolnej części pleców lub stawów, najlepszym rozwiązaniem może okazać się odpoczynek, jak i również delikatne rozciąganie, czy spokojny ruch taki jak spacer. Lekarz ginekolog może pomóc określić, jakie ćwiczenia można i powinno się włączyć do swojej rutyny. Nie należy zapominać również o diecie, która w przypadku kobiety ciężarnej powinna zawierać różnorodne produkty spożywcze ze wszystkich zalecanych grup żywności, w tym odpowiednią ilość świeżych owoców i warzyw. Kobiety w ciąży powinny również pamiętać o wypijaniu od 8-12 szklanek wody dziennie.

Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak

Bibliografia:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2 – Grzegorz H. Bręborowicz 2020.
2. ACOG. 2021. How your fetus grows during pregnancy.  American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/womens-health/faqs/how-your-fetus-grows-during-pregnancy
3. Merck Manual. 2022. Stages of Development of the Fetus.
4. MedlinePlus (ADAM). 2021. Fetal development.