16 tydzień ciąży - co warto wiedzieć? Ciąża tydzień po tygodniu.

Szesnasty tydzień po zapłodnieniu może być liczony jako 18 tydzień ciąży liczonej przez lekarza. Różnica ta wynika z trudności z określeniem dokładnego momentu owulacji na początku ciąży i z liczeniem wieku ciąży od pierwszego dnia ostatniej miesiączki- występującej zazwyczaj dwa tygodnie przed owulacją i zapłodnieniem. Dokładny sposób liczenia czasu ciąży został opisany w poprzednim artykule.

Czas ciąży dzielony jest na trzy trymestry. Pierwszy trymestr obejmuje tygodnie od 1-13, drugi trymestr od 14-27 tygodnia ciąży oraz trzeci trymestr od 28 do 40 tygodnia ciąży lub jej wcześniejszego rozwiązania. 16 tydzień ciąży po zapłodnieniu, a 18 tydzień ciąży liczony przez lekarza należy do drugiego trymestru ciąży, a do daty porodu pozostają 22 tygodnie.

16 tydzień ciąży który to miesiąc?

16 tydzień ciąży po zapłodnieniu, a 18 tydzień ciąży liczonej przez lekarza to piąty miesiąc ciąży.

W drugim trymestrze ciąży ciąży termin porodu określa się na podstawie badania USG za pomocą pomiaru CRL- czyli długości ciemieniowo- siedzeniowej płodu. W przypadku rozbieżności przekraczającej 5 dni pomiędzy szacowaną datą porodu, a wynikiem pomiaru CRL wiek ciąży jest korygowany.

Jak przebiega 16 tydzień ciąży po zapłodnieniu? Rozwój płodu w szesnastym tygodniu ciąży po zapłodnieniu. Jak wygląda dziecko?

Płód ma na tym etapie ciąży 14 cm długości i waży około 200 g — czyli jest mniej więcej rozmiaru i wagi papryki.

Na tym etapie ciąży rozwija się wiele odruchów dziecka, w tym połykanie i ssanie. Po przybraniu na wadze i długości, aktywne poruszanie się dziecka zaczyna być odczuwalne przez część kobiet – ruchy płodu w 16 tygodniu ciąży zazwyczaj przypominają delikatne trzepotanie. U kobiet w kolejnych ciążach ruchy płodu mogą być odczuwane wcześniej i bardziej intensywnie, natomiast w przypadku pierwszej ciąży ruchy płodu mogą zacząć być odczuwalne jej na późniejszych etapach.

Rysy twarzy płodu, jego uszy, nos, usta, powieki, brwi, rzęsy, paznokcie i włosy na tym etapie są już ukształtowane. W tym okresie w płucach dziecka zaczynają również rozwijać się oskrzeliki, a narządy płciowe wewnętrzne są już uformowane i znajdują się na swoim miejscu.

Objawy ciąży w szesnastym tygodniu. 16 tydzień po zapłodnieniu – jakie można zaobserwować zmiany, czy widać już ciążowy brzuch? Ciało matki w szesnastym tygodniu ciąży od zapłodnienia

Ciążowy brzuszek w 18 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza

W tym okresie ciąży brzuszek szybko się powiększa, staje się coraz bardziej okrągły i widoczny. Na jakiej wysokości jest dziecko? Macica jest teraz wielkości małego melona i może być w wyczuwalna za pomocą dotyku tuż pod pępkiem. Niektóre kobiety chcąc pochwalić się ciążą, dobierają ciążowe ubrania podkreślające zarysowujący się owal.

Jakie objawy są obecne w 18 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza? Objawy wymagające konsultacji lekarskiej w 16 tygodniu ciąży

Dla wielu kobiet jednym z najbardziej wyczekiwanych momentów w 16 tygodniu ciąży jest wyczuwanie ruchów płodu. Jednak nie wszystkie przyszłe mamy są w stanie wyczuć ruchy dziecka w tym samym momencie – i nie jest to powód do niepokoju. Ruchy dziecka w 16 tygodniu po zapłodnieniu są zwykle niewyczuwalne. Szczególnie w przypadku pierwszej ciąży jest zupełnie normalnym, że staną się odczuwalne dopiero na późniejszych jej etapach.

Do objawów, pojawiających się u ciężarnych w tym okresie należy również linea nigra — ciemna, pionowa linia, przebiegająca przez środek brzucha, która zazwyczaj znika do kilku miesięcy po porodzie.

Część kobiet na tym etapie ciąży odczuwa również od czasu do czasu zawroty głowy – zwłaszcza przy gwałtownym wstawaniu czy zmianie pozycji. Wynika to z faktu zmian w układzie krążenia ciężarnej m.in. z niższego tętniczego ciśnienia krwi niż przed ciążą, zmniejszeniem oporów w naczyniach krwionośnych, czy zwiększonej objętości krwi krążącej. Zazwyczaj nie jest to powód do zmartwień jednak należy zwracać uwagę na podnoszenie się podczas wstawania, aby uniknąć nieprzyjemnych odczuć.

W tej fazie ciąży część kobiety odczuwać może ból w okolicy brzucha. Może być to wynik zaparć lub wzdęcia brzucha, lub efekt rozciągania więzadeł okolicy macicy, które wspierają powiększającą się macicę. Wiele kobiet doświadcza w tym okresie również bólów głowy.

Zarówno bóle brzucha, jak i bóle głowy są częstymi objawami ciąży — w większości przypadków całkowicie łagodnymi i nie stanowiącymi zagrożenia dla ciężarnej ani dziecka. Zdarzają się jednak poważniejsze przypadki wymagające konsultacji lekarskiej.

Należy zasięgnąć natychmiastowej porady lekarskiej, jeśli bólowi brzucha towarzyszy którykolwiek z następujących objawów:

• Krwawienie lub/i plamienie
• Regularne skurcze macicy
• Nietypowe (barwą, zapachem) upławy z pochwy
• Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu

Podobnie konsultacja lekarska jest wymagana, jeśli w przypadku bólu głowy obecny jest którykolwiek z następujących objawów:

• Problemy z widzeniem, takie jak niewyraźne widzenie lub widzenie „migających świateł”
• Ból pod żebrami
• Wymioty
• Nagły obrzęk twarzy, dłoni, stóp lub kostek

Jakie badania wykonać w 16 tygodniu od zapłodnienia? Badanie USG i wizyta lekarska w 18 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza.

Wszystkie obowiązkowe badania i pomiary wykonywane za pomocą USG powinny zostać zrobione w okresie od 11 do 14 tygodnia ciąży. Po 15 tygodniu ciąży liczonym przez lekarza, jeśli brak ku temu wskazań i płód rozwija się prawidłowo – nie ma konieczności wykonywania badań USG. Standart opieki okołporodowej zakłada jednak wykonanie USG czterokrotnie w trakcie ciąży – między 11 a 14 tygodniem, 18 a 22 tygodniem, 27 a 32 tygodniem oraz w 40 tygodniu ciąży.

Okres pomiędzy 18, a 22 tygodniem ciąży, a dokładnie pomiędzy 18 tyg +0 dni, a 22 tyg + 6 dniem liczonymi przez lekarza jest określany jako moment na drugie obowiązkowe badanie USG okresu prenatalnego. Ponieważ jest to USG przypadające mniej więcej na połowę ciąży jest to tak zwane USG połówkowe lub inaczej: USG genetyczne II trymestru, USG referencyjne, USG 18-22.tygodnia, USG anatomiczne płodu.

W badaniu USG połówkowym oceniana jest całą budowa ciała dziecka oraz dokonywane są standardowe pomiary obejmujące:

• BPD, z ang. biparietal diameter: wymiar dwuciemieniowy,
• HC z ang. head circumference — obwód główki płodu,
• TCD z ang. transcerebellar diameter – szerokość móżdżka,
• CM z ang. cisterna magna – zbiornik wielki mózgu
• NF z ang. nuchal fold —fałd karkowy, jeden z markerów wystąpienia zespołu Downa
• AC z ang. abdominal circumference — obwód brzuszka płodu,
• FL z ang. femur length – długość kości udowej płodu,
• HL z ang. humerus length – długość kości ramiennej płodu.

Podczas badania USG połówkowego oceniania jest również anatomia płodu pod kątem ewentualnych anomalii. Ocenie podlegają:

• Głowa dziecka – budowa twarzy, wygląd profilu, budowa struktur mózgowia (ich symetryczność i prawidłowe ukształtowanie, ilość płynu mózgowo– rdzeniowego)
• Szyja dziecka – m.in. pod kątem obecności wola tarczycowego
• Klatka piersiowa – z oceną budowy serca pod kątem anatomicznym i funkcjonalnym (poszukuje się m.in. wad zastawek)
• Budowa płuc – pomimo braku pełnego ich wykształcenia, wady płuc są możliwe do wyłapania już na tym etapie
• Jama brzuszna – budowa i wielkość żołądka pod kątem np. atrezji przełyku, niedrożności dwunastnicy lub dalszej części przewodu pokarmowego. Ocenie podlega również budowa nerek oraz pęcherza moczowego
• Pępowina – jej wejście do brzucha, ewentualna obecność przepuklin i jej budowa anatomiczna (ilość i rodzaj naczyń- prawidłowo dwie tętnice i jedna żyła) 
• Ocena narządów rodnych –  pod kątem zróżnicowania, lub nieprawidłowości, dodatkowo jeśli sobie tego życzą, rodzice mogą usłyszeć potwierdzenie płci dziecka
• Kończyny górne i dolne – z oceną kości, paliczków u dłoni i stóp oraz ich ruchomości
• Kręgosłup – pod kątem stosunkowo częstej wady jaką jest rozszczep kręgosłupa.

Dodatkowo podczas badania ocenia się grupę markerów wad genetycznych do których m.in. należą: długość kości nosowej, grubość fałdu karkowego, szerokość miedniczek nerkowych, długość kości udowych, echogeniczność jelit, czy torbiele splotów naczyniówkowych. Markery te są pomocne w ocenie ryzyka wystąpienia wad chromosomalnych takich jak np. Zespół Downa, jednak posiadają niższą czułość i mniejszą specyficzność niż markery oceniane podczas pierwszego obowiązkowego badania USG między 11, a 13+6 tygodniem ciąży. 

Podczas wizyt ginekologicznych u pacjentek ciężarnych pomiędzy 15-20 tygodniem ciąży wykonywane są również: badanie fizykalne i ginekologiczne, pomiar ciśnienia tętniczego, oraz pomiary masy ciała. W tym czasie natomiast zalecane jest wykonanie przez ciężarną badań laboratoryjnych takich jak: morfologia krwi oraz badanie ogólne moczu.

Na tym etapie ciąży możliwe jest również wykonanie badań NIPT czyli nieinwazyjnych badań prenatalnych, które są zupełnie bezpieczne dla dziecka i przyszłej mamy. Wykonuje się je z wolnego płodowego DNA, a ich czułość ocenia się na wyższą niż innych przesiewowych badań prenatalnych. Testy NIPT mogą pomóc wykryć choroby genetyczne, takie jak zespół Downa, zespół Edwardsa czy Patau. Za pomocą testów NIPT można również określić płeć płodu. Testy genetyczne takie jak Sanco lub Harmony dostępne do wykonania w Nowej Genetyce.

Jak zadbać o siebie w 16 tygodniu ciąży po zapłodnieniu? Styl życia w 18 tygodniu ciąży liczonej przez lekarza

W ferworze informacji o ciąży i przygotowaniach do przyjścia dziecka na świat należy pamiętać by zadbać również o siebie. W miarę wzrostu dziecka i powiększania się obwodu brzucha część kobiet odczuwa większe obciążenie fizyczne i emocjonalne niż na wcześniejszych etapach ciąży. Należy pamiętać o nadaniu priorytetu własnym potrzebom — im lepiej będą one zaspokojone, tym więcej energii może zostać spożytkowane na rozwijające się w brzuchu dziecko. Należy zapobiegać odwodnieniu pijąc dużo płynów, zadbać o odpowiednią higienę snu oraz próbować włączyć do swojego dnia odrobinę odpoczynku i relaksu.

Autor: Lek. med. Katarzyna Lizak

Bibliografia:

1. Położnictwo i ginekologia Tom 1-2 – Grzegorz H. Bręborowicz 2020.
2. ACOG. 2021. How your fetus grows during pregnancy.                                                               American College of Obstetricians and Gynecologists. https://www.acog.org/womens-health/faqs/how-your-fetus-grows-during-pregnancy
3. Merck Manual. 2022. Stages of Development of the Fetus.
4. MedlinePlus (ADAM). 2021. Fetal development.