Co pyli w sierpniu - poznaj sierpniowe alergie

Sierpień to koniec lata i zbliżający się koniec najbardziej uciążliwych alergii sezonowych, do których należą alergie na pyłki. Jeśli jesteś alergikiem sprawdź jaki sierpniowy alergen może Ci zepsuć urlop oraz co pyli z początkiem, a co z końcem sierpnia.

Alergie w sierpniu

Jedną z najczęstszych alergii jest pyłkowica, czyli uczulenie na pyłki roślin.

Pyłki mają bardzo małe rozmiary i służą roślinom do rozmnażania się. A te które wywołują u nas alergię są produkowane w dużych ilościach, należą do roślin wiatropylnych, są lekkie i przenoszone przez wiatr na duże odległości. Ale co najważniejsze – mają odpowiedni skład i budowę mającą zdolność reagowania z naszym układem odpornościowym, dlatego nie każdy rodzaj pyłku może wywołać alergię. Substancje uczulające znajdują się we wnętrzu pyłku i dopiero po dostaniu się na błonę śluzową nosa lub oka uwalniają się wywołując objawy alergii najczęściej katar sienny i alergiczne zapalenie spojówek.

Na rozwój alergii na pyłki wpływ ma poziom zanieczyszczeń atmosferycznych; z jednej strony mają one wpływ na wzrost alergenności pyłku a z drugiej na interakcje między alergenem a układem odpornościowym. Wśród zanieczyszczeń powietrza o najbardziej niekorzystnym działaniu są wymieniane dwutlenek azotu (NO₂) obecny w spalinach zwłaszcza z silników diesla oraz ozon (O₃), który jest zanieczyszczeniem wtórnym. Związki te z jednej strony niekorzystnie wpływają na drogi oddechowe człowieka, z drugiej zaś strony powodują wzrost syntezy alergenów i białek stresu w pyłkach roślin.

Alergia na pyłki należy do alergii sezonowych, czyli takich których objawy pojawiają się w czasie kwitnienia danej rośliny. Przeciwieństwem są alergie całoroczne do których należą uczulenie na roztocza kurzu domowego czy na zwierzęta domowe.

Znajomość kalendarza pylenia jest dla alergika uczulonego na pyłki drzew, traw i chwastów podstawowym narzędziem terapii.

Czas rozpoczęcia i zakończenia pylenia zależy od krainy geograficznej oraz od pogody. Pylenie drzew i traw rozpoczyna się w południowo-zachodniej, a po ok 10-14 dniach w północno-wschodniej Polsce.

Pylenie chwastów natomiast rozpoczyna od regionu południowo-wschodniego.

Jednak w poszczególnych latach czas rozpoczęcia i zakończenia pylenia roślin może się różnić w poszczególnych latach, jest to bowiem uzależnione nie tylko od regionu geograficznego, ale i od pogody – od tego, kiedy rozpocznie się wegetacja roślin i jak długo będzie trwała.

Co uczula w sierpniu?

Sierpień to czas kwitnienia bylicy, komosy, pokrzywy, szczawiu, babki, ambrozji, kończy się kwitnienie traw. Nie należy również zapominać o zarodnikach grzybów pleśniowych Cladosporium i Alternaria, których wysokie stężenia zarodników mogą również wywoływać objawy alergii wziewnej.

Bylica

Należy do najczęstszych przyczyn pyłkowej alergii w sierpniu. Występujące w Polsce gatunki to zwykle chwasty, ale są też rośliny lecznicze czy przyprawowe.

Bylica pospolita – występuje najczęściej, rośnie jako chwast na nieużytkach.

Bylica piołun – uznawana za chwast, jednak stosuje się ją jako roślinę leczniczą i jako przyprawę. Wykorzystywana jest również do produkcji absyntu i wermutu.

Bylica estragon – roślina uprawna stosowana do produkcji octu, musztardy, likierów oraz jako przyprawa.

Pylenie rozpoczyna się w połowie lipca w południowo-wschodniej i południowo-zachodniej części kraju, szczyt pylenia przypada na przełom lipca i sierpnia. Pyłki osiągają bardzo wysokie stężenia szczególnie w upalne, suche i wietrzne dni. Wyższe stężenia są ponadto obserwowane na terenach podmiejskich niż w miastach.

U osób uczulonych na pyłek bylicy występują alergie krzyżowe z alergenami innych roślin. Najczęściej pod postacią AOS – czyli zespół alergii jamy ustnej, występujący po zjedzeniu niektórych warzyw, owoców, przypraw. Pojawia się wtedy swędzenie, puchnięcie warg i języka, nudności, wymioty, świąd skóry. Do tych alergenów należą: ziarna słonecznika, przyprawy, zioła, musztarda, seler, marchew, pietruszka, awokado, winogrona, kiwi, jabłka.

Komosa

Jest w Polsce rozpowszechnionym chwastem. Gatunek komosa biała zwana też lebiodą, kwitnie od lipca do października. Jednak stężenie je pyłków nie osiąga wysokich stężeń i rzadko spotykane są reakcje nadwrażliwości.

Pokrzywa

Najczęściej występuje gatunek pokrzywa zwyczajna. Rośnie w wilgotnych lasach, zaroślach, nieużytkach. Pomimo długiego okresu kwitnienia od maja do września, dużych stężeń pyłku w powietrzu rzadko wywołuje objawy nadwrażliwości.

Szczaw

Kwitnie od maja do września. Najczęściej spotykany na łąkach i przy drogach. Mimo wysokiego stężenia pyłków w powietrzu rzadko jest przyczyną objawów alergii, często towarzyszy innym alergiom pyłkowym o większym znaczeniu klinicznym.

Babka

Najczęściej źródłem alergii jest babka lancetowata. Jest ona również cenioną rośliną leczniczą. Rośnie na nieużytkach, pasach zieleni, w parkach. Kwitnie w zależności od gatunku od maja do września, większe stężenia pyłków występują na terenach podmiejskich niż w miastach. Najczęściej alergii na pyłek babki towarzyszy uczulenie na pyłek innych roślin.

Ambrozja

Do niedawna sądzono, że pyłek ambrozji stanowi problem tylko dla mieszkańców Ameryki Północnej. Jednak wraz z zanieczyszczoną ziemią, materiałem siewnym bądź karmą dla ptaków roślina ta zawędrowała do Europy południowej, Ukrainy i również do naszego kraju. Roślina ta zazwyczaj rośnie na nieużytkach, przy drogach, w uprawach traktowana jako chwast obniżający plony upraw. Co pyli pod koniec sierpnia?

Objawy alergii wywołują głównie 2 gatunki ambrozja bylicolistna i ambrozja trójdzielna.

Kwitnie od połowy sierpnia aż do początku października, jej pyłek jest silnym alergenem, produkowanym w dużych ilościach. Jest lekki przez co może być przenoszony przez wiatr na duże odległości. Do Polski może być transportowany wraz z ciepłymi masami powietrza napływającymi z południa.

Alergii na pyłek ambrozji towarzyszą alergie krzyżowe na arbuz, banany, brzoskwinie, seler, papryka, marchew, rumianek.

Objawy alergii wziewnej:

• zaczerwienienie, swędzenie, łzawienie oczu,
• katar i uczucie zatkanego nosa,
• uczucie swędzenia gardła, kaszel, podrażnienie przez spływający katar,
• skrócenie oddechu, duszność, świszczący oddech, uczucie ucisku w klatce piersiowej to głównie objawy astmy oskrzelowej,
• zmęczenie, koncentracji, zaburzenia snu jako następstwo odczuwanych objawów alergii, ale również skutki uboczne niektórych leków antyalergicznych,
• pokrzywka czy atopowe zapalenie skóry.

Kalendarz pyleń jest podstawowym narzędziem do diagnostyki alergii – gdy chcemy powiązać obserwowane objawy z czynnikiem je wywołującym oraz profilaktyki i terapii – gdy chcemy unikać wysokiego stężenia oraz zaopatrzyć się w odpowiednie leki przeciwalergiczne.

Autor: Mgr Renata Grzelik