Czy hipoechogeniczny guzek tarczycy ze zwapnieniami jest groźny?

Mimo że nie każdy guzek tarczycy jest groźny, każdy z nich wymaga szczegółowej oceny przez doświadczonego specjalistę. Podstawowym narzędziem służącym do obrazowania zmian w obrębie gruczołu tarczowego jest USG – czułe i nieinwazyjne badanie, pozwalające określić wielkość i prawdopodobny charakter guzków tarczycy. Dowiedz się więcej na temat zmian rozrostowych w obrębie tarczycy. Co robić w przypadku wykrycia hipoechogenicznego guzka tarczycy ze zwapnieniami?

Guzki tarczycy – czym są i jak często występują?

Guzki na tarczycy to wyczuwalne palpacyjnie zmiany ogniskowe w obrębie gruczołu tarczowego. Mogą występować pojedynczo lub w skupiskach. W zależności od budowy, guzki tarczycy dzieli się na zmiany lite oraz wypełnione treścią płynną zmiany torbielowate. Szacuje się, że guzek tarczycy jest wyczuwalny nawet u 5–7% osób dorosłych i w ponad 90% ma charakter łagodny. Każdy z nich wymaga jednak szczegółowej oceny i w razie podejrzenia obecności nowotworu złośliwego, odpowiedniego leczenia.

Guzek a zmiana ogniskowa tarczycy – czym się różnią?

Guzki tarczycy są wyczuwalne w badaniu palpacyjnym gruczołu tarczowego. Uwidocznione w badaniach obrazowych zmiany, których nie da się wyczuć podczas badania szyi, określa się po prostu mianem zmian ogniskowych. Oznacza to, że każdy guzek tarczycy jest jednocześnie zmianą ogniskową, ale nie każda zmiana ogniskowa w gruczole tarczowym to guzek tarczycy.

Czynniki ryzyka rozwoju guzków tarczycy

Do czynników zwiększających ryzyko rozwoju guzków tarczycy zalicza się:

• płeć żeńską;
• ekspozycję na promieniowanie jonizujące;
• palenie tytoniu;
• otyłość;
• spożywanie alkoholu;
• obecność mięśniaków macicy;
• podwyższony poziom insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGF-1);
• niedobór żelaza.

Przypuszcza się, że stosowanie doustnych leków antykoncepcyjnych oraz statyn (leków obniżających poziom cholesterolu we krwi) wykazuje pewne działanie ochronne i zmniejsza ryzyko rozwoju guzków tarczycy.

Czy każdy guzek tarczycy to nowotwór?

Nie. Guzki tarczycy mogą mieć zarówno charakter nowotworowy (łagodny lub złośliwy), jak i nienowotworowy (guzki zapalne i guzki hiperplastyczne). Rozróżnienie tych zmian bywa jednak sporym wyzwaniem i może wymagać zastosowania stosunkowo inwazyjnych metod badania, np. biopsji. Analizy laboratoryjne, takie jak badanie TSH i badanie stężenia wolnych hormonów tarczycy, pozwalają dodatkowo ocenić czynność wydzielniczą gruczołu tarczowego.

Czy guzek hipoechogeniczny tarczycy to rak?

Guzek hipoechogeniczny tarczycy to określenie stosowane do opisania wyczuwalnego palpacyjnie guzka gruczołu tarczowego, który w badaniu ultrasonograficznym (USG) prezentuje się jako zmiana ogniskowa ciemniejsza od otaczającego ją miąższu. Mimo ogromnego znaczenia badania USG w diagnostyce chorób tarczycy (doświadczony specjalista może wykryć podczas badania nawet dwumilimetrowe zmiany), na jego podstawie nie można postawić jednoznacznej diagnozy raka. Znane są jednak pewne ultrasonograficzne cechy guzków tarczycy, które powinny wzbudzać czujność onkologiczną, w tym:

• nieregularne granice zmiany;
• obecność mikrozwapnień w obrębie zmiany;
• hipoechogeniczność;
• bogate unaczynienie guzka.

Choć oznacza to, że obecność hipoechogenicznego guzka tarczycy ze zwapnieniami może sugerować złośliwy charakter zmiany, to sam obraz USG nie wystarcza do rozpoznania raka. Pacjent może jednak wymagać pogłębienia diagnostyki (w tym biopsji i oceny mikroskopowej uzyskanego materiału), a nawet usunięcia zmiany, jeśli lekarz uzna to za konieczne.

Wśród wskazań do wykonania biopsji cienkoigłowej zmiany ogniskowej tarczycy wymienia się również:

• niewyczuwalne palpacyjnie zmiany ogniskowe tarczycy o średnicy przekraczającej 1 cm i/lub położone głęboko w obrębie gruczołu;
• zmiany zlokalizowane w niewielkiej odległości od naczyń krwionośnych;
• towarzyszące powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.

Niewielkie zmiany torbielowate (poniżej 2 cm średnicy) podlegają najczęściej obserwacji.

Guzek tarczycy – rokowanie i potencjalne powikłania

W większości przypadków guzki tarczycy mają charakter łagodny i wiążą się z bardzo dobrym rokowaniem. W raku tarczycy rokowanie zależy przede wszystkim od typu nowotworu, jego wielkości w chwili rozpoznania, obecności naciekania tkanek sąsiednich, obecności przerzutów odległych oraz od wieku osoby chorej. Dla przykładu, pacjenci z rakiem brodawkowatym tarczycy rzadko umierają z powodu tej choroby, podczas gdy osoby zmagające się z rakiem pęcherzykowym tarczycy często mają odległe przerzuty i gorsze prognozy.

Obecność guzków tarczycy wiąże się z potencjalnym ryzykiem szeregu powikłań, w tym:

• bólu tarczycy, w szczególności u pacjentów ze zmianami torbielowatymi, u których dolegliwości bólowe mogą stanowić objaw krwawienia do torbieli;
• objawów nadczynności tarczycy u osób z guzkami wydzielającymi hormony – symptomy mogą obejmować m.in. kołatanie serca, nadmierną potliwość, biegunkę, zmniejszenie masy ciała.

Wszelkie niepokojące objawy (w tym obecność guzka w przedniej okolicy szyi, zmniejszenie masy ciała) należy zgłosić lekarzowi rodzinnemu, endokrynologowi lub innemu specjaliście. 

Autor: lek. Agnieszka Żędzian