Czy rak sromu daje objawy? 

Rak sromu jest rzadkim, ale poważnym nowotworem, który dotyka głównie kobiety w starszym wieku. W tym artykule omówimy objawy raka sromu, a także przyjrzymy się stanom przednowotworowym, które mogą prowadzić do rozwoju tego nowotworu.

Nazewnictwo zmian sromu

W 1986 roku wprowadzono klasyfikację podobną do tej stosowanej w ocenie cytologii z szyjki macicy. Dysplazję sromu ocenia się w trzech stopniach:

• VIN 1 (łagodna śródbłonkowa dysplazja, ang. vulvar intraepithelial neoplasia),
• VIN 2 (umiarkowana dysplazja),
• VIN 3 (znaczna dysplazja/rak in situ).

Zauważono, że zwiększona ekspresja białka p16 u pacjentek z VIN 2 i VIN 3 wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nowotworzenia.

Nowsza nomenklatura obejmuje takie nazwy, jak: uVIN (zwykły VIN, ang. usual VIN), związany z HPV, występujący u młodszych kobiet, oraz dVIN (zróżnicowany VIN, ang. differentiated VIN), rozwijający się u starszych pacjentek z liszajem twardzinowym sromu, który zwiększa ryzyko raka sromu o 4–6%. dVIN pojawia się najczęściej jako wrzodziejące lub brodawkowate zmiany.

Nowotwór złośliwy, rak sromu

Rak sromu jest rzadkim typem nowotworu złośliwego, który rozwija się na zewnętrznych narządach płciowych kobiety. Rak sromu stanowi około 4% wszystkich nowotworów żeńskich narządów płciowych. Pomimo rzadkości występowania jest to nowotwór, którego objawy często są lekceważone lub mylone z mniej poważnymi schorzeniami. Najczęściej występuje u kobiet po menopauzie (po 60. roku życia), choć może pojawić się również u kobiet młodszych. Wczesne wykrycie jest kluczowe dla skutecznego leczenia, dlatego ważne jest, aby znać objawy i monitorować wszelkie niepokojące zmiany. 

Objawy raka sromu

Do najczęstszych objawów raka sromu należą przewlekły świąd i pieczenie, które mogą być mylone z infekcjami grzybiczymi lub bakteryjnymi. Jeśli te dolegliwości utrzymują się pomimo leczenia, należy skonsultować się z lekarzem. Ból podczas oddawania moczu, stosunku seksualnego lub w spoczynku również powinien skłonić do wizyty u lekarza. Ból może być przewlekły i narastający.

Rak sromu może objawiać się zmianami skórnymi, takimi jak:

• owrzodzenia,
• grudki,
• guzki,
• białe plamy (leukoplakia),
• zmiany pigmentacyjne.

Należy zwrócić uwagę na wszelkie nieprawidłowości i skonsultować je z lekarzem. Nietypowe krwawienia ze sromu lub obecność nieprzyjemnie pachnącej wydzieliny również mogą być objawami zmian złośliwych sromu. Każde nietypowe krwawienie u kobiety po menopauzie powinno być dokładnie zbadane.

Niepokoić powinno powiększenie węzłów chłonnych w okolicy pachwinowej, które może świadczyć o zaawansowanym stadium raka sromu. Warto regularnie samodzielnie badać te obszary pod kątem nieprawidłowości.

Czynniki ryzyka raka sromu

Stany przednowotworowe raka sromu są pierwszą żółtą kartką w diagnostyce zmian sromu. Dystrofia skóry sromu to stan przednowotworowy, charakteryzujący się przewlekłymi zmianami skórnymi, które mogą przekształcić się w raka sromu. Wyróżnia się też liszaj twardzinowy, czyli przewlekłe schorzenie, które powoduje ścieńczenie i stwardnienie skóry sromu. Objawia się ono białymi plamami, świądem i bólem. Nieleczony liszaj twardzinowy może prowadzić do zmian nowotworowych. Neoplazja śródnabłonkowa sromu (VIN), to kolejna zmiana przednowotworowa, która obejmuje nieprawidłowy wzrost komórek nabłonkowych sromu.

Infekcja wirusem HPV, zwłaszcza typami wysokiego ryzyka (takimi jak HPV 16 i 18), jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka sromu. HPV może powodować zmiany przednowotworowe, które z czasem przekształcają się w nowotwór.

Diagnostyka raka sromu

Pierwszym krokiem w diagnostyce raka sromu jest dokładne badanie fizykalne, przeprowadzone przez ginekologa. Lekarz ocenia zmiany skórne, owrzodzenia oraz wszelkie inne nieprawidłowości. Kolejnym etapem diagnostyki jest wulwoskopia, procedura diagnostyczna, która pozwala na szczegółowe oglądanie sromu za pomocą specjalnego mikroskopu, zwanego kolposkopem. Może być ona stosowana do oceny zmian, które są trudne do zauważenia gołym okiem.

W przypadku podejrzenia raka sromu niezbędne jest przeprowadzenie biopsji. Polega ona na pobraniu fragmentu zmienionej tkanki do badania histopatologicznego. Biopsja pozwala na potwierdzenie obecności komórek nowotworowych oraz określenie stopnia zaawansowania choroby.

W celu oceny zaawansowania raka sromu oraz ewentualnych przerzutów stosuje się różne badania obrazowe, takie jak:

• tomografia komputerowa (CT),
• rezonans magnetyczny (MRI),
• ultrasonografia (USG),
• pozytonowa tomografia emisyjna (PET).

Leczenie raka sromu

Głównym sposobem leczenia raka sromu jest leczenie chirurgiczne. Zabiegi obejmują wulwektomię z limfadenektomią. Wulwektomia to usunięcie części lub całości sromu. W zależności od zaawansowania choroby może być konieczne usunięcie sąsiednich tkanek. Limfadenektomia oznacza z kolei usunięcie węzłów chłonnych w celu sprawdzenia, czy rak się nie rozprzestrzenił.

Radioterapia jest często stosowana jako leczenie uzupełniające po operacji, aby zniszczyć pozostałe komórki nowotworowe. Może być również używana jako główna metoda leczenia w przypadku pacjentek, które nie mogą poddać się operacji.

Chemioterapia jest rzadziej stosowana w leczeniu raka sromu, ale może być przydatna w przypadkach zaawansowanych lub przerzutowych. Bywa podawana przed operacją (chemioterapia neoadjuwantowa) w celu zmniejszenia rozmiaru guza lub po operacji (chemioterapia adjuwantowa – uzupełniająca) w celu zniszczenia pozostałych komórek nowotworowych.

Monitorowanie po leczeniu

Regularne kontrole po leczeniu raka sromu są kluczowe dla wykrywania ewentualnych nawrotów choroby. Zwykle obejmują one badania fizykalne co kilka miesięcy w pierwszych latach po leczeniu, badania obrazowe oraz monitorowanie objawów i zgłaszanie wszelkich niepokojących zmian lekarzowi.

Lek. Magdalena Drąg